خه‌ونامه‌ی کوردی xaw namay kurdi
به شی یه که م
خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{وهو الذی یتوفاکم باللیل }}سوره‌تی الانعام"60"لێره‌دا بۆمان ده‌رده‌که‌وێ که نووستن جۆرێکه له جۆره‌کانی مردن ، هه‌روه‌ها زانایان ئه‌لێن که ژووری نووستن تاریك و بێ ده‌نگ ده‌بێ و پله‌ی گه‌رمایی گیانی ئاده‌میزاد و ژووره‌که یه ك سان ده‌بێت و چاو ده‌نوقێ
ده‌ماره‌کا‌نی له‌ش شل ده‌بێته‌وه‌و مێشك هێمن ده‌بێت وحاله‌تی نووستن رووده‌دات و له هه مان کاتیش دا هه‌ستی بزوێنی ده‌ره‌وه په‌کی ده‌که‌وێ وته‌نها هه‌ستی شاراوه‌ی ناوه‌وه ده‌ست به‌کار ده‌بێ وخه‌و ده‌بینێ " خه‌و بینین جۆراو جۆره وه‌ك خه‌وی سه‌رپێچی و نائاسایی لێره‌دا مرۆڤ خه‌و ده‌بینێ و خه‌وه‌که‌ی به پێچه‌وانه‌ی کاری رۆژانه‌ی ژیانی ده‌بێت هه‌روه‌ها خه‌وی به دیهاتنی نیاز و مه‌به‌ست وه‌ك بلێ ی له ژیانی ئاسایی دا ناتوانێ کارێك ئه‌نجام بدات یان جۆره خواردنێکی تایبه‌تی بخوات به‌ڵام له خه‌ودا ئه‌توانێ کاره‌که‌ش ئه‌نجام بده‌ات و خواردنه‌که‌ش بخوات جۆرێکی دیکه ی خه‌و هه یه خه‌وی هه‌ستیاری یه یه‌کێ ئه‌گه‌ر لێفه‌که‌ی بخاته سه ر ده می له خه ودا وا ئه زانێ كه دوژمنه كه ی ئه ی خنكێنێ
هه‌روه‌ها خه‌وی که‌سانی ئیمان داریش هه یه ئه‌م جۆره خه‌وه مه‌به‌ستی ڕون و ئاشکرایه و خه‌وی خه‌یاڵ و خه‌وی ڕاسته‌قینه‌ش هه‌یه.
شی کردنه‌وه‌ێ ئه‌م هه‌موو جۆره خه‌وه به پێ ی ئاین و ته‌مه‌ن ده‌گۆڕدرێ و هه‌روه‌ها ده‌بێ بزاندرێ ئه‌و که‌سه‌ی خه‌وه‌که‌ی بینیوه پیاوه یان ئافره‌ته گه‌نجه یان مندال چونکه کردنه‌وه‌ی کۆدی خه‌و پێویستی به‌م زانیاریانه هه‌یه ئه‌مه کورته باسێك بوو ده‌رباره‌ی نووستن و خه‌و بینین . ئێستاش چه‌ند ووشه‌یکتان بۆ شی ئه‌که‌مه‌وه له‌وانه‌ی که‌زۆر دێته خه‌وتان و شی کردنه‌وه‌که‌ش به گشتی ده‌بێت .
(1) : باوك :: ئه‌و که‌سه‌ی باوکی له خه‌ودا ببینێ ئه‌گه‌ر هه‌ژارو ده ست كورت بێت رزق و پاره یه كی زۆری بۆ دێت و ده وڵه مه ند ئه بێت.................
(2) : شێر ::ده‌سه‌لات دارێکی زالم و زۆرداره و ترسناکه له‌وانه‌شه مردن بێت چونکه درنده‌یه ئه‌گه‌ر نه‌خۆش له خه‌ودا شێر بیبینێ چاك ئه‌بێته‌وه ئه‌گه‌ر یه كێك له خه ودا شێر ببینێ و لێ ی نه ترسێ به‌سه‌ر دوژمنه‌که‌ی دا زاڵ ئه‌بیت ئه‌گه‌ر شێرێك بچێته مالێك و ئه‌و ماله نه‌خۆشی تیا بێت ئه‌و نه‌خۆشه ئه‌مرێ .
(3) : له سێداره دان ::رزگار بوونه له‌ژێر ده‌ستی وله‌زیندان ئه‌وه‌ی قه‌رزار بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه له‌وانه‌یه پاره‌یه‌کی زۆریشی ده‌ست که‌وێت هه‌روه‌ها نه‌خۆش چاك ئه‌بێته‌وه له وانه‌شه هه‌ڵگه‌رانه‌وه بێت له ئاین ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌وا سه‌ری بپه‌ڕێندرێ باوك و دایکی ئه‌مرن .
(4) : نوێژكردن :: ته‌واو بوون و پته و بوونی په‌یمانه و هه روه ها به‌دی هاتنی خواست و مه‌به‌سته ، ئه‌و كه سه ی له‌سه‌ر ده‌رگا یان له‌سه‌ر جێی نووستن نوێژ بکات ئه‌مرێ ، به‌لام به گشتی نوێژ كردن له خه ودا ڕزگار بوونه له به ندیخانه و به ده ست هێنانی ڕزق و پاره یه .
(5): سێو :: سێو له خه‌ودا به مانای مندال دێت ، هه‌روه‌ها بۆ سوڵتان و پاشا ماڵ و موڵکه بۆ تاجر بازرگانی وتجاره‌ته بۆ جوتیاریش به‌رو بومی زه‌وی كشتوكاڵی یه ، سیوی شیرین ڕزقێكی حه ڵاڵه و سێوی ترش حه رامه ، سێو وه رگرتن له سوڵتان یان پاشا زۆر باشه ئه و كه سه ی له مزگه وت سێوێك بۆن كات ئه وه كچكی خانه دانی ده ست ئه كه وێت و ئه ی خوازێ .........................................................
(6) : جن و جنۆكه :: فێڵ و فێڵ بازی له کاروباری دونیادا ، ئه گه‌ر جنێکی زاناو تێ گه‌یشتو ببیندرێ ئه‌وه جیاوازه ، ئه‌وه‌ی ببینێ بۆته جن ئه‌وكه سه به هێز ده‌بێت ئه‌وه‌ی ببینێ جن له‌نزیك مالی دا وه‌ستاوون ئه‌و که‌سه زیانێکی زۆری لێ ده‌که‌وێ ، ئه‌وه‌ی له خه‌ودا جن بچێته ماڵی ئه‌وه دوژمنانی ئه چنه ماڵی و دزیش دزی لێ ئه‌كات، ئه‌و که‌سه‌ی قورئانی پیرۆز بخوێنێ بۆ جنه‌کان یان فێری خوێندنی قۆرئانیان بکات ئه‌و که‌سه له کۆمه‌ڵگه‌دا شکۆدار و ده‌سه‌ڵات دار وپایه به رز ده‌بێت ، ئه‌وه‌ی جن بخوازێ ئه‌و كه سه هاوسه‌ره‌که‌ی ئافره‌تێکی باش نابێت .
ئه‌م شی کردنه‌وه‌مان زۆر به کورتی بوو باسی زیاتر هه‌یه ده‌رباره‌ی ئه‌م ووشانه‌ی سه‌ره‌وه و سه‌دان ووشه‌ی تر هه‌روه‌ها ئێمه ئاماده‌ین بۆ کردنه‌وه‌ی کۆدی خه‌وه‌کانتان و شی کردنه‌وه‌ی و وه‌ڵام دانه‌وه‌ی پرسیاره‌کانتان ، ئه توانن به م ئیمێله ی خواره وه په یوه ندیمان پێوه بكه ن ، زۆر سوپاس تا به‌شی داهاتووی خه‌ونامه به‌خواتان ئه‌سپێرین .
به‌شی دووه م ) )
خه‌و ئاوێنه‌یه ئه‌و ئاوێنه‌یه وێنه‌ی شاراوه‌ی ناوه‌وه‌مان و راستی باری گیانی و ده‌رونیمان ئه‌خاته به‌ر چاو هه‌روه‌ها ئه‌ی سه‌لمێنێ که گیانمان روحی تێدایه‌و ئه‌و روحه‌ش له‌بواری ئاین و ژیان دا تیشکی رۆشن که‌ره‌وه‌ی ناوه‌وه‌و ئیلهامی له خوای گه‌وره‌وه وه‌رده‌گرێت خه‌و وێنه‌ی ره‌سه‌نایه‌تی و گه‌وهه‌ری ئاده‌میزاده وخزمه‌تی ره‌وشت و ره‌فتاری مرۆڤایه‌تی ئه‌کات خه‌وی راسته‌قینه‌و چاک له ته‌نگانه‌دا یارمه‌تییمان ئه‌دات و رێگه‌مان رۆشن ئه‌کاته‌وه و توانای زیاترمان پێ ئه‌به‌خشێ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین به چاکی گیروگرفته‌کانمان چاره‌سه‌ر بکه‌ین.
دوای ئه‌م باسه کورته ده‌رباره‌ی خه‌و بینین چه‌ند ووشه‌یه‌کی ترتان بۆ شی ئه‌که‌مه‌وه هیوا دارم به‌دڵتان بێت:-
ده‌رزی دورمان: دۆزینه‌وه‌ی هاوسه‌ره بۆ ئه وانه‌ی بێ هاوسه‌رن ،ئه‌و که‌سانه‌ی هه‌ژارن ده‌رزی له خه‌وا ببینن پاره‌یان بۆ دێت ،ئه‌و که‌سه‌ی ده‌رزی به ده‌زووه‌وه ببینێ کارو باری باشتر ئه بێت، ئه‌وه‌ی ده‌رزیه‌که‌ی بشکێ کاروباری تێک ئه‌چێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ده‌رزی بخوات لای ئه‌و که‌سه‌ی حه‌زی لێ ناکات باسی نهێنیه‌کانی ئه‌کات،ئه‌وه‌ی ده‌رزیه‌ک بکات به گیانی یه‌کێکا ئه‌وه قسهی ناخۆشی پێ ئه‌ڵێ،ئه‌وه‌ی جل و به‌رگ بۆ خه‌لکی بدورێ ئه‌وه ئامۆژگاریان ئه‌کات ئه‌گه‌ر بۆ خۆی بدورێ پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ.
مار: مار له خه‌ودا دوژمنه یان پاره‌یه یان ئافره‌ته یان کوڕه .ئه‌و که‌سه‌ی مار ببینێ و لێ ی نه‌ترسێ ئه‌و که‌سه زۆر ئازاو به‌توانایه ، مار دوژمنێکی پاره داره چونکه ژه هر له خه‌ودا پاره‌یه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێک له خه‌ویا ببینێ مار چوه‌ماڵی ئه‌وه له‌لایه‌ن دوژمنه‌که‌یه‌وه هه‌ڵ ئه‌خه‌ڵه‌تێ ئه‌گه‌ر ماره‌که بگرێت و بۆ خۆی بیبات ئه‌وه زۆر به ئاسانی پاره له دوژمنه‌که‌ی وه‌رئه‌گرێ ، ئه‌گه‌ر ماره‌که بکوژێ به‌سه‌ر دوژمنه‌که‌ی زاڵ ئه‌بێت ئه‌گه‌ر ده‌ستیشی به خوێن بێت ئه‌وه دوژمنه‌که‌ی ئه‌مرێ وپاره‌ی بۆ ئه‌مێنێته‌وه ، مار پێوه دان باش نی یه مانای زیان لێکه‌وتنه ،فڕینی مار سه‌فه‌ره ، کوشتنی ماری بچوک مانای کوشتنی کورێکی بچکۆله‌یه ، کوشتنی مار به کۆمه‌ڵ له بازاردا مانای جه‌نگ رووده‌دات ودوژمن سه‌رئه‌که‌وێت (له به‌شه‌کانی داهاتوودا زیاتر باسی مارتان بۆ ئه‌که‌م).
ترس : له خه‌ودا هێمنی و ئاسایشه ، هه‌روه‌ها تۆبه کردنه ،ئه‌وه‌ی بترسێ ئه‌وه تۆبه ئه‌کات ، ئه‌وه‌ی بترسێ ناودارو پایه به‌رز ئه‌بێت ،ئه‌وه‌ی چاوه‌نواڕی ترس بکات ئه‌وه تووشی شه‌ر ئه‌بێت ،ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ویا ببینێ ئه‌ترسێ و یه‌کێکیش پێی ئه‌ڵێ مه‌ترسه تۆ نامری و ناتوانی بژیت ئه‌و که‌سه کوێر ئه‌بێت.
میوان : میوان له خه‌ودا بۆ سک پڕ مژده‌ی له‌دایک بوونی کوڕه ، بۆ خه‌ڵکی تریش مانای ده‌ست که‌وتنی پاره‌یه .
کچ : ئه‌گه‌ر ئافره‌ت له خه‌ویا کچێک ببینێ ئه‌وه دوژمنه‌که‌ی بینیوه ، له‌خه‌ودا بینینی کچێکی جوانی نه‌ناسراو مانای مژده‌ی هه‌واڵێکی خۆشه ، کچی نه‌ناسراو له‌کچی ناسراو باشتره ، بینینی کچێک یان ئافره‌تێکی روو گرژ مانای هه‌واڵێکی ناخۆشه ،بینینی کچی جوان له خه‌ودامانای خۆشی و کامه‌رانی وخێر و سه‌رکه‌وتنه ،کچی لاواز مانای هه‌ژاری و ده‌ست کورتی یه ، کچ له خه‌ویا ببێته پیرێژن مانای ئه‌وه‌یه باری ئاینی زۆر باشه ، هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر پیرێژن ببێته کچ مانای ئه‌وه‌یه وه‌ک جاران به‌هێزو به توانا ئه‌بێت .
ڕۆژ :ته‌واو بوونی شه‌و و هاتنی رۆژ مانای ته‌واو بوونی غه‌م و په‌ژاره‌یه ، هه‌روه‌ها نوێ کردنه‌وه‌ی جل و به‌رگ وهاوسه‌رو منداڵه هه‌روه‌ها مانای رزگار بوونی به‌ندکراو وکردنه‌وه‌ی ده‌رگای خێرو خۆشیه .
ڕووباری هه‌نگوین :مانای قورئانی پیرۆزو زانسته .
ده‌نگی ناو ته‌له‌فۆن : ده‌نگه‌که له‌خه‌ودا چۆن له ته‌له‌فۆنه‌وه بۆت هات و بیستت له‌ژیانیش دا وه‌ک خۆی رووئه‌دات ،ئه‌گه‌ر ئاگاداریان کردیته‌وه که کارێکت به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و نابێ ئه‌نجامی بده‌یت ئه‌بێ ئه‌و کاره ئه‌نجام نه‌ده‌یت ، یان ئه‌وه‌ی له‌خه‌ودا بیستت مژده بوو ئه‌وه مژده‌یه‌کت بۆ دێت.
دیاری :له‌خه‌ودا دل خۆشی یه هه‌روه‌ک خوای گه‌وره له قورئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ بل انتم بهدیتکم تفرحون }} سوره‌تی نمل " 36 " هه‌روه‌ها دیاری مانای خۆشه‌ویستی یه ، یان خواز بێنی کردنه ، ئه‌و که‌سه‌ی وه‌ک دیاری قاپێ خورمای بدرێتێ کچه‌که‌ی شوو ئه‌که‌ت
به شی (3)
فه‌رمون له‌گه‌ڵ چه‌ند ووشه‌یه‌کی دیکه‌ی هه‌ڵبژێردراو له فه‌رهه‌نگی خه‌ونامه‌ی کوردی: :
: (1) : كه روێشك : که‌روێشك له خه‌ودا ئافره‌ته ، ئه‌وه‌ی که‌روێشکێکی ده‌ست که‌وێت ئه‌وه ژن دێنێ ، ئه‌گه‌ر که‌روێشکه‌که سه‌ر ببڕێت ئه‌وه ژنه‌که‌ی بۆ نامێنێته‌وه ، هه‌روه‌ها ووتراوه که‌روێشك پیاوێکی ترسنۆکه ، یان ئافره‌تێکی باش نی یه ، ئه‌وه‌ی هه‌ندێ گۆشت و پێستی که‌روێشکی بدرێتێ له ئافره‌تێکه‌وه هه‌ندێ پاره‌و یارمه‌تی پێ ده‌گات ، ئه‌وه‌ی که‌روێشکێکی بچکۆله‌ی نێره بگرێت کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ی به‌سه‌ر دێت.
: (2) : شه یتان : بینینی شه‌یتان له‌خه‌ودا مانای هه‌ڵه‌کردنه ، له یه‌کێ له پیاو چاکانیان پرسی ووتیان ئایا شه‌یتان ده‌نوێ ؟ پیاو چاکه‌که له‌وه‌ڵام دا پێ که‌نی و ووتی ئه‌گه‌ر شه‌یتان بنوێت ئه‌وه به‌چاکی ده‌هه‌سێینه‌وه ، هه‌روه‌ها بینینی شه‌یتان له‌خه‌ودا مانای نوێژ نه‌کردن وپاره دزین و گوناه کردنه ، هه‌روه‌ها فێڵ و فێڵ بازی و سحر حه‌سودی و جیابونه‌وه‌ی ژن و مێرده ، شه‌یتان له خه‌ودا پادشایه‌کی زۆردارو کافرو بێ ئیمانه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ بۆته شه‌یتان ئه‌و که‌سه کوێر ئه‌بێ یان چاوی تێك ئه‌چێت و باش نابینێ یان له دینه‌که‌ی هه‌ڵده‌گه‌رێته‌وه یان به فێڵ و فێڵ بازی و قۆڵ بڕینه‌وه هه‌ندێ پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ یان ئه‌توانێ دوژمنانی هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنێ ، ئه‌وه‌ی شه‌یتان بکوژێ ئه‌وه فێڵ بازێکی وه‌ك شه‌یتان هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنێ .
: (3) : ناو : ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌خه‌ودا ناوی گۆڕاو بوه ناوێکی دیکه هه‌روه‌ك ئه‌و ناوه‌ی له خه‌ودا لێیان نا یان به‌و ناوه‌ی له‌خه‌ودا بانگیان کرد به پێی ئه‌وناوه باری ژیانی ئه‌و که‌سه ئه‌گۆردرێ ، ئه‌گه‌ر ناوی ببێته (کامه‌ران ) له خۆشی دا ئه‌ژێ ئه‌گه‌ر ببێته (صالح) ده‌بێته پیاوێکی چاك و خوا ناس ئه‌گه‌ر ببێته ( چیا ) ئه‌وه شکۆمه‌ند ئه‌بێت ئه‌گه‌ر ببێته (گوڵزار) لای خه‌ڵکی خۆشه‌ویست ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا ناوی ( شه‌ل و کوێر ) به‌ناوی یه‌کێکه‌وه بنوسێ یان بۆ نمونه ئه‌گه‌ر ناوی ( چالاك ) بێت و به ناوی (چالاکه شه‌ل ) بانگی بکه‌ن له داهاتودا شه‌ل ئه‌بێت یان به‌ناوی (چالاکه کوێر) بانگی بکه‌ن له‌داهاتودا کوێر ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ناوێکی ناخۆشی لێ ئه‌نێن ئه‌و که‌سه له ژیاندا شه‌رمه‌زارو عه‌یبدار ئه‌بێت یان توشی نه‌خۆشی ئه‌بێت ، ناوی خۆش خۆشی و شادی دێنێ . .
: (4) : باینجان : له کاتی خۆیی دا ده‌ست که‌وتنی خێر و رزقه به هه‌وڵێکی که‌م ، ئه‌گه‌ر کاتی خۆی نه‌بێت باش نی یه ، خواردنی باینجان له خه‌ودا مانای کین ده‌ربڕین و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنه بۆ راوچیش راوێکی چاك و خێرو خۆشی و به ره كه ته . .
:(5) ده رگا : ده‌رگای کراوه ده‌رگای رزقه ، چۆنیه‌تی ده‌رگای ماڵ چۆنیه‌تی ئافره‌ت ده‌رده‌بڕێ ده‌رگای دانه‌خراو یان ده‌رگای کراوه مانای ئه‌وه‌یه ئافره‌ته‌که ژنه‌و به ته‌مه‌نیشه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك ده‌رگای ماڵێکی له‌ئاسن دروست کراوی داخست ئه‌و که‌سه ژن دێنێ ئه‌گه‌ر ئافره‌تیش بوو شووئه‌کات ، تێكچونی ده‌رگا مانای تێك چونی باری ژیانی خاوه‌ن خانوه‌که‌یه ، ده‌رچونی ده‌رگا له جێێ خۆی یان سووتان یان شکانی کاره‌ساته ، ده‌رگای بچووك له ناوه‌راستی ده‌رگای گه‌وره‌دا ببیندرێ باش نی یه چونکه ده‌بێته هۆی بڵاوبونه‌وه‌ی نهێنی ئه‌و ماڵه ، ده‌رگای نوێ و پته‌و جوان زۆر باشه و باری دانیشتوانی ماڵه‌که ده‌رده‌بڕێ ، بازدانی شێر له‌سه‌ر ده‌رگای ماڵ مانای ئه‌وه‌یه چه‌ند پیاوێکی به‌دکار چاویان له ئافره‌تی ئه‌و ماڵه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی بگه‌ڕێ و ده‌رگای ماڵیان نه‌دۆزێته‌وه ئه وه له دونیادا سه‌ری لێ شێواوه ، ئه‌وه‌ی ده‌رگای زۆری له به‌رده‌م دا بکرێته‌وه کارو باری له ژیان دا چاك ئه‌بێت ده‌رچون له ژوورێکی ته‌سك و تاریك به رێگه‌ی ده‌رگایه‌که‌وه بۆ گۆره‌پانێکی سه‌وزو فره‌وان مانای رزق و خۆشی و کامه‌رانی یه چونه ژووره‌وه له ده‌رگایه‌کی نه‌ناسراو سه‌رکه‌وتنه به‌سه‌ر دوژمن ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له ده‌رگایه‌که‌وه ده‌رچێت و سروشتێکی زۆر جوان ببینێ ئه و که‌سه ئه‌مرێ و ئه‌چێته به‌هه‌شت ئه‌گه‌رله ده‌رگاکه ده‌رچو بۆگه‌نی و تاریکی و ئاگرو دوکه‌ڵی بینی
ئه و كه سه جێ ی دۆزه خه .
. .6) : پاقله : : پاقله‌ی ته‌ڕ خه‌مه ،پاقله‌ی ووشك پاره‌و خۆشی یه ، پاقله‌ی سه‌وز رزق و جل و به‌رگ و پاك و خاوێنیه) .
: (7) : گریان : ئه‌گه‌ر گریان ره‌ش پۆشی وله‌خۆدانی له‌گه‌ڵ دا بێت مانای خه‌م وخه‌فه‌ته ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له ترسی خوا یان به هۆی خوێندنی قورئانی پیرۆز یان به هۆی په‌شیمانی له‌کرده‌وه‌یه‌كی ناڕه‌وا بگریه‌ت ئه‌وه مانای خۆشی و شادی یه و هه‌روه‌ها مانای باران بارین و ته‌مه‌ن درێژی وخوا په‌رستنه. .
:(8) : سامان : بۆ هه‌ژار تێك چوونی باری ژیانه ،هه‌روه‌ها هاوسه‌رو کرده‌وه‌ی چاکه ، سامان بۆ نه‌خۆش گۆڕه که‌یه‌تی .
:(9) : قه سپ : له خه‌ودا رزقه ، خواردنی قه‌سپ له خه‌ودا مانای ده‌ست که‌وتنی پاره‌ی حه‌ڵاڵه وئه‌و رزق و پاره‌یه‌ش کاتی یه و به‌رده‌وام نابێت. .
به شی (4)
ئه مه ش چه‌ند ووشه‌یه‌کی تری فه رهه نگی خه و نامه ی كوردی یه ::
:(1) : ئاوریشم : بینینی ئاوریشم خۆشه‌ویستی یه ، ده‌سه‌ڵات دار یان پاشا جل و به‌رگی ئاوریشم له‌به‌ر کات پایه‌به‌رز ترو گه‌وره‌تر ئه‌بێت ، مردو ئاوریشمی له‌سه‌ر بێت له‌و دونیایه پایه به‌رزه ،ئاوریشمی زه‌ردو سور نه‌خۆشی یه ، هه‌روه‌ها کرده‌وه‌ی چاکی ئه‌و که‌سانه ده‌رده‌بڕێ که شایه‌سته‌ی ئه‌وه‌ن بچنه به‌هه‌شت ، یان بگه‌نه پله‌و پایه‌ی سه‌رۆکایه‌تی ، ئاوریشم خواستنی ئافره‌تێکی به ئابڕوو به شه‌ڕه‌فه ،هه‌روه‌ها ده‌روازه‌ی ده‌رچونه له غه‌م و خه‌فه‌ت وپه‌ژاره‌وه به‌ره‌و خۆشی و کامه‌رانی. .
:(2) : پیاز : خواردنی پیاز باش نی یه ، ئه‌وه‌ی نه‌خۆش بێت و له خه‌ودا ببینێ پیاز ئه‌خوا ئه‌مرێ ،ته‌ڕه پیاز هه‌وڵ و کۆشش و کارکردنه بۆ به ده‌ست هێنانی قازانج ،ته‌ڕه پیازی زۆر ته‌ندروستی باش و خه‌م و خه‌فه‌ت و جیابونه‌وه‌یه ، خواردنی پیاز بۆ نه‌خۆش باشه ، ئه توانین بڵێین پیاز پاره‌یه . .
(3) : هێلكه : هێلکه له ناو قاپ دا بێت ئه‌وه ئافره‌ته ، ئه‌وه‌ی ببینێ مریشکه‌که‌ی هێلکه‌ی کرد کوڕی ئه‌بێت ، خواردنی هێلکه به کاڵی خواردنی پاره‌ی حه‌رامه یان زینایه یان کاره‌ساتێکی گه‌وره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ هێلکه‌ی به‌ده‌سته‌وه‌یه هاوسه‌ره‌که‌ی وه‌ك مردوی لێ دێت یان ببینێ هاوسه‌ره‌که‌ی هێلکه‌ی کرد کوڕێکی کافرو بێ ئیمانی ئه‌بێت ، کڕ که‌وتنی مریشك له‌سه‌ر هێلکه‌و له‌پاشان دا ده‌رچونی جوچکه مانای زیندو بونه‌وه‌ی باس و کرده‌وه‌ی مردوێکه ،له‌وانه‌شه ئه‌وه‌نده‌ی ژماره‌ی جوچکه‌کان ئه‌و ماڵه منداڵیان ببێت ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ هێلکه‌ی زۆری هه یه ئه‌و که‌سه ده‌وڵه‌مه‌نده مه‌ترسی ئه‌وه‌ی لێ ئه‌کرێت له رێ لا بدات ، هێلکه‌ی کوڵاو چاره‌سه‌ر بوونی کاروبارێکی ئاڵۆزاوه و ده‌ست که‌وتنی پاره‌یه و خواردنیشی ژن هێنانه‌و ژنه‌که‌ش ده‌وڵه‌مه‌نده ، ئه‌و که‌سه‌ی هێلکه‌یه‌کی بدرێتێ ئه‌وه کوڕێکی ئه‌بێت ئه‌گه‌ر هێلکه‌که بشکێ کوڕه‌که‌ی ئه‌مرێ ،ئه‌وه‌ی تۆکڵی هێلکه بخوات ئه‌وه کفن دزه ، به‌کورتی هێلکه مانای ژن هێنان و منداڵ بون وزێڕو زیو و گۆڕ و کۆکردنه‌وه‌ی پاره‌و هاتنه‌وه‌ی که‌س و کاره . .
(4) : خۆشی و شادی : له‌خه‌ودا گریانه له‌وانه‌شه کۆتایی خه‌م و خه‌فه‌ت بێت ،ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ دڵخۆشه دڵته‌نگ ئه‌بێت .
(5) : ژه هر: له خه‌ودا پاره‌یه ، یه‌کێك ژه‌هر بخوات و گیانی بئاوسێ ئه‌وه‌نده‌ی ئاوسانه‌که پاره‌ی بۆ دێت ، ئه‌گه‌ر هیچی لێ نه‌یه‌ت ئه‌وه خه‌م و خه‌فه‌ته ، ژه‌هری کوشنده مانای مردنه ، هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ی ژه‌هر بخوات غه‌مبار ئه‌بێت ، ئه‌وه‌ی ببینێ ژه‌هرئه‌خوات ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت ، ئه‌وه‌ی ژه‌هر بداته خه‌ڵکی تر ئه‌وه زینا ئه‌کات . .
(6) : منداڵی ساوا : :خه‌م و خه‌فه‌ت و ماندو بوونه له په‌روه‌رده کردنی منداڵ ، هه‌ڵگرتنی منداڵێکی ساوا زۆر باشه و ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ڵی ئه‌گرێ ئه‌گه‌ر له‌زیندان بێت به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت یان هه‌ژار بێت ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت ،له دایك بوونی منداڵ له ده‌مه‌وه مانای مردنه .
(7) : بوك و زاوا : :بینینی بوك و زاوا به رازاوه‌یی خۆشی و شادی یه ، ئه‌وه‌ی ببینێ زاوایه‌و بوکه‌که‌شی دیار نی یه ناویشی نی یه و ناسراویش نی یه ئه‌و که‌سه ئه‌مرێ یان یه‌کێك ئه‌کوژێ ، ئه‌گه‌ر بوکه‌که‌شی بینی ئه‌وه به پێی جوانی بوکه‌که‌و مانای ناوی ده‌رگای رزقی لێ ئه کرێته‌وه
8) : باڵا : کور ت بونه‌وه‌ی باڵای به‌رز له خه‌ودا باش نی یه ، باڵای به‌رز له خه‌ودا فیتنه‌و دوو ڕووی یه ، باڵا له ڕاده‌ی ئاسایی زیاتر به‌رزبێته‌وه و بگاته ئاسمان یان زۆر کورت بێته‌وه‌و ئاسایی نه بێت مانای مردنه ، کورت بونه‌وه‌ی باڵا مانای لاچونه له پله‌و پایه ، باڵای به‌رزی ئاسای مانای به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته .
9) : دان كه وتن : : دان که‌وتن له خه‌ودا ته‌مه‌ن درێژی یه ،ئه‌گه‌ریه‌کێك له خه‌ودا بینی هه‌مو دانه‌کانی که‌وت ئه‌و که‌سه زۆر ئه‌ژێ و ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر هه‌مو دانه‌کانی که‌وت نه‌یانی بینیه‌وه نزیکترین که‌س و کاری پێش خۆی ئه‌مرن یان نه‌خۆش ئه‌که‌ون، یه‌کێك ببینێ دانه‌کانی سه‌ره‌وه‌ی که‌وته ناوده‌ستی ئه‌وه پاره‌ی بۆ دێ ، ئه‌گه‌ر ببینێ که‌وته باوه‌شی ئه‌وه کوڕیان ئه‌بێ ، ئه‌گه‌ر بکه‌وێته سه‌ر زه‌وی ئه‌وه کاره‌ساتی مردنه ،ئه‌وه‌ی قه‌رزار بێت له خه‌ودا دانی بکه‌وێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ، که‌وتنی دانه‌کانی خواره‌وه غه‌م و په‌ژاره و ئازاره ،که‌وتنی هه‌موو دانه‌کان مانای مردنی هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌یه که له‌و ماڵه‌دا ده‌ژێن ،ئه‌گه‌ر یه‌کێك دانه‌کانی که‌وت و خۆی هه‌ڵیانی گرته‌وه ،مانای ئه‌وه‌یه منداڵه‌کانی ئه‌مرن ،ئه‌وه‌ی دانی بکه‌وێت و نانی پێ نه‌خورێ ئه‌وه ده‌ست کورت و هه‌ژار ئه‌بێت ،دان خزم و که‌س و کارمانه دانه‌کانی سه‌ره‌وه پیاوه‌کانن له خزم و که‌س و کاری باوك دانه‌کانی خواره‌وه‌ش ئافره‌تانن له خزم و که‌س و کاری دایك ، هه‌ر دانێك یه کێکه له که‌س وکارمان ،به کورتی دان ته‌مه‌ن درێژی و مردن وپاره‌و ژیان و نهێنی ده‌رده‌بڕێ ،دان جولانه‌وه نه‌خۆشی یه ،دانی دروستکراو له زێڕ باشه به‌ڵام له‌وانه‌شه ماڵ سوتان بێت ،دانی دروستکراو له زیو زیان و زه‌ره‌ره ، درێژ بوونی دان مانای شه‌ڕ و ناکۆکی و ئاژاوه‌ی ناو ماڵه . .
به‌شی پێنجه‌م
ئه‌م کاته‌تان باش ، پێشه‌کی پێتان ڕائه‌گه‌یه‌نین که ئه‌توانن به ڕێگه‌ی ئه‌م ئیمێله‌ی خواره‌وه په‌یوه‌ندیمان پێوه بکه‌ن ، ئێمه‌ش ئاماده‌ین خه‌وه‌کانتان شی بکه‌ینه‌وه‌و وه‌ڵامی پرسیاره‌کانتانیش بده‌ینه‌وه ، هه‌روه‌ها به‌وپه‌ڕی خۆشحالیه‌وه پێشوازی له ڕه‌خنه‌و بۆچون و تێبینیه‌کانتان ده‌که‌ین و وه‌ڵامتان ئه‌ده‌ینه‌وه ، ئه‌مه‌ش ئیمێله‌که‌یه :
xawnama@hotmail.com
ئه‌مه‌ش شی کردنه‌وه‌ی چه‌ند ووشه‌یه‌کی دیکه‌یه که زۆربه‌تان خه‌وی پێوه ئه‌بینن هیوا دارم جێ ی ره‌زامه‌ندیتان بێت :
(1): لانك : کڕینی لانك یان نوستن له‌ناو لانك خێرو خۆشی یه و چاکه کردنه هه‌ر وه‌ك خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ ومن عمل صالحا فلانفسهم یمهدون}} سوره‌تی روم / 44 ، هه‌روه‌ها لانك بۆ پیاوان غه‌م و خه‌فه‌ت و زیندانه و بۆ کوڕی گه‌نجیش هاوسه‌ره و بۆ ئافره‌تیش کوڕه له‌وانه‌شه گریان و غه‌م و په‌ژاره‌و جێ ی گۆرانی ووتن و سه‌ما و خۆشی بێت ، هه‌ندێ جاریش به مانای داره مه‌یت دێت .
(2): ته‌زبیح : بینینی ته‌زبیح له خه‌ودا مانای ئافره‌تێکی چاکه یان ژیانێکی حه‌ڵاڵه یان سه‌ربازی سود به‌خشه بۆ خاوه‌نی ته‌زبیحه‌که‌و ئه‌وه‌ی به ده‌ستیوه‌یه‌تی .
(3): مژیین : یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ یه‌کێك ئه‌ی مژێ ئه‌وه پاره‌ی لێ وه‌رئه‌گرێ ، ئه‌گه‌ر سینگی بمژێ پاره له‌ژنه‌که‌ی وه‌ر ئه‌گرێ ، ئه‌گه‌ر لوتی بمژێ پاره له گیرفانی ده‌رئه‌کات یان رانی بمژێ پاره له عه‌شره‌ته‌که‌ی وه‌ر ئه‌گرێ .
(4):صابون : له خه‌ودا پاره‌یه ، ئه‌گه‌ر نه‌خۆش له خه‌ودا به سابون جل و به‌رگی بشوات چاك ئه‌بێته‌وه ، ئه‌وه‌ی سابون له خه‌ودا ببینێ ئه‌گه‌ر قه‌رزار بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ، ئه‌گه‌ر دڵ ته‌نگ بێت له دڵ ته‌نگیه‌که‌ی ده‌رده‌چێ و دڵ خۆش و کامه‌ران ئه‌بێت ،سابون چڵك لا ئه‌بات و چڵکیش غه‌م و خه‌فه‌ته .
(5): کلیل : کلیل له خه‌ودا رزق و یارمه‌تی و کردنه‌وه‌ی ده‌رگای زانسته ، یان منداڵه یان سیخۆر (جاسوس) ،خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه فه‌رموێ {{نصر من الله و فتح قریب }} سوره‌تی الصف /13 ، واتا به یارمه‌تی خوا سه‌رکه‌وتن و کردنه‌وه نزیکه ،ئه‌و که‌سه‌ی کلیلێکی بێ دانی به‌ده‌سته‌وه بێت زوڵم له منداڵی هه‌تیو یان بێ باوك و دایك ئه‌کات ،کلیلی به‌هه‌شت ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه له بواری ئابوری وزانست دا ، هه‌روه‌ها کلیل قه‌بول بوونی دوعاو پاڕانه‌وه‌یه لای خوای گه‌وره ، له‌وانه‌شه کلیل چوونه حه‌ج بێت ،کلیلی ئاسن پیاوێکی به هێزو توانایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بێ کلیل ده‌رگایه‌ك یان قفلێك بکاته‌وه به‌سه‌ر دوژمنه‌که‌یدا زاڵ ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر به کلیل بیکاته‌وه ئه‌وه‌ی له دڵیه‌تی و ئه‌یه‌وێ به یارمه‌تی خوای گه‌وره بۆی به‌دی دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی نه‌توانێ ده‌رگایه‌ك بکاته‌وه ئیش و کاره‌که‌ی ئاڵۆزترو زه‌حمه‌ت تر ئه‌بێت ، هه‌ندێ جاریش کلیل ته‌رمه و کونی قفڵه‌که یان ده‌رگاکه‌ش گۆڕه .
(6): ئاشت بوونه‌وه : له خه‌ودا دوژمنایه‌تی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له‌گه‌ڵ دوژمنه‌که‌ی ئاشت بێته‌وه ئه‌وه زیاتر دوژمنایه‌تی له‌گه‌ڵ دا ده‌کات ، هه‌روه‌ها ئامۆژگاری کردنی یه‌کێکه که له رێ لای داوه و داوای لێ ئه‌کرێت بگه‌ڕێته‌وه سه‌ر ڕێ ی ڕاست .
(7): په‌یمانی شه‌ڕ نه کردن : هه‌سانه‌وه‌و خۆشی و کامه‌رانی و ئاسایش وچاك بونه‌وه‌ی نه‌خۆش و ده‌ست که‌وتی رزقی حه‌ڵاڵ و پاره و ئه‌نجام دانی کرده‌وه‌ی چاکه ، هه‌روه‌ها بۆ کوڕی گه‌نج ژن هێنانه و بۆ کچی گه‌نچ شوکردنه .
(8): وێنه گر : شعر و زانست و ئه‌ندازیاری و دانای یه ، هه‌روه‌ها مه‌ی خواردنه‌وه‌و گوناه و درۆ کردنه له‌گه‌ڵ خوای گه‌وره و چونه ناو کاری مه‌ترسی داره .
(9): شه‌پۆڵ : توندو تیژی و ژان و ئازاره ، خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه فه‌رموێ {{ واذا غشیهم موج کالظلل دعوا الله مخلصین له الدین }}سوره‌تی لقمان/32 واتا که ئه‌که‌ونه ناو شه‌پۆڵه‌وه به دڵێکی پاك له خوای گه‌وره ئه‌پاڕێنه‌وه ، هه‌روه‌ها شه‌پۆڵ مه‌ترسی خنکانی به دواوه‌یه هه‌ر وه‌ك خوای گه‌وره له ئایه‌تێکی تری قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{وحال بینهما الموج فکان من المغرقین }} سوره‌تی هود /43 ،واتا شه‌پۆڵ سه‌رو بنیانی کردو خنکاندیانی ، له‌م دوو ئایه‌ته ده‌رده‌که‌وێ که بینینی شه‌پۆڵ له خه‌ودا باش نی یه .
(10): قوڕگ : ئه‌گه‌ر یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ مووێك یان ده‌زوێك له قوڕگی دێته ده‌ره‌وه نه پچڕێت و بن بڕیش نه‌بێت هه‌ر به‌رده‌وام بێت ئه‌و که‌سه ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت یان شه‌ڕو ناکۆکی له‌گه‌ڵ سه‌رۆکه‌که‌ی به‌رده‌وام ئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر شالیار واتا وه‌زیر بێت باری زانستی پته‌وتر ئه‌بێت .
(11): برنج : برنجی کاڵ پاره‌یه‌و به هیلاکی و به خه‌فه‌ت و به زۆر کۆکراوه‌ته‌وه ، برنجی کوڵاویش قازانجه .
(12): ووشه‌ی ئۆف : ووشه‌یه‌کی ناره‌زایی ده‌ربڕینه ، ئه‌وه‌ی له‌خه‌ودا بڵێ ئۆف ئه‌و که‌سه سوودی بۆ باوك و دایکی نابێت ،خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ولا تقل لهما اف ولا تنهرهما }} سوره‌تی الاسراء / 23 .
(13): شێت بوون : له خه‌ودا سه‌ربه‌رزی وشکۆمه‌ندی وده‌وڵه‌مه‌ندی و خۆشی و کامه‌رانی یه ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا به‌هۆی ده‌ست لێ وه‌شانه‌وه تێك چێت ئه‌وه پاره به فایز ئه‌داته خه‌ڵکی ، هه‌روه‌ها شێت بوون مانای چوونه به‌هه‌شته یان ده‌سکه‌وتی پاره‌یه‌و زوو خه‌رج ئه‌کرێت ، شێت بوونی منداڵ ده‌وڵه‌مه‌ند بوونی باوکی یه‌تی ، شێت بوونی ئافره‌ت ساڵێکی خۆش و به به‌ره‌که‌ته .
(14): مردن : گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئامانه‌ته یان چاك بوونه‌وه‌ی نه‌خۆشه یان رزگار بوونه له زیندان یان گه‌ڕانه‌وه‌ی که‌سێکی دووره ، هه‌روه‌ها مردن له خه‌ودا ئه‌گه‌ر گریانی له گه‌ڵ دا بێت و ناشتنی له گه‌ڵ دا نه‌بێت که‌م و کوری و خراپه‌کاریه له ئایین و پله و پایه ی به‌رزی دونیایه ، مردنی بێ گریان و بێ ناشتن و بێ ته‌رم ڕووخانی خانوه یان چاو کوێر بوونه یان ته‌مه‌ن درێژی یه ،هه‌روه‌ها مردن له خه‌ودا سه‌فه‌ره یان ده‌ست کورتی یه یان ژن هێنانه چوونکه مردو وه‌ك زاوا ده‌شۆردرێ و بۆنی خۆش ده‌کرێت ، ئه‌وه‌ی بمرێ وته‌رمه‌که‌ی له‌سه‌ر شان هه ڵگیرێ و به‌ڵام نه‌خرێته ژێر خاکه‌وه ئه‌و که‌سه به‌سه‌ر دوژمنانی زاڵ ئه‌بێت مردن و زیندو بونه‌وه له خه‌ودا ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه یان تۆبه کردنه ، مردوێك له خه‌ودا بڵێ من نه مردووم ئه‌و مردوه پله‌و پایه‌ی شه‌هیدی هه‌یه ، ئه‌گه‌ر مردوو نه‌خۆش بێت خوی به‌رپرسیاره له کرده‌وه‌کانی ، مردوه‌کان له گۆڕه‌کانیان ده‌رچن نان و خواردنی خه‌ڵکی بخۆن گرانی ئه‌بێت ، مردو له خه‌ودا هه‌ر چی بڵێ ڕاسته ، ئه‌گه‌ر مردو پێ بکه‌نێ له‌و دونیایه کاروباری باشه ،ئه‌توانین بڵێین مردن په‌شیمان بوونه‌وه‌یه له گوناهێکی گه‌وره ، ئه‌وه‌ی ببینێ له خه‌ودا مردوه‌و جل وبه‌رگی له‌به‌ر نی یه هه‌ژارو ده‌ست کورت ئه‌بێت ،مردو له‌سه‌ر فه‌رش و مافور بێت کاروباری دونیای باشه ، مردنی کوڕ له خه‌ودا ڕزگار بوونه له دوژمن ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ مردو ناشترا ئه‌و که‌سه ئه‌گه‌ر له زیندان دا بێت به‌ره‌ڵڵا ئه‌کرێت ، ئه‌گه‌ر هاوسه‌ری نه‌بێت ئه‌وه ژن دێنێ کچیش بێت شوو ئه‌کات ، نه‌خۆش له خه‌ودا ببینێ ژنی هێناوه ئه‌وه ئه‌مرێ ،مردن بۆ ئه‌و که‌سانه باشه که ئه‌ترسن یان دڵ ته‌نگن ، مردنی برا مانای مردنی دوژمنه ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ چه‌ن مردوێێکی له گه‌ڵه ئه‌وه چه‌ند که‌سێکی دوو ڕووی له گه‌ڵه ،هاوڕێیهتی کردنی مردو سه‌فه‌رێکی دوورو درێژه ،ئه‌و که‌سه‌ی خۆی له‌سه‌ر ته‌ختی مردو شۆرین ببینێ له خه‌فه‌ت و قه‌رز رزگاری ئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر مردو له‌خه‌ودا زیندو ببێته‌وه باسی ئه‌و مردوه ئه‌کرێت ، دڵ ته‌نگی و دڵ خۆشی و ڕووخۆشی مردو باری ئه‌و دونیایه‌ی تری ده‌رده‌بڕێ ،مردو ده‌م و چاوی ڕه‌ش بێت ئه‌و مردوه به کافری مردوه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك مردوێك زیندو بکاته‌وه ئه‌وه گاورێك یان جوله‌که‌یه‌ك ئه‌کاته موسڵمان ،مردو چیت بداتێ باشه‌ه چیشت لێ وه‌ر گرێ خه‌راپه ، ماچ کردنی مردوێکی ناسراو ده‌ست که‌وتی پاره‌یه ، ئه‌گه‌ر نه‌خۆشێك مردوێك ماچ کات ئه‌مرێ ،مردو له زیندو بدات مانای ئه‌وه‌یه زیندوه‌که له دونیادا کرده‌وه‌ی خه‌راپ و ناپه‌سه‌ندی زۆره ، یه‌کێك ببینێ مردو لێ ی ئه‌دا سه‌فه‌ر ئه‌کات و به خۆشی ئهگهڕێتهوه ، نوستنی مردو هه‌سانه‌وه‌یه‌تی له‌و دونیایه ، نوستنی زیندو له‌گه‌ڵ مردو ته‌مه‌ن درێژیه بۆ زیندوه‌که ، ده‌رچونی مردو له‌گۆڕه‌کانیان مانای به‌ڕه‌ڵڵا کردنی زیندانیه‌کانه ،مردنی باوك و دایك له‌خه‌ودا ده‌ست کورتی و هه‌ژاری یه ، مردنی کت وپڕ ده‌وڵه‌مه‌ند بوونی هه‌ژاره ، نوێژ کردن له‌سه‌ر مردو کرده‌وه‌ی ناڕه‌واو ناهه‌قه ،خنکانی مردو له‌ناو ده‌ریا مانای خنکانیه‌تی له ناو گوناههکانی دا
به‌شی شه‌شه‌م
چه‌ند ووشه‌یه‌کی دیکه‌مان بۆتان هه‌ڵبژاردوه وشی ئه‌که‌ینه‌وه ئومێده‌وارین به دڵتان بێت :
(1): مشك : مشك له‌خه‌ودا ئافره‌تێکی ڕه‌وشت خراپه ، یان ئافره‌تێکی نه‌فره‌ت لێ کراوی جوله‌که‌یه ، یان پیاوێکی جوله‌که‌یه یان دزه ، مشکی زۆر رزقه ئه‌وه‌ی له خه‌ودا ببینێ مشکێکی زۆر له ماڵیدایه رزقی فره‌وانترئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر مشك له ماڵی ده‌رچێت رزقی که‌م ئه‌بێ ،ئه‌وکه‌سه‌ی ببێته خاوه‌ن مشکێك خزمه‌ت کارێکی ئه‌بێ ،مشکی ڕه‌ش و سپێ مانای شه‌و و ڕۆژه ، مشك ئه‌گه‌ر ڕه‌نگیان وه‌ك یه‌ك بێت ئافره‌تن ،هات و چۆی مشکی ڕه‌ش و سپی ته‌مه‌ن درێژیه سپی ڕۆژه‌و ڕه‌شیش شه‌وه ، هه‌روه‌ها ووتراوه مشك که‌س و کارو منداڵی ناو ماڵن ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا مشکێ بکوژێ به‌سه‌ر ئافره‌تێکی خراپه کار زاڵ ئه‌بێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی به تیر یان به به‌رد له مشکێك بدات ئافره‌تیکێ خراپه کار به نهێنی هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنێ ، بینینی مشکی زۆر له جێیه‌کی لار یان له ناو بیرێك مانای ته‌مه‌ن کورتی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی مشکی زۆر له ماڵی دا ببینێ چه‌ند ئافره‌تێك ئه‌چنه ماڵی و ئه‌و ئافره‌تانه بێ سوودن ، وه‌رگرتنی پێستی مشك پاره‌یه‌کی که‌مه له ئافره‌تێکی خراپه‌کار.
(2): میوه : له خه‌ودا ژن هێنانه یان شوو کردنه ، وه‌ك خوای گه‌وره له‌قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ ان اصحاب الجنة الیوم فی شغل فاکهون. هم وازواجهم فی ظلال علی الارائك متکئون }} سوره‌تی یس// 55 و 56 ، میوه‌ی ته‌ڕ ڕزقێکی کاتی یه چونکه زوو تێك ئه‌چێت ، میوه‌ی ووشك رزقێکی زۆر و هه‌میشه‌ی یه ، میوه بۆ هه‌ژار ده‌وڵه‌مه‌ند بونه و بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندیش پاره‌ی زیاتره ، ئه‌وکه‌سه‌ی ببینێ میوه فڕێ ئه‌درێته سه‌ری ئه‌و که‌سه به خێر خوازئه‌ناسرێ و به ناو بانگ ئه‌بێت .
(3):خه‌ڵوز : له خه‌ودا پیاوێکی ترسناکه ، هه‌روه‌ها ووتراوه پاره‌ی حه‌رامه ،یان رزقێکه له سولتانه‌وه‌یه ،ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ خه‌ڵوز ئاگری گرت ئه‌و که‌سه له‌لایه‌ن سولتان یان کاربه‌ده‌سته‌وه تاقی کراوه‌ته‌وه و زوڵمیشی لێ کراوه و به‌زۆر پاره‌ی لێ سه‌ندراوه ، خه‌ڵوز له زستان پاره‌یه ئه‌و که‌سه‌ی خزمه‌ت کارێکی ڕه‌ش پێستی بدرێتێ ئه‌وه چه‌ند کیسه‌یه‌ك خه‌ڵوزی بۆ دێت ، ئه‌و شته‌ی له ناو ئاگر بسوتێ بینینی باش نی یه .
(4): ته‌ڵه : پیاوێکی که‌م ئیمان و ده‌ست بڕو فێڵ بازه ، ئه‌و که‌سه‌ی ته‌ڵه بۆ چۆله‌گه‌یه‌ك دانێته‌وه پیاوێکی گه‌وره هه‌ڵئه‌خه‌ڵه‌تێنێ ، ئه‌گه‌ر ئافره‌ت له خه‌ودا بینی ته‌ڵه دائه‌نێته‌وه که باڵنده‌یه‌ك ئه‌گرێ باڵنده‌که یه‌ك سه‌ر ئه‌فڕێ ،ئه‌و ئافره‌ته حه‌ز ئه‌کات له مێرده‌که‌ی منداڵی بێت به‌ڵام منداڵه‌که له ناو سگی نا چه‌سپێ ودروست نابێ .
(5): چه‌ك : له خه‌ودا سه‌رکه‌وتنه ، یان لاچونی نه‌خۆشی یه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له ناو خه‌ڵکێکی زۆری بێ چه‌ك دا چه‌کی هه‌ڵگرتبێ ئه‌و که‌سه به گوێره‌ی چۆنیه‌تی جۆری چه‌که‌که ئه‌بێته سه‌رۆکی ئه‌و خه‌ڵکه ، ئه‌گه‌ر بینی خه‌ڵکی ته‌ماشای ئه‌که‌ن و ئه‌ویش چه‌کی هه‌ڵگرتوه ئه‌و خه‌ڵکه حه‌سودی پێ ئه‌به‌ن ، ئه‌گه‌ر خه‌ڵکه‌که هه‌موویان پیرو به ته‌مه‌ن بوون ئه‌وانه دۆست و هاورێن ،ئه‌گه‌ر گه‌نج بوون ئه‌وانه دوژمنن ، ئه‌وه‌ی ببینێ چه‌کی هه‌ڵگرتوه‌و ئه‌توانێ به‌کاریشی بێنێ نیازو مه‌به‌ستی به‌دی دێت ،چه‌ك بۆ نه‌خۆش مردنه ، له‌وانه‌یه چاك سازی ئایین بێت ،ئه‌گه‌ر ترسی له‌گه‌ڵ بێت بۆ نه‌خۆش چاك بونه‌وه‌یه ،ئه‌گه‌ر سه‌فه‌ری کردبێت به سه‌لامه‌تی ئهگهڕێتهوه .
(6): شه‌کر : شه‌کر له‌خه‌ودا خۆشی و شادی و چاك بوونه‌وه‌ی نه‌خۆش و نه‌مانی خه‌م و خه‌فه‌ت و به دی هاتنی هیواو ئامانجه ، ئه‌گه‌ر ئافره‌تیش بێت ئافره‌تێکی خانه‌دانه ، ئه‌گه‌ر کوڕیش بێت ئه‌و کوڕه زیره‌ك و داناو زانیاره‌و به‌شداری له به‌هره‌و هونه‌ری خه‌ڵکی دیکه ده‌کات ، ئه‌گه‌ر پاره‌ش بێت پاره‌یه‌کی حه‌ڵاڵه ، شه‌کر له خه‌ودا پاره‌یه ، شه‌کری زۆر ئاژاوه‌یه ، شه‌کر فرۆشتن باش نی یه .
(7): ماسی : ئه‌گه‌ر ژماره‌ی بزانی ئه‌وه ئافره‌ته ، ئه‌گه‌ر ژماره‌ی نه‌زانی ئه‌وه پاره‌و ده‌ست که‌وته ، نه‌هه‌نگ وه‌زیری پاشایه چونکه ده‌ریا پاشایه و ماسیش سه‌ربازی پاشایه ، گرتنی ماسی یه‌کی گه‌وره خێرو به‌ره‌که‌ته ، ئه‌و ماسی یه‌ی تۆکڵه‌که‌ی نه‌رمه بۆ ئه‌وکه‌سانه باشه که ئه‌یانه‌وێ خه‌ڵکی هه‌ڵ خه‌ڵتێنن ، ماسی باشه بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی نیازی ژن هێنانیان هه‌یه ، ماسی مردو له‌ناو ده‌ریا باش نی یه چونکه نیازو مه‌به‌ست به دی نایه‌ت ، ماسی له‌سه‌ر جێی خه‌ودا ببیندرێ بۆ نه‌خۆش و بۆ ماسی گر باش نی یه ، ماسی گرتن له ناو ئاوی مه‌ند خه‌م و خه‌فه‌ته ، ماسی خواردن به کاڵی زۆر باشه ،ماسی سوێر واتا به خێ گیروگرفته ، ووتراوه ئه‌گه‌ر ژماره‌ی ماسیه‌کان بگاته چوارئه‌وه ئافره‌ته ئه‌گه‌ر زیاتریش بێت ئه‌وه پاره‌و ده‌ست که‌وته ، ماسی سوره‌وه کراو به‌دی هاتنی داواکاری یه ، ماسی برژاویش سه‌فه‌ر کردنه له‌پێناوی زانست و زانیاری زیاتر ،کڕینی ماسی له ماسی گر یان له‌ماسی فرۆش مانای ژن هێنانه ، له وانه‌شه بینینی ماسی غه‌م و خه‌فه‌ت و نه‌خۆشی بێت .
(8): به‌رز بوونه‌وه :هه‌رچه‌ند سه‌رکه‌ویت و به‌رز ببیته‌وه هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ش داده‌به‌زی ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ به‌رز بۆوه‌و چووه ئاسمان تا گه‌یشته ئه‌ستێره‌کان و له‌پاشاندا بووه ئه‌ستێره له‌وانه‌یه ببێته والی یان سه‌رۆك یان له‌ژیان و مردن دا پله‌و پایه‌ێکی به‌رزی بدرێتێ که شایه‌سته‌یه‌تی ، چونه سه‌ر شاخ غه‌م و په‌ژاره‌یه یان سه‌فه‌ره ، سه‌رکه‌وتن باشه‌و دابه‌زینیش باش نی یه ،
(9): گۆشت : پارچه گۆشت بۆ داهاتوو باش نی یه له وانه‌شه کاره‌ساتێکی ڕابووردو بێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه گۆشت رزقێکی خێرایه یان خۆشی و کامه‌رانی یه ، یان ئاشکرا بوونی نهێنی یه ،گۆشتی کوتراو لێدراو به چه‌قۆ بۆ گه‌نج هاوسه‌ره و بۆ ئافره‌تی سك پڕیش کوڕه ، یان تێکه‌ڵ بوونی پاره‌یه له‌گه‌ڵ شه‌ریك و ده‌رکه‌وتنی قازانجه ، گۆشتی کوڵاو پاره‌یه گۆشتی کاڵ ئازارو ژان و نه‌خۆشی یه کڕینی گۆشت له قه‌ساب کاره‌ساته ، گۆشتی ناسك وتازه مردنه ، ئه‌و که‌سه‌ی گۆشتی ئاده‌میزاد بخوات ئه‌وه باسی ده‌کات ،ئافره‌ت گۆشتی خۆی بخوات زینا ده‌کات ، گۆشتی مانگای لاواز نه‌خۆشی یه ، گۆشتی مار پاره‌یه له دوژمنه‌وه دێت ، گۆشتی شێر پاره‌یه له کار به‌ده‌سته‌وه دێت گۆشتی باڵنده‌ی دڕنده‌وگۆشتی به‌راز پاره‌ی حه‌رامه ،گۆشتی کۆن باس کردنی مردوه ، گۆشتی حوشتر پاره‌یه له پیاوێکی که‌له‌گه‌ت ودوژمنێکی به تواناوه دێت ، هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ی گۆشتی حوشتر بخوات له کاربه‌ده‌سته‌وه پاره‌ی بۆ دێت ، هه‌روه‌ها گۆشتی مانگا ماندوبوون و بێ ئیش وکاریه ، ئاسکه‌ی سه‌ربڕاو ئه‌گه‌ر پیسته‌که‌ی لێ کرابێته‌وه‌و گۆشته‌که‌ی پارچه پارچه کرابێت مانای چاوپێکه‌وتنه به که‌سێکی نه‌ناسراو ، ئه‌گه‌ر گۆشتی ئاسکه‌که پارچه پارچه نه‌کرابێ کاره‌ساته ، ئه‌گه‌ر ئاژه‌ڵی سه‌ربڕاو قه‌ڵه‌و بێت ده‌سکه‌وتی پاره‌یه ، خواردنی گۆشتی کاڵ باشه به‌ڵام ته‌نها بینینی باش نی یه ، خواردنی گۆشتی کوڵاو پاره‌یه ، ئه‌گه‌ر لای شێخێك بیخۆیت شکۆمه‌ند و پایه به‌رز ئه‌بیت ، گۆشتی برژاو رزگاربوونه له مه‌ترسی ، گۆشتی مریشك پاره‌یه له ئافره‌تێکه‌وه دێت ، گۆشت هێمن بوونه‌وه‌یه بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی توڕه‌ن ، چاك بونه‌وه‌ی یه بۆ نه‌خۆش و لاچون و نه‌مانی خه‌م و خه‌فه‌ته ، گۆشتی باڵنده باشه له‌وانه‌یه به‌هه‌شت بێت وه‌ك خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ وفاکهة مما یتخیرون ، ولحم طیر مما یشتهون }} سوره‌تی الواقعة // 21 ، گۆشتی ماسی رزقێکی خێراو حه‌ڵاڵه ، گۆشتی ئاده‌میزاد سه‌رکه‌وتنه به‌سه‌ر دوژمن ، خوێن و گۆشتی نه‌ناسراو و ئاژاوه‌یه ، ئه‌وکه‌سه‌ی گۆشتی زیادی خۆی بخوات ئه‌وه قازانجه‌که‌ی ئه‌خوات و سه‌رمایه‌که‌ی بۆ ئه‌مێنێته‌وه ، گۆشتی کوڵاو بۆ هه‌ژار پاره‌و ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه .
(10): تاریکی : له‌خه‌ودا ڕێ وون کردن و سه‌رسووڕمانه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك کافر بێت و له خه‌ودا ببینێ چوه ڕۆشنایی ئه‌و که‌سه ئه‌بێ به موسڵمان ، یان تۆبه ئه‌کات و ڕێگه‌ی ڕاست ئه‌گرێته به‌ر ، ئه‌گه‌ر له‌زیندان دا بێت به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت ،تاریکی مانای زوڵمه ، کێ بچێته تاریکی ئه‌و که‌سه‌زوڵم ئه‌کات ، ئه‌وه‌ی تاریکی ببینێ زو‌ڵمی لێ ئه‌کرێ له‌وانه‌یه تاریکی مانای تاریکی دڵ و چاو بێت .
به‌شی (7)
له‌م به‌شه‌دا چه‌ند ووشه‌یه‌کی دیکه‌تان بۆ شی ئه‌که‌مه‌وه :
(1): گۆڕ :: گۆڕ له‌خه‌ودا زیندانه ، زیندانیش گۆڕه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ به زیندویی له ناو گۆڕ دانیشتوه ئه‌و که‌سه دست گیر ئه‌کرێت و زیندانی ئه‌کرێت ،دروست کردنی گۆڕ له‌خه‌ودا مانای ئاوه‌دان کردنه‌وه‌ی خانوه ، گۆڕهه‌ڵکه‌ندن له لایه‌ن بێ هاوسه‌ران ژن هێنانه یان شو کردنه ، گۆڕهه‌ڵکه‌ندن له شوێنێکی بێ دیوه‌ردا مانای دونیای داهاتوه ، چونه ناو گۆڕه‌که‌ش مردنه ،گۆڕی ناسراو کارێکی ڕه‌وایه و گۆڕی نه‌ناسراویش کارێکی ناڕه‌وایه ، گۆڕ هه‌ڵکه‌ندن له سه‌ربان ته‌مه‌ن درێژی یه ،ئه‌وه‌ی سه‌ردانی گۆڕستان بکات سه‌ردانی که‌سێکی به‌ند کراو ئه‌کات ، له خه‌ودا باران ببارێته سه‌ر گۆڕ ئه‌وه ڕه‌حمه‌تی خوای گه‌وره‌یه ، تێك دانی گۆڕێکی به تاڵ مانای چاك بونه‌وه‌ی نه‌خۆشه یان ته‌مه‌ن درێژی یه ،ئه‌و که‌سه‌ی به زیندویی له ناو گۆڕێك دا بنێژرێ کارو باری تێك ئه‌چێت ، هه‌ڵکه‌ندنی گۆڕێك وپشکنین و گه‌ڕان به‌دوای ته‌رمه‌که مانای په‌یڕه‌و کردنی رێبازی ئه‌و مردوه‌یه ئه‌گه‌ر مردوه‌که زانا بوبێت ئه‌وه ی خه وه كه شی بینیوه و به دوای ته رمه كه گه ڕاوه ئه ویش زانا ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر مردوه‌که ده‌وڵه‌مه‌ند بوبێت ئه‌ویش ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت .
(2): ماچ :: له خه‌ودا ماچ کردن زاڵ بوونه به‌سه‌ر دوژمن ، ماچ کردنی پیاو به‌دی هاتنی ئاواته ، ماچ کردنی منداڵێکی ساوا یان بچکۆله مانای په‌یوه‌نی پته‌وه له گه‌ڵ باوکی ئه‌و منداڵه ، ماچ کردنی ئافره‌ت مانای هاوڕێیهتی و دۆستایه‌تی کردنه له‌گه‌ڵ هاوسه‌ری ئه‌و ئافره‌ته ، ئه‌گه‌ر پیاوێکی ئاینی یه‌کێکی جوان ماچ کات مانای قوڕئان خوێندنه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ خوای گه‌وره ماچی ئه‌کات ئه‌و که‌سه پیاو چاکه و خوای گه‌وره ڕازی یه له کرده‌وه‌کانی ، مردو ماچ که‌یت یان مردو ماچت کات هه‌ردوکی ده‌سکه‌وتی پاره‌یه .
(3): بیبه‌ر :: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بیبه‌ر بخوات ژه‌هری ئه‌درێتێ یان کرده‌وه‌یه‌کی ناپه‌سه‌ند ئه‌کات ، هه‌روه‌ها ووتراوه ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بیبه‌ر بخوات ئیش و کارێکی زۆر ئه‌کات و ماندو ئه‌بێت و پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ ، بیبه‌ری زۆر ئه‌گه‌ر نه‌خورێ پاره‌یه ئه‌گه‌ر بخورێ غه‌م و خه‌فه‌ته چونکه قوڕگ ئه‌سوتێنێ .
(4): هه‌ور :: بینینی هه‌ور له خه‌ودا مانای سه‌فه‌ره به ڕێگه‌ی ده‌ریاوه ، هه‌روه‌ها سه‌رکه‌وتنی ئیمان دارو مردنی نه‌خۆشه ، ئه‌و که‌سه‌ی بچێته سه‌ر هه‌ور ئه‌گه‌ر نه‌خۆش نه‌بێت سه‌فه‌ر ئه‌کات ئه‌گه‌ر بێ هاوسه‌ر بێت زه‌ماوه‌ند ئه‌کات .
(5): ترێ :: ترێ له‌خه‌ودا رزقێکی باش و هه‌میشه‌ی یه ، ئه‌گه‌ر له‌کاتی خۆی دا نه‌بێت رزقێکی حه‌رامه و له پیش کاتی ده‌ست نیشان کراو ئه‌گاته ده‌ستی ، ترێ ی ڕه‌ش رزقێکی کاتی یه ، ئه‌گه‌ر له‌کاتی خۆی دا بێت غه‌م و خه‌فه‌ته ئه‌گه‌ر له کاتی خۆی دا نه بێت نه‌خۆشی یه ، ترێ ی هه‌ڵواسراو به داره‌وه ترسه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ده‌رگای ده‌سه‌ڵات دار یان سوڵتان ترێ وه‌ر بگرێت لێ ی ئه‌درێ ، ترێ ی سپی زۆر باشه به تایبه‌تی بۆ نه‌خۆش ، خواردنی ترێ له‌خه‌ودا مانای مه‌ی خواردنه‌وه‌یه مه‌ی خواردنه‌وه ش له‌خه‌ودا مانای ترێ خواردنه .
(6): کوێر بوون :: کوێر بوون له‌خه‌ودا مانای لا دانه له‌ڕێ ێ ڕاست و له‌ئایین ، هه‌روه‌ها کوێر بوون ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ کوێر بووه قوڕئانی له‌بیر ئه‌چێته‌وه ، یه‌کێك ببینێ ئاده‌میزادێك کوێری کرد ئه‌و ئاده‌میزاده‌ی لێ وون ئه‌بێ ، کوێر بوونی بێ ئیمان گۆڕینی بیرو باوه‌ڕیه‌تی ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ هه‌ردو چاوی کوێر بوو په‌یوه‌ندی به خوای گه‌وره‌وه لاواز ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ده‌وله‌مه‌ند بێت پاره‌ی نامێنێ و ده‌ست کورت ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ده‌ست کورت و هه‌ژاریش بێت باری ژیانی ئه‌گۆڕدرێ و ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ئاواره له خه‌ودا کوێر بێت ناگه‌ڕێته‌وه وڵاته‌که‌ی . (7): ڵاڵ بوون :: له خه‌ودا خراپه‌کاری و به‌دکاری یه له ئایین دا ، کێ له خه‌ودا ڵاڵ بێت جوێن به پیاو چاکان ئه‌دات ، یان ئاده‌میزادێکی به‌د کاره ، که‌ڕ بوونیش نه‌زانی و نه‌فامی یه ، ڵاڵ بوون بۆ ئافره‌ت باشه ، ئه‌وه‌ی له خه‌ودا زمانی بگیرێ رزقی فره‌وانتر ئه‌بێت و به‌سه‌ر دوژمنانی دا زاڵ ئه‌بێت .
(8): وێران بوون یان ڕوخان یان کاول بوون :: له خه‌ودا جیابوونه‌وه‌و مردنی که‌س و کاره ، وێران بوونی شارمانای مردنی ده‌سه‌ڵات دار یان گه‌وره‌ی شاره‌که‌یه هه‌روه‌ها مردنی ده‌سه‌ڵات دار یان گه‌وره‌ی شار مانای وێران بوونی شاره ، ئه‌و که‌سه‌ی خۆی له ناو که‌لاوه‌دا ببینێ چاره‌نوسی له گه‌ڵ میلله‌تێك دا ئه‌بێت ناتوانێ له‌گه‌ڵیان دا بژێ ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ شارێك به هۆی بوومه‌له‌رزه‌وه وێران بوو ئه‌و که‌سه حوکمی کوشتنی یه‌کێك ئه‌دات ، ئه‌گه‌ر گوندێکی ئاوه‌دان کراوه وێران بێت و کێلگه‌کانی کشت و کاڵی په‌کیان بکه‌وێت کاره‌ساتێك ڕووئه‌دات ، ئه‌گه‌ر گوندێك به ئاوه‌دانی و به ڕێك و پێکی ببیندرێ مانای ئه‌وه‌یه دانیشتوانی گونده‌که ئیمان دارن ، ڕوخانی دیواری خانو به هۆی لافاو مانای مردنی ئافره‌تێکه ، ئه‌وه‌ی ببینێ خانوه‌که‌ی ڕوخایه سه‌ری ئه‌گه‌ر تۆزو خۆڵی له گه‌ڵ دا بێت ئه‌وه سورێژه‌یه ئه‌گه‌ر هیچی له گه‌ڵ دا نه‌بێت کاره‌ساته ، ئاوه‌دان کردنه‌وه‌ی خانوی ڕوخاو بۆ ئایین و بۆ ژیان باشه ، ڕوخانی خانو به هۆی باو هه‌وا مانای یه‌کێك به ده‌ستی کاربه‌ده‌ستێکی زۆردار ئه‌مرێ ،ڕوخاندی خانو یان بیناێێکی کۆن غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌گه‌ر ئافره‌ت له‌خه‌ودا ببینێ خانوه‌که‌ی ڕوخا هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێ ، هه‌موو جۆره شکان و وێران بوون و روخانی خانو و دیوار کاره‌ساته ، ده‌سه‌ڵات دار ئه‌گه‌ر ببینێ خانوه‌که‌ی ڕوخا له‌سه‌ر کورسی حوکم لا ئه‌بردرێ .
(9): مه‌ڕ ::مه‌ڕ له خه‌ودا کوڕێکه ئامۆژگاری یه‌کانی دایك و باوکی په‌یڕه‌و ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی هاوسه‌ره‌که‌ی دوگیان بێت و مه‌ڕی بدرێتێ کوڕیان ئه بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی مه‌ڕێك سه‌رببڕێت کوڕی خۆی یان کوڕی یه‌کێك له خزمه‌کانی ئه‌مرێ .
(10):که‌وتنه ناو ئاو :: ئه‌وه‌ی له خه‌ودا بکه‌وێته ناو ئاوێکی قول و دابه‌زێته خواره‌وه‌و نه‌گاته بن ئاو ئه‌و که‌سه زۆر ئه‌ژێ و زۆر ئه‌بینێ چونکه ده‌ریا دونیایه ، هه‌روه‌ها ووتراوه که‌وتنه ناو ئاو خێرو خۆشی دێنێ .
(11):پرچ یان قژ :: له خه‌ودا پاره‌و ته‌مه‌ن درێژی یه ، درێژ بوونی قژی سه‌ر مانای ته‌مه‌ن درێژی یه به تایبه‌تی بۆ ئافره‌ت ، که‌زی قه‌رزه ، لابردنی توکی سمێڵ و بن هه‌نگڵ نه‌مانی قه‌رزه یان نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ته ،هه‌روه‌ها که‌زی به مانای پاره کۆکردنه‌وه‌ش دێت ، ده‌رچونی توك له جێ ی نا ئاسایی باش نی یه ، سه‌رتاشین له‌کاتی حه‌ج دا هێمنی و ئاسایشه ، درێژ بوونی قژی سه‌رباز مانای باش بوون و زیاد بوونی چه‌که‌که‌یه‌تی ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ قژی وه‌ك پرچی ئه‌سپه ئه‌گه‌ر دز بێت ئه‌گیرێ یان قژی وه‌ك توکی به‌رازی لێ بێت توشی غه‌م و په‌ژاره ئه‌بێت ،غه‌مبار پرچی درێژ بێت غه‌مه‌که‌ی زیاد ئه‌کات و غه‌مبار تر ئه‌بێ ، یه‌کێك دڵخۆش و کامه‌ران بێت و له خه‌ودا ببینێ قژی درێژ بووه زیاتر دڵخۆش و کامه‌ران ئه‌بێت ، ئافره‌ت پرچی ڕه‌ش بێت هاوسه‌ره‌که‌ی خۆشی ئه‌وێ ، ئافره‌ت سه‌رپۆشه‌که‌ی لادات هاوسه‌ره‌که‌ی لێ دوور ئه‌که‌وێته‌وه ، ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام ببینێ سه‌ری ڕووته هاوسه‌ره‌که‌ی بۆ ناگه‌ڕێته‌وه ، ئه‌گه‌ر هاوسه‌ریشی نه‌بێت تا مردن شو ناکات ، درێژ بوونی توکی بن هه‌نگڵ مانای به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌ست و ئایین پاکی یه ، ئه‌گه‌ر ئه‌سپێ ی تیا بێت ئه‌وه منداڵه ، ڕوتانه‌وه و که‌م بونه‌وه‌ی توکی سه‌ر باش نی یه ، توك لابردن کاره‌ساته ، قژ چه‌ور کردن به ڕۆن جوانی یه ، ده‌رچونی توك له ناو ده‌ست زۆر باشه ، ئه‌توانین بڵێین قژی سه ر که‌س و کارو هاوسه‌رو کشت وکاڵ و پاره‌یه ، که‌زی ئافره‌ت پاره کۆ کردنه‌وه‌یه ، ده‌رهێنانی ئه‌سپێ له ناو قژی سه‌ر مانای ده‌رکردنی به‌د کارانه له ناوچه‌که ، پرچی جوان کرده‌وه‌ی چاك ده‌رده‌بڕێ ، ئافره‌تی نه‌خۆش له خه‌ودا که‌زی بۆ بکرێت ئه‌مرێ ، پرچی پیاو جوانی و پاره‌ی هه‌میشه‌ی یه ، سپی بوونی توکی گیان بۆ ده‌وڵه‌مه‌ند زه‌ره‌رو زیانه ،ئافره‌ت ببینێ پرچی ڕه‌ش بووه به پاره‌ی هاوسه‌ره‌که‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت
به‌شی هه‌شته‌م
(1): هه‌سانه‌وه :: هه‌سانه‌وه له‌پاش ماندو بوون و هه‌ژاری و ده‌ست کورتی ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، هه‌سانه‌وه له خه‌ودا بۆ نه‌خۆش مردنه ، له‌وانه‌یه گیروگرفتیش بێت .
(2): به‌هار :: له‌خه‌ودا پاره‌یه ، یان کوڕێکی ته‌مه‌ن کورته ، یان ئافره‌تێکه هاوسه‌ریه‌تی که‌م ئه‌خاێنێ ، یان ده‌سه‌ڵاتێکه‌و بۆ ماوه‌یکی که‌م به‌رده‌وام ئه‌بێت ، به گشتی ئه‌توانین بڵێین به‌هار خۆشی و شادی و کامه‌رانیکی که‌م خایانه و زۆر زوو له ناو ئه‌چێ و نامێنێ .
(3): مافور یان فه‌رش :: له خه‌ودا ئافره‌تێکی ڕه‌وشت پاکه یان پله‌و پایه‌ی به‌رزی ئایینه .
(4): دابه‌زین یان که‌وتن ::ئه‌گه‌ر له‌سه‌ره‌وه بۆ خواره‌وه بێت مانای ئه‌وه‌یه بارو دۆخ له باشه‌وه به‌ره‌و خه‌راب ئه‌چیت ، یان له‌ئافره‌تێکه‌وه بۆ ئافره‌تێکی تر یان له پیشه‌یه‌که‌وه بۆ پیشه‌یه‌کی تر یان له وڵاتێکه‌وه بۆ وڵاتێکی تریان له مه‌زهه‌بێکه‌وه بۆ مه‌زهه‌بێکی ترئه‌گۆڕدرێ ، ئه‌گه‌ر خواردنێکی خۆش یان پیاو چاکێك دابه‌زێته خواره‌وه مانای ئه‌وه‌یه بارو دۆخ به‌ره‌و باشی ئه‌چێت دابه‌زین بۆناو که‌لاوه‌یه‌ك یان بۆ لای ئاژه‌ڵێکی دڕنده باش نی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له سه‌ربان بکه‌وێته خواره‌وه‌و ده‌ست و قاچی بشکێ خۆی یان ماڵ و موڵکی یان هاوڕێیه‌کی زه‌ره‌ریان لێ ئه‌که‌وێت.
(5): پۆلیس :: له خه‌ودا پادشای ڕوح کێشانه ، یان غه‌م و خه‌فه‌ته ، پۆلیس له‌گه‌ڵ هاوڕێکانی بێت ترس و خه‌فه‌ت و ئازارو مه‌ترسی یه ، هه‌روه‌ها ووتراوه پۆلیس ده‌سه‌ڵات دارێکی شه‌ڕ خواز و فێڵ بازه .
(6): ئه‌ستێره :: له خه‌ودا مه‌زنترین و به‌شه‌ڕه‌ف ترین که‌سه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵی خۆی دا ئه‌ستێره‌ی گه‌شاوه ببینێ چه‌ند سه‌رۆك و پێشه‌وا له ماڵی دا کۆده‌بنه‌وه ،ئه‌گه‌ر ئه‌ستێره‌کان گه‌شاوه نه‌بوون ئه‌و سه‌رۆك و پێشه‌وایانه بۆ کاره‌سات کۆده‌بنه‌وه ، که‌وتنی ئه‌ستێره له ئاسمانه‌وه بۆ خواره‌وه مانای ئه‌وه‌یه له‌و جێ یه دا پێشه‌وایه‌ك کاره‌ساتێکی به‌سه‌ر دێت ،ئه‌ستێره پیاوی زاناو ده‌وڵه‌مه‌ندو به‌هێزو ده‌سه‌ڵات دارو شه‌ڕه‌ف مه‌نده ، بینینی ئه‌ستێره‌ی زۆر له‌ماڵه‌وه مانای منداڵی زۆره ، بینینی حه‌وت ئه‌ستێره گه‌شاوه‌کان له ئاسمان دا مانای پیشه‌و بازرگانی وزانست وده‌سه‌ڵاته ، بینینی ئه‌ستێره‌یه‌کی گه‌شاو خێروخۆشی یه .
نه‌مانی ئه‌ستێره له ئاسمان دا بۆ ده‌وڵه‌مه‌ند زیان وزه‌ره‌ر وهه‌ژاری یه بۆ هه‌ژاریش مردنه ، ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌ستێره‌ی له‌سه‌ر سه‌ر دا بێت له هاوڕێکانی باشتر ده‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی سواری ئه‌ستێره بێت پله‌و پاییه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌ستێره‌ی ناو ماڵ باش نی یه ، ئه‌وه‌ی ئه‌ستێره بخوات پاره‌ی خه‌ڵکی ئه‌خوات ، قووت دانی ئه‌ستێره جنێو دانه به پیاو چاکان ، مژینی ئه‌ستێره فێربوون و وه‌رگرتنی زانسته له زانایان ، بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌ستێره مردنی پاشایه یان روودانی جه‌نگه ، ژماره‌یه‌کی زۆر ئه‌ستێره بکه‌وێته خواره‌وه مانای زۆر که‌س ئه‌مرێ یان ئه‌و که‌سه‌ی خه‌وه‌که‌ی بینیوه که‌چه‌ڵ ئه‌بێت ، بینینی ئه‌ستێره به ڕۆژ ئاشکرا بوونی کرده‌وه‌ی نهێنی و ڕیسوا بوونه ، ئه‌ستێره‌ی سه‌ر له به‌یانی زه‌ماوه‌نده .
(7) : ڕیگا :: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ له ڕێ ی خۆی لای داوه ئه‌و که‌سه باری ئایینی باش نی یه ، ده‌سه‌ڵات دار یان کاربه‌ده‌ست به ڕێ ی سه‌خت دا بڕوات دادپه‌روه‌ری ڕه‌وای باڵی به‌سه‌ر ناوچه‌که‌دا ئه‌کێشێ ، ڕێگه‌ی ڕاست کتێبی خواو سونه‌تی پێغه‌مبه‌ره ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌ڕیگای ڕاست دا بڕوا خوای گه‌وره هیدایه‌تی ئه‌دات ، ڕێگه‌ی زۆرو جۆراو جۆر دوو دڵی و سه‌ر سوڕمانه ، ڕێگای ده‌ریا ڕزگار بوونه له ناخۆشی وگیروگرفت یان ده‌ست که‌وتی حه‌ڵاڵه ، ڕێگای دۆڵ و چه‌م مانای هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن و فێڵ بازی یه ، ڕێگای بناری شاخ ڕزگار بوونه له گیروگرفت یان سه‌فه‌ره .
(8): توینیه‌تی :: له خه‌ودا مانای وه‌ستانی بیناکاری و کشت و کاڵه ، هه‌روه‌ها ده‌ست کورتی و هه‌ژاری و نه‌مانی قازانجه ، ئه‌ڵێن توینی بوون خراپه‌کاریه له‌بواری ئایین دا ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك توینی بێت و بیه‌وێت له ئاوی ڕوبار بخواته‌وه و خۆی ئاوه‌که نه‌خواته‌وه له غه‌م وخه‌فه‌ت ڕزگاری ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر توینی بێت و نه‌توانێ له ئاوی ڕوبار بخواته‌وه هیواو نیازو مه‌به‌ستی به‌دی ناێێت ، کوڕ و کچی گه‌نج له خه‌ودا ببینن توینیانه پێویستیان به هاوسه‌ر هه‌یه .
(9): پژمین یان پشمین :: له‌خه‌ودا دووپات کردنه‌وه‌ی کارێکه که گومانی لێ ئه‌کرێت پژمین مانای مردنی نه‌خۆشه یان غه‌م و خه‌فه‌ته ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا بپژمێ له ته‌نگانه‌دا بێت ڕزگاری ئه‌بێت ،ئه‌گه‌ر هه‌ژار بێت خه‌ڵکی یارمه‌تی ئه‌ده‌ن و دوعای خێری بۆ ئه‌که‌ن ، دوور نی یه پژمین هه‌ڵامه‌ت بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌ك جار به‌توندی بپژمێ باش نی یه .
(10): هه‌نگوین :: پاره‌یه‌کی حه‌ڵاله ، هه‌روه‌ها شیرینی ئایین و قوڕئان خوێندن و کرده‌وه‌ی چاکه ، هه‌نگوین له ئاسمانه‌وه ببارێت مانای ئه‌وه‌یه ئایین له بوارێکی چاك دایه ، ئه‌ڵێن له‌وانه‌یه هه‌نگوین غه‌م و خه‌فه‌ت و گیروگرفت و حه‌سودی بێت چونکه هه‌نگوین مێش و زه‌رده‌واڵه‌و مێروله کۆ ئه‌کاته‌وه ، هه‌نگوینی پاڵاوتراو له‌سه‌ر ئاگر مانای خێرو خۆشی یه یان پاره‌یه‌کی حه‌ڵاڵه‌و زه‌کاتی له‌سه‌ر دراوه ، یان رێگه‌یه‌کی پاك و ڕاسته ، نه‌خۆش له خه‌ودا هه‌نگوین بخوات چاك ئه‌بێته‌وه ، خواردنی نان به هه‌نگوین ده‌ست که‌وتێکی به‌رده‌وامه ، هه‌روه‌ها ووتراوه هه‌نگوین ماچ کردنی خۆشه‌ویسته .
(11): به‌ندیخانه یان زیندان :: به‌ندیخانه‌ی شه‌ریعه‌ت بێت ئه‌وه پێداویسته‌کانی ئایینه ، به‌ندیخانه‌ی ده‌سه‌ڵات دار بێت غه‌م و خه‌فه‌ته ، زیندانی نه‌ناسراو دونیایه به‌ندیخانه ژنێکی مه‌کر بازه یان مانای بێ ده‌نگی یه یان پیلان گێڕانه بۆ دوژمنان ، به‌ندیخانه گۆڕه یان هه‌ژاری یه یان بینینی دۆست و خۆشه‌ویسته ، ده‌رچون له به‌ندیخانه مانای رزگار بوونه له نه‌خۆشی ، ئه گه‌ر یه‌کێك به‌ڕاستی له به‌ندیخانه‌دا بێت وله‌خه‌ودا ببینێ ده‌رگای زیندانه‌که‌ی کراوه‌ته‌وه و ڕوناکی دێته ژووره‌وه یان ببینێ سه‌ره‌وه‌ی زیندانه‌که‌ی نه‌ماوه ئه‌و که‌سه له به‌ندیخانه رزگاری ئه‌بێت و به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت ، به‌ندیخانه یان زیندان بۆ نه‌خۆش مردنه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ له زیندانی ده‌سه‌ڵات دار دا به‌ستراوه‌ته‌وه کاره‌ساتێکی به‌سه‌ر دێت یان غه‌مباره‌و حه‌ز ئه‌کات غه‌مه‌که‌ی نه‌مێنێ ، له زیندان مانه‌وه مردنه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌ماڵی خۆی دا ببه‌سترێته‌وه رزقی فره‌وان ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له مالێکی نه‌ناسراودا ببه‌سترێته‌وه ژنێکی ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌خوازێ و سوود له پاره‌که‌ی وه‌رئه‌گرێت و کوڕیشی ئه‌بێ ، له‌وانه‌یه به‌ندیخانه دۆزه‌خ بێت .
ئه‌مه‌ی باسمان کرد هه‌ڵبژارده‌ی ئه‌م به‌شه بوو تا به‌شێکی تر به‌خواتان ئه‌سپێرین خواتان له گه‌ڵ.
به‌شی نۆیه‌م
(1) : ده‌ریا :: له خه‌ودا ده‌سه‌ڵات دار یان لێپرسراوێکی به هێزو به تواناو ترسناك و دادپه‌روه‌ره و خه‌ڵکی پێویستیان پێ یه‌تی ، ده‌ریا بۆ بازرگان کاڵه‌و شت و مه‌که ،
بۆ کرێکاریش خاوه‌ن کاره‌که‌یه‌تی ، بینینی ده‌ریا مانای به دی هاتنی هیواو ئامانج و مه‌به‌سته ، ئه‌و که‌سه‌ی بچێته ناو ده‌ریاوه ئه‌چێته لای ده‌سه‌ڵات دار یان کار به‌ده‌ست ، دانیشتن یان پاڵ که‌وتن له‌سه‌ر ئاوی ده‌ریا مانای ده‌ست خستنه ناو کارو باری ده‌سه‌ڵات داره ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌موو ئاوی ده‌ریا بخواته‌وه ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت و دونیای ده‌ست ئه‌که‌وێ ، ئه‌و که‌سه‌ی تا توینێتی ئه‌شکێ ئاوی ده‌ریا بخواته‌وه ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت و هه‌ندێ پاره‌شی له ده‌سه‌ڵات داره‌وه پێ ده‌گات ، هه‌روه‌ها خواردنه‌وه‌ی ئاوی ده‌ریا مانای فێربوونی ئه‌ده‌به ، هه‌ڵگرتنی ئاوی ده‌ریا به تاس یان به قاب یان به مه‌نجه‌ڵ (.....هتد) زۆر باشه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ده‌ریا بپه‌ڕێته‌وه له دوژمنه‌که‌ی پاره وه‌رئه‌گرێت ، ئاوی ده‌ریا بگاته گه‌ڕه‌کێك و زیانی نه بێت بۆ دانیشتوانی گه‌ڕه‌که‌که مانای ئه‌وه‌یه کاربه‌ده‌ست یان ده‌سه‌ڵات دار سه‌ردانیان ئه‌کات و پاره‌یان ئه‌داتێ ، خواردنه‌وه‌ی ئاوی ده‌ریا گوناه و غه‌م و خه‌فه‌ت ناهێڵێ ، ئه‌و که‌سه‌ی میز بکاته ناو ده‌ریا به‌رده‌وام ئه‌بێت له گوناه کردن ، بینینی ده‌ریا له دوره‌وه باش نی یه ، به‌رزبوونه‌وه‌ی ئاوی ده‌ریا تا که‌نار مانای زوڵم و زۆرداری کاربه‌ده‌سته و باش نی یه ، که‌م بوونه‌وه‌ی ئاوی ده‌ریا لاواز بوونی کاربه‌ده‌سته ، که‌وتنه ژێر ئاوی ده‌ریا غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌گه‌ر ئاوه‌که‌ش پاك نه‌بێت ئه‌وه خه‌راپ تره ، مه‌له‌وان کردن له ناو ئاوی ده‌ریا هه‌وڵدانه بۆ ده‌رچون له گیرو گرفت ، وون بوونیش له‌ناو ئاوه‌که و یان مردن و خنکان له‌ناو ده‌ریا شه‌هید بوونه ، چونکه خنکاو شه‌هیده ، ئه‌و که‌سه‌ی بکه‌وێته ناو ئاوی ده‌ریاو نه‌خنکێ جار به‌جار سه‌ری ده‌ربهێنێته ده‌ره‌وه کاروباری دونیای زۆر ئه‌بێت ، له‌وانه‌یه پاره‌و ڕزقی ده‌ست که‌وێت له وانه‌شه گوناهی زۆر بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ئاوی ده‌ریا بخاته ناو پاپۆڕێك تا پڕ ئه‌بێت ئه‌و که‌سه کوڕێکی ئه‌بێت زۆر ئه‌ژێ ،ئه‌و که‌سه‌ی ئاوی ده‌ریا بخواته‌وه یان ده‌ست نوێژی پێ بشوا کاروباری چاك ئه‌بێت و ئه گه‌ر له زیندان دا بێت ده‌ر ئه‌چێ ،بینینی مردوو له ناو ئاوی ده‌ریا مانای ئه‌و مردوه له ناو دۆزه‌خ دا ده‌سوتێ ، چونکه ده‌ریا به مانای دۆزه‌خیش دێت هه‌روه‌ها ده‌ریا سه‌فه‌ر و پاره و جه‌نگه ، ئاوی ده‌ریا ئه‌گه‌ر شیرین بێت ئاده‌میزادێکی به ئیمانه ئه‌گه‌ر سوێر بێت بێ ئیمانه ، خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ {{ والبحر المسجور ، ان عذاب ربك لواقع }} سوڕه‌تی الطور/ 6، لێره‌دا خوای گه‌وره سوێند به ده‌ریا ئه‌خوات ئه‌تونین بڵێین ده‌ریا سوێند خواردنه ،ده‌ریا به مانای پیاو و ئافره‌تی ڕه‌وشت خه‌راپ و فێڵ باز دێت ،له‌وانه‌یه باوك و دایکیش بێت ، هه‌روه‌ها ده‌ریا به‌ندینخانه‌ی ئاژه‌ڵه و پیشه‌سازی فره‌وان و شاری کراوه‌یه ، زیادبوونی ئاوی ده‌ریا مانای باران بارینه و شه‌پۆڵی ده‌ریاش توندو تیژی یه‌و باش نی یه .
(2) : پرسه :: بۆ ده‌وڵه‌مه‌ند زه‌ره‌رو زیانه و بۆ هه‌ژاریش قازانجه ، بۆ ئه‌و که‌سه باشه که گیرو گرفتی هه‌یه ، ئه‌و که‌سانه‌ی له ئیش و کاریان دا زه‌ره‌ر ئه‌که‌ن پێویستیان به پرسه‌و سه‌ره‌خۆشی خه‌ڵکی هه‌یه ، سه‌ره خۆشی کردن له خه‌ڵکی ئاسایش و هێمنی یه ، پرسه دانانه‌وه بێ هۆ یان بێ کاره‌سات مانای ئه‌وه‌یه ڕووداوێك ڕوو ئه‌دات و پێویستی به پرسه ئه‌بێ .
(3) :بینینی ئافره‌ت وه‌ك پیاو :: ئافره‌تێك له خه‌ودا جل و به‌رگی پیاوله به‌رکات و خۆی وه‌ك پیاو ببینێ باری ژیانی چاك ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر جل و به‌رگه‌که ڕێك و پێك و پوخته نه بێت باری ژیانی ئه‌گۆڕدرێ به‌ڵام به ترس وله‌رز ، ئه‌و ئافره‌ته‌ی له خه‌ودا شێوه‌ی وه‌ك پیاوی لێ بێت بۆ هاوسه‌ره‌که‌ی باشه ، یه‌کێك له‌خه‌ودا وه‌ك گاورو جوله‌که ببیندرێ ئه‌و که‌سه حه‌ز له ئاین و جه‌ژن و خۆشی و شادی ئه‌وان و هاوسه‌رایه‌تی کردنیان ئه‌کات .
(4) : باخه‌وان :: له خه‌ودا پیاوێکه خه‌ڵکی بۆ لای ئافره‌تان بانگ ئه‌کات ، باخه‌وان له خه‌ودا هه‌ڵسوڕێنه‌ری کاروباری ئۆردووگاو مزگه‌وت و که‌نیسه‌و قوتابخانه یه .
(5) :باوێشك :: له خه‌ودا کرده‌وه‌ی شه‌یتان و خه‌راپه کاری یه ، هه‌روه‌ها بێ تاقه‌تی و ته‌مبه‌ڵی و نوێژ نه‌کردنه ، ئاده‌میزاد له کاتی نوێژ کردن دا نابێ باوێشك بدات چونکه له‌وانه‌یه شه‌یتان له کاتی باوێشك دان بچێته ناو گیانی ، له‌وانه‌یه باوێشك دان نه‌خۆشی بێت و ئه‌و نه‌خۆشه چاك نابێته‌وه .
(6) : توو :: توو پاره‌یه ، تووی ڕه‌ش پاره‌یه‌کی زۆره و تووی سپی پاره‌یه‌کی که‌مه ، دار توو پیاوێکی پاره‌داره‌و مندالیشی زۆره ، خواردنی توو زۆر باشه .
(7) : پرد :: له‌خه‌ودا زانست و نوێژ و ڕۆژوو ماندو بوونی دونیایه ، هه‌روه‌ها پاره‌و هاوسه‌رو کوڕو دایکه ، پردی گه‌وره‌و له به‌ردو ئاسن درووست کراو
زۆر باشه و پردی بچوك وله خۆڵ دروست کراو ئه‌وه‌نده باش نی یه ، جۆری پرده‌که‌و چۆنی یه‌تی دروست کردنی باش و خه‌راپی ئه‌و خه‌وه ده‌رده‌بڕێ .
(8) : نامه :: نامه ناردن یان نامه وه‌رگرتن پله‌و پایه‌ی به‌رزه ، ئه‌گه‌ر له‌نامه‌که‌دا نوسرابوو له خه‌راپه کاری دورکه‌ره‌وه مانای به دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته ، ئه‌گه‌ر نامه‌که مژده‌ی تیا بێت پاشه‌ڕۆژێکی باشی ئه‌بێت و پاره‌ی ئه‌بێت و ژن دێنێ و منداڵیشی ئه‌بێت .
(9) : وورچ :: له‌خه‌ودا که‌م ئه‌ندام و فێڵبازو هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن و ئاژاوه‌یه ، هه‌روه‌ها ئافره‌تێکی قه‌ڵه‌وه یان دیل و زیندانی کردنه ، وورچ له خه‌ودا دوژمنێکی بێ ئه‌قڵ ودزێکی فێڵ بازه ، هه‌روه‌ها وتراوه وورچ ئافره‌تێکی له‌ش فرۆشه ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا سواری پشتی بێت زینا ئه‌کات .
(10) : باڵ :: له‌خه‌ودا کوڕه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ دوو باڵی هه‌یه دوو کوڕی ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی باڵی بشکێ کوڕه‌که‌ی نه‌خۆش ئه‌که‌وێ ، ئه‌گه‌ر باڵی ده‌رچێت و لێ ببێته‌وه کوڕه‌که‌ی ئه‌مرێ ، فڕین به باڵ سه‌فه‌ره ، ئه‌و که‌سه‌ی باڵی هه‌بێت و نه‌فڕێ پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ ، ئه‌گه‌ر باڵه‌که قورس بێت و نه‌توانێ پێ ی بفڕێ ئه‌وه گوناهی هه‌یه‌و سزاشی ئه‌بێت .
(11) : فڕیین :: له‌خه‌ودا سه‌فه‌ره ، فڕیین بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی سه‌فه‌رناکه‌ن بێ ئیش و کاری یه ، فڕیین له سه‌ربانێکه‌وه بۆ سه‌ربانێکی تر مانای به جێ هێشتنی پیاوێکی به‌ناوبانگ و چونه لای پیاوێکی تری به‌ناوبانگه ، ئه‌گه‌ر ئافره‌ت له ماڵی خۆیه‌وه بفڕێت و بچێته مالی پیاوێکی ناسراو ئه‌وه شووی پێ ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵێکی ناسراوه‌وه بفڕێت و بچێته ماڵێکی نه‌ناسراو ئه‌و که‌سه ئه‌مرێ چونکه ماڵی نه‌ناسراو گۆڕه ، به‌ندکراو له خه‌ودا بفڕێ به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت ، فڕیین به سه‌رکه‌وتویی بێت سه‌فه‌ره ، له خه‌ودا له‌گه‌ڵ باڵنده فڕین هاوڕێیهتی کردنی چه‌ند که‌سێکی غه‌ریبه ، ئه‌و که‌سانه‌ی لوت به‌رزن و له خۆیان ڕازین له خه‌ودا بفڕن خه‌وه‌که‌یان قه‌بووڵ نی یه ، پێش بڕکێ له گه‌ڵ یه‌کێك دا بکه‌یت و له کاتی ڕاکردنه‌که‌دا بفڕی زاڵ ئه‌بیت به‌سه‌ری ، فڕین بۆسه‌ر شاخ زۆر باشه و سوودی زۆره ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا بفڕێ چی ی له دڵدا بێت بۆی دێته دی ، یه‌کێك له کاتی فڕیین دا بکه‌وێته سه‌ر چی ئه و شته‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێ ، یان له باری ئایین دا هه‌ڵه‌ی هه‌یه ، فڕیین له ئاسمان بێ گه‌ڕانه‌وه نه‌خۆشی یه بێ چاك بوونه‌وه و ئه‌نجامیشی مردنه ، فڕیین له خواره‌وه بۆ سه‌ره‌وه بێ باڵ به‌دی هاتنی هیواو مه‌به‌سته ، ئه‌و که‌سه‌ی له ئاستی یه‌ك به‌رزایی بفڕێ بێ ماندوو بوون کاروباری ڕاست ئه‌بێت ، فڕین به باڵ بۆ هه‌مو خه‌ڵکی باشه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك قاچی له سه‌ره‌وه بێت و سه‌ری له‌خواره‌وه بێت و بفڕێ باش نی یه ، نه‌خۆش بفڕێ ئه‌مرێ
به‌شی ده‌یه‌م
(1): گوڵ : له‌خه‌ودا پیاوێکی شکۆمه‌ندو به ناو بانگ و به شه‌ڕه‌فه ، یان گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و خۆشه‌ویستانه‌یه که دوورن لێت ، گوڵ لێکردنه‌وه له باخچه مانای پایه به رزی و به‌ده‌ست هێنانی خۆشه‌ویستی یه ، هه‌روه‌ها گوڵ ئافره‌تێکه یان جیا ئه‌بێته‌وه یان ئه‌مرێ ، هه‌روه‌ها ووتراوه گوڵ بازرگانیه تی یه‌و نامێنێ یان خۆشی و شادی یه بۆ ماوه‌یه‌کی که‌م به‌رده‌وام ئه‌بێت ، کوڕو کچی گه‌نج له خه‌ودا گوڵیان له سه‌ر سه‌ربێت زه‌ماوه‌ند ئه‌که‌ن ،ڕۆنی گوڵ زیره‌کی یه ، بڕینه‌وه‌ی دارو دره‌ختی گوڵ غه‌م و خه‌فه‌ته ،گوڵی زه‌رد نه‌خۆشی یه ، گوڵی سوریش پاره‌و جوانی یه ، گوڵی سپیش پاره‌یه‌کی که‌مه .
(2): کانی :له‌خه‌ودا ڕزق و خێرو به‌ره‌که‌ته‌و به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته ، ته‌قینی یه‌ك کانیاو له‌ناو ماڵ خێرو خۆشی یه به‌ڵام ته‌قینی کانی زۆر له‌ناو ماڵ باش نی یه‌و کاره‌ساته ، هه‌روه‌ها ته‌قینی کانی ئاو له ناو دیواری ماڵه‌که باش نی یه ، ده‌ست نوێژ شوشتن به ئاوی کانی زۆر باشه ، گه‌یشتنی ئاوی کانی بۆ ناو ماڵ خێر و خۆشی و رزقه ئه‌گاته ئه‌و ماڵه .
(3): پێکه‌نین : پێکه‌نین به‌ده‌نگی نزم وه‌ك زه‌رده خه‌نه خؤشی و شادی یه ، پێکه‌نین به ده‌نگی به‌رز گریانه ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك به دڵه‌وه پێ بکه‌نێ مژده‌ی ئه‌وه‌یه کوڕیان ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له‌سه‌ر خۆ وه‌ك زه‌رده خه‌نه پێ بکه‌نێ ئه‌و که‌سه پیاو چاکه ، ئه‌گه‌ر زه‌وی پێ بکه‌نێ ئه‌و ساڵه کشت و کاڵ باش ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر مردو پێ بکه‌نێ له‌و دونیایه باری زۆر باشه .
(4): ئاو : له خه‌ودا ژیانێکی خۆشه ، بینینی ئاو له‌ناو ماڵ خۆشی و شادی و پاره‌و ماره‌بڕین و زه‌ماوه‌نده ، ئاوه‌که زۆر پاك بێت هه‌رزانی ئه‌بێت ، ئاو خواردنه‌وه زۆر باشه ، ئاو خواردنه‌وه‌ی زۆر ته‌مه‌ن درێژی یه ، هه‌روه‌ها ووتراوه ئاو فیتنه‌و ئاژاوه‌یه له ئایین دا ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌رداغێك ئاوی بدرێتێ هاوسه‌ره‌که‌ی کوڕی ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌به‌رداغێك دا ئاوی پاك بخواته‌وه ئه‌و که‌سه له‌هاوسه‌ره‌که‌ی یان له کوڕه‌که‌ی پاره وه‌رئه‌گرێت ، خواردنه‌وه‌ی ئاوی گه‌رم غه‌م و خه‌فه‌ته ، شه‌ربه‌یه‌ك ئاو پاره‌ی هه‌ڵگیراوه ، ئاوی مه‌ند زیندانه ، به‌کارهێنانی ئاوی گه‌رم به‌ڕۆژ ئازارو سزایه به شه‌ویش ترسه له جنۆکه ، ئاوی سوێر ماندو بوونه له‌پێناوێ په‌یداکردنی ڕزق دا ، ئاوی پیس پاره‌ی حه‌رامه ، ئاوی ڕه‌ش باش نی یه ئاوی زه‌رد نه‌خۆشی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی ده‌م وچاوی خۆی له ناو ئاودا ببینێ ئه‌و که‌سه له‌گه‌ڵ خزم و که‌س و کاری دا چاکه ئه‌کات ، ته‌ڕبوونی جل و به‌رگ سه‌فه‌ره یان زیندانه ، یه‌کێك هاوسه‌ره‌که‌ی دوو گیان بێت به‌رداغێك ئاوی بدرێتێ و به‌رداغه‌که له ده‌ستی بکه‌وێ و بشکێ ژنه‌که‌ی ئه‌مرێ ، ئه‌گه‌ر ته‌نها ئاوه‌که‌ی بڕژێ و به‌رداغه‌که نه‌شکێ منداڵه‌که‌ی ئه‌مرێ و ژنه‌که‌ی سه‌لامه‌ت ئه‌بێت، خۆ شۆرین به ئاوی سارد تۆبه و چا بوونه‌وی نه‌خۆشی و به‌ڕه‌ڵڵاکردنی زیندانی و ته‌واو بوونی ترسه ، ئه‌و که‌سه‌ی ئاو له‌بیر ده‌ربهێنێ ئه‌و که‌سه به فێڵ پاره‌ی ده‌ست ده‌که‌وی .
(5):ئاوده‌ست (توالێت): شوێنی هه‌سانه‌وه‌و پاك و ته‌میزی یه ، هه‌روه‌ها به مانای گیروگرفت و ڕزگار بوون له‌و گیرو گرفته دێت ، ئه‌گه‌ر ئاوده‌سته‌که بؤنی نه‌بێت ئافره‌تی ئه‌و ماڵه ئافره‌تێکی ڕه‌وشت پاکه ، ئه‌گه‌ر ئاوده‌سته‌که پاك نه‌بێت و بۆنیشی هه‌بێت ئافره‌ته‌که ڕه‌وشتی باش نی یه و له ڕێ لای داوه ، ئه‌گه‌ر ته‌نها بۆنی هه‌بێت ئه‌و ئافره‌ته زۆر به‌ده‌سه‌ڵاته و به‌سه‌ر مێرده‌کی زاڵه‌و ناو بانگیشی ده‌رکردوه ، قولیی بیری ئاوده‌ست سه‌ختی کاروباری ئه‌و که‌سه ده‌رده‌بڕێ ، ئه‌گه‌ر بیره‌که پڕ بووبێت هاوسه‌ری ئه‌و که‌سه‌ی خه‌وه‌که‌ی بینیوه دوو گیانه ، ئاوده‌ست ماڵین زه‌ره‌رو زیان و هه‌ژاری یه ، بیری ئاوده‌ست پڕ بێت و لێ ی بڕوا ئه‌وه غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و که‌سه‌ی بکه‌وێته ناو بیری ئاوده‌ست و لێ ی ده‌رنه‌چێ زیندانی ئه‌کرێت ،ئاوده‌ست به‌مانای خزمه‌ت کاری ناو ماڵیش دێت .
(6): ئاوێنه : له‌خه‌ودا خه‌یاڵ و له‌خۆ بایی بوونه ، ئه‌وکه‌سه‌ی ته‌ماشای ئاوێنه بکات و ببینێ ڕیشی ڕه‌شه به‌ڵام خۆی به‌م جۆره نه‌بێت ئه‌و که‌سه له‌لایه‌ن خه‌ڵکی ڕێزی لێ ئه‌گیرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی هاوسه‌ره‌که‌ی لێ ی دوور بێت و سه‌یری ئاوێنه بکات هاوسه‌ره‌که‌ی بۆ ئهگهڕێتهوه ، ئه‌گه‌ر گه‌نج بێت و هاوسه‌ری نه‌بێت ئه‌و که‌سه زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ،ئه‌گه‌ر فه‌رمان به‌ری ده‌وڵه‌ت بێت له‌سه‌ر کاره‌که‌ی لا ئه‌بردرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی ئاوێنه‌که‌ی بشکێ هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك به چاکی له‌ئاوێنه ته‌ماشای خۆی بکات و بیر بکاته‌وه ئه‌و که‌سه غه‌م و خه‌فه‌تی نامێنێ، ئاوێنه‌ی ژه‌نگاوی باری ژیانی ئه‌و که‌سه ده‌رده‌بڕێ ، ئاوێنه‌ی زێڕین زۆر باشه هه‌روه‌ها ووتراوه ئه‌وکه‌سه‌ی زۆر ته‌ماشای ئاوێنه بکات خوای گه‌وره لێ ی ڕازی نی یه ، نه‌خۆش ته‌ماشای ئاوێنه بکات ئه‌مرێ ، ئافره‌تی دوو گیان ته‌ماشای ئاوێنه بکات کچی ئه‌بێت ئه‌گه‌ر هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ماشای ئاوێنه بکات کوڕی یان ئه‌بێت ، زیندانی کراو ته‌ماشای ئاوێنه بکات به‌ڕه‌ڵڵا ئه‌کرێت.
(7): ته‌ڵاق : بؤ ئه‌و که‌سه‌ی هاوسه‌ری نه‌بێت مانای گۆڕینی باری ژیانیه‌تی ،بؤ ئه‌وکه‌سه‌ی هاوسه‌ری هه‌بێت مانای ئه‌وه‌یه باری ژیانی باتڵه ، بۆ نه‌خۆشیش مردنه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ڵاق بدات ده‌وڵامه‌ند ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌ك جار هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ڵاق بدات و ده‌رفه‌تی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی هه‌بێت ئه‌و که‌سه له ئیش و کاری ئێستای دوور ئه‌که‌وێته‌وه ، ئه‌و ئافره‌ته‌ی له خه‌ودا ته‌ڵاق بدرێت ئه‌مرێ .
(8):جل و به‌رگ : له زستان له خه‌ودا بیبینی باشتره له‌وه‌ی له هاوین دا بیبینی ، ئه‌و که‌سه‌ی بۆ یه‌که‌م جار جۆره جل و به‌رگێك له به‌ر بکات که پێشتر له به‌ری نه‌کردبێ ئه‌و که‌سه به‌ره‌و ده‌ست کورتی و هه‌ژاری ده‌چێت ، جل وبه‌رگ پیاوێکی سه‌رۆکه ، جل و به‌رگ بۆ بازرگان سه‌ر مایه‌یه‌وبۆ مه‌لاو زانیار زانسته ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ جل و به‌رگی پیس بووه ئه‌و که‌سه گومان له ڕزقی ده‌کرێت ، جل و به‌رگی هاوین باش نی یه چونکه گه‌رمای هاوین غه‌م و خه‌فه‌ته ، جل و به‌رگ به پێ ی جۆرو ڕه‌نگ ده‌گۆڕدرێ، ئافره‌ت له خه‌ودا جل و به‌رگی پیاوی له به‌ر بێت زۆر باشه ، ئه‌گه‌ر پیاویش له خه‌ودا جل و به‌رگی ئافره‌تی له به‌ر بێت مانای غه‌م و خه‌فه‌ت و ترسه .
(9): دز : له خه‌ودا نه‌خۆشی یه ، ئه‌گه‌ر دزه‌که ڕه‌ش بێت ئه‌وه ڕه‌ش بینی یه ئه‌گه‌ر سوور بێت ئه‌وه له‌ناو خوێنه ئه‌گه‌ر زه‌رد بێت زه‌ردوه ئه‌گه‌ر سپی بێت به‌ڵغه‌مه ، دز له‌خه‌ودا شتێ بدزێ پیاوێك ئه‌کوژێ ، دز له خه‌ودا به مانای پادشای ڕوح کێشانیش دێت ، هه‌روه‌ها دز مانای گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و که‌سه‌یه که دووره لێت ، دز بچێته ماڵێك و ئه‌و ماڵه نه‌خۆشی تیا بێت نه‌خۆشه‌که ئه‌مرێ، ئه‌گه‌ر نه‌خۆش دز بکوژێ چاك ئه‌بێته‌وه ، دز بچێته ماڵێك و ئه‌و ماڵه کچێکی گه‌نجیان هه‌بێت ئه‌و کچه خواز بینی ئه‌کرێت ،دز پیاوێکی زینا که‌رو فێڵ بازه ، له‌وانه‌یه دز شێر و مارو شه‌یتان و چاو نه‌فه‌س بێت .
به‌شی (11)
(1): قوڕئانی پیرۆز:: قوڕئان خوێندن له‌خه‌ودا شکۆمه‌ندی و خۆشی و سه‌رکه‌وتنه ، ئه‌و که‌سه‌ی بێ ئه‌وه‌ی قوڕئانی پێ بێت ئایه‌ته‌کانی قوڕئان بخوێنێ ئه‌و که‌سه له‌سه‌ر هه‌قه و داواکاریه که‌شی ڕه‌وایه و باوه‌ڕی به خوا هه‌یه و حه‌زی له چاکه‌یه و دوره له خه‌راپه کاری ، ئه‌و که‌سه‌ی قوڕئان بخوێنێ و بزانێ چی تیا نوسراوه ئه‌و که‌سه زیره‌که ، ئه‌و که‌سه‌ی قوڕئانی بۆ بخوێندرێته‌وه و گوێ ی لێ نه‌گرێ یان قه‌بوڵی نه‌کات خوای گه‌وره سزای ئه‌دات یان به‌ده‌ستی ده‌سه‌ڵات داره‌وه ئازار ئه‌کێشێ ، نه خوێنده‌وار قوڕئان بخوێنێ ئه‌مرێ ، خه‌تم کردنی قوڕئانی پیرۆز له خه‌ودا مانای به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته ، ئه‌وکه‌سه‌ی ئایه‌تی قوڕئانی پیرۆز له‌سه‌ر گۆزه بنوسێ ئه‌و که‌سه به ئاره‌زوی خۆی قوڕئان شی ئه‌کاته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی ئایه‌تی قوڕئانی پیرۆز له‌سه‌ر زه‌وی بنوسێ ئه‌و که‌سه کافرو بێ ئیمانه ، خویندن و ده‌رخ کردن و له‌به‌رکردنی ئایه‌ته‌کانی قوڕئانی پیرۆز له خه‌ودا پاره‌و موڵك و ده‌ستکه‌وتی زۆره ، ئه‌و که‌سه‌ی به چاکی گوێ له قوڕئان خویندنه‌وه بگرێت له شه‌ڕو ئاژاوه دوور ئه‌بێت ، نه‌خۆش له‌خه‌ودا قوڕئان بخوێنێت چاك ئه‌بێته‌وه .
(2): نوێژکردن :: ئه‌وکه‌سه‌ی له بێستانێك یان له‌باغێك نوێژ بکات داوای ڕه‌حمه‌ت له خوای گه‌وره ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر له کێلگه‌ی کشتوکاڵی نوێژبکات
قه‌رزه‌کانی ئه‌داته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی به دانیشتنه‌وه نوێژبکات نه‌خۆش ئه‌که‌وێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بینی له مزگه‌وت نوێژی کردو ده‌رچوه ده‌ره‌وه ئه‌وه مانای خێرو خۆشی یه ، ئه‌گه‌ر له خه‌ودا به سواری ئه‌سپ نوێژ بکات توشی ترسێکی زۆر ئه‌بێت ، مامۆستا و ئیمامی مزگه‌وت له‌کاتی جه‌نگ پێش نوێژی موسولمانان بکه‌ن سه‌رکه‌وتن به ده‌ست دێنن ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك له خه‌ودا ببینێ ئه‌وه کاتی نوێژ هات و به‌سه‌ر چوو جێ یه‌ك نییه نویژی لێ بکات کاروباری ئه‌و که‌سه له باره‌ی دین و دونیا دوا ئه‌خرێت ، ئه‌و که‌سه‌ی به ته‌واوی نوێژه‌که‌ی بکات و سه‌لامیش بداته‌وه ئه‌و که‌سه
غه‌م و خه‌فه‌تی نامێنێ ، ئه‌گه‌ر نوێژ بکات بێ سه‌لام دانه‌وه هه‌ڵسێت ئه‌و که‌سه ئاگای له سه‌رمایه‌که‌ی نی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی به ڕووتی نوێژبکات باش نی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له مزگه‌وت له‌کاتی نوێژ کردن له پێش مه‌لاکه سوجده به‌رێت و هه‌ڵسێته‌وه ئه‌و که‌سه ڕێز له باوك و دایکی ناگرێت و به پێچه‌وانه‌ی خواست و مه‌به‌ستی ئه‌وان هه‌ڵس و که‌وت ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك له خه‌ودا پێش نوێژی پیاوان بکات ئه‌مرێ ، ئه‌و
که‌سه‌ی له کاتی نوێژدا ڕوو له قیبله نه‌کات ئه‌و که‌سه پشتی له ئاینی ئیسلام کردوه ، دوو ڕکه‌عه‌ت نوێژی فه‌رز له خه‌ودا سه‌فه‌ره ، نوێژی به‌یانی
په‌یمان و سوێند خواردنه ، نوێژی نیوه‌ڕۆ تۆبه کردن و به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته ، نوێژی عه‌سر سه‌رکه‌وتن و سوێند خواردنه ، نوێژی مه‌غریب
هه‌سانه‌وه‌و به‌دی هاتنی ئامانج و مردنی باوکه یان دایك ، نوێژی عیشا ته‌واو بوونی ته‌مه‌نه یان خۆ ئاماده کردنه بۆ سه‌فه‌ر یان زه‌ماوه‌نده یان ڕۆیشتنه
له شوێنێکه‌وه بۆ شوێنێکی تر، نویژی جه‌نازه له خوا پاڕانه‌وه‌یه یان که‌م و کورتی رکعه‌ته‌کانی نوێژه .
(3): به‌ڕۆژوو بوون :: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ به‌ڕۆژووه تۆبه ئه‌کات یان له کفرکردن په‌شیمان ئه‌بێته‌وه یان ئه‌چێته حه‌ج یان کوڕیان ئه‌بێت ،
ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا بینی مانگی ڕه‌مه‌زانه‌و به‌ڕۆژووه ئه‌و که‌سه ئه‌گه‌ر نه‌خوێنده‌وار بێت ئایه‌ته‌کانی قوڕئانی پیرۆز ده‌رخ ئه‌کات ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بێت
چاك ئه‌بێته‌وه ئه‌گه‌ر غه‌مبار بێت غه‌م و خه‌فه‌تی نامێنێ یان قه‌رزار بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌ڕۆژوو بێت و ڕۆژووه‌که‌ی بشکێنێ
ئه‌و که‌سه یان نه‌خۆش ئه‌که‌وێ یان فێڵ له موسوڵمانێك ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ له‌مانگی ڕه‌مه‌زان دا به‌ڕۆژووه‌و به ئه‌نقه‌ست ڕۆژووه‌که‌ی بشکێنێ پیاوێك ئه‌کوژێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ مانگی ڕه‌مه‌زانه‌و به ڕۆژوو نی یه سه‌فه‌ر ئه‌کات ، نه‌خۆش له‌خه‌ودا ببینێ
به ڕۆژووه چاك ئه‌بێته‌وه .
(4): موسوڵمان :: موسوڵمان بوون له‌خه‌ودا ڕێك و پێکی و ڕاستی ئاینی ئیسلام ده‌رده‌بڕێ ، ئه‌گه‌ر کافرێك له‌خه‌ودا بینی بووه موسوڵمان و ڕوو له قیبله نوێژی کردو له‌خوای گه‌وره پاڕایه‌وه و سوپاس و ستایشی خوای گه‌وره‌ی کرد خوا هیدایه‌تی ئه‌دات و دێته سه‌ر ڕێگه‌ی هه‌ق که ڕێگه‌ی ئاینی ئیسلامه ، هه‌ر کافرێك له خه‌ودا ببیندرێ له به‌هه‌شته یان له ناو پاپۆڕێکه و له ده‌ریادا ئه‌گه‌ڕێ ئه‌بێته موسوڵمان ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا شه‌هاده‌ت بێنێ ئه‌گه‌ر له باوك و دایکی دووریش بێت سه‌ردانیان ئه‌کات .
(5): له خوا پاڕانه‌وه :: له خه‌ودا له‌کاتی نوێژ کردن له خوای گه‌وره بپاڕێیته‌وه مانای فره‌وان بوون و زیاد بوونی ڕزقه ، ئه‌گه‌ر له‌کاتی نوێژدا
نه‌بێت ته‌مه‌ن درێژی و سه‌رکه‌وتنه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له‌خوای گه‌وره بپاڕێته‌وه خوای گه‌وره‌و میهره‌بان لی ی خۆش ئه‌بێت و منداڵ و پاره‌و سامانی پێ ئه‌به‌خشێ ، ئه‌گه‌ر به ئافره‌تێك بوترێ له خوای گه‌وره بپاڕێوه ئه‌و ئافره‌ته زینا ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی ڕوو له قیبله نوێژ بکات و له خوای گه‌وره بپاڕێته‌وه خوا لی ی قه‌بووڵ ئه‌کات ئه‌گه‌ر ڕوو له‌قیبله نه‌بێت گوناهێك ئه‌کات وله پاشان دا تۆبه ئه‌کات .
(6): دوعا کردن :: ئه‌گه‌ر دوعا کردنه‌که به‌ڕۆژو له‌کاتی نوێژدا بێت ئه‌وه خوا په‌رستنه ، دوعا کردن مانای به‌دیهاتنی نیازو ئامانجه یان کوڕه ، ئه‌گه‌ر دوعاکه به‌ده‌نگی به‌رزوهاوار بوو ئه‌وه مانای گیروگرفت و ئاژاوه‌یه ، له وانه‌یه دوعا کردن به مانای نوێژ کردنیش بێت ، دوعای بێ ده‌نگ کوڕه یان خێرو خۆشی یه .
(7): مزگه‌وت :: له خه‌ودا شوێنی به‌ڕێوه بردنی کاروباری ئاینه هه‌روه‌ها سنووری نێوان حه‌ڵاڵ و حه‌ڕامه یان بازاڕی خه‌ڵکی یه بۆ قازانج کردن ،هه‌ر که‌سه‌و به گوێره‌ی کرده‌وه‌کانی قازانج ئه‌کات، هه‌روه‌ها به مانای هه‌موو ئه‌و که‌سانه دێت که پێویسته ڕێزیان لێ بگیرێ وه‌ك باوك ومامۆستا وزانایان ، هه‌روه‌ها به مانای داد په‌روه‌ریش دێت و جێ ی پاك و ته‌میزی و ڕوو له قیبله کردنه ، مزگه‌وت چاك ترین شوێنه بۆ هه‌سانه‌وه‌و دلنیا بوون و له دوژمنان ئه‌ت پارێزێ ، له خه‌ودا مزگه‌وت دروست کردن خیرو خۆشی یه ، له خه‌ودا مزگه‌وت بڕوخێ سه‌رۆکێك یان زانایه‌ك یان مه‌لای مزگه‌وته‌که ئه‌مرێ .
(8): که‌عبه‌ی پیرۆز:: له خه‌ودا خه‌لیفه‌یه یان وه‌زیر یان سه‌رۆك ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا که‌عبه‌ی پیرۆز ببینێ سه‌ردانی ئه‌کات و خێرو خۆشی بۆ دێت ،ئه‌و که‌سه‌ی له که‌عبه‌ی پیرۆزدا نوێژ بکات خوای گه‌وره ئه‌ی پارێزێ ، ئه‌گه‌ر بچێته ناو که‌عبه‌ی پیرۆز ئه‌چێته لای خه‌لیفه یان وه‌زیر یان سه‌رۆك وده‌ست که‌وتیشی ده‌ست ئه‌که‌وێ ، ڕوخانی دیوارێکی که‌عبه مانای مردنی خه‌لیفه یه ، بینینی که‌عبه‌ی پیرۆز له خه‌ودا مانای ئاسوده‌ی و هێمنی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له که‌عبه‌ی پیرۆز هه‌نار بدزێ کارێکی نا ڕه‌وا ئه‌نجام ئه‌دات ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ له مه‌که‌دایه‌و مردوه‌کان پرسیاری ئاراسته ئه‌که‌ن ئه‌و که‌سه ئه‌مرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌ناو که‌عبه‌ی پیرۆزدا کارێکی نا په‌سه‌ند بکات ئه‌وکه‌سه کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ی به‌سه‌ر دێت ، ئه‌گه‌ر که‌عبه له‌ماڵی یه‌کێك دا ببیندرێ ئه‌و که‌سه هه‌میشه ناودارو ده‌سه‌ڵات دار ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ که‌عبه وێران بووه ئه‌وه نوێژی ته‌رك کردوه ، هه‌ر که‌سێك له خه‌ودا له ده‌وروی که‌عبه‌دا بسوڕێته‌وه پیاو چاکه ، به‌ڕێ که‌وتن به‌ره‌و که‌عبه مانای کرده‌وه‌کانی له‌باره‌ی ئایین و دونیا به‌ره‌و
باشی ئه‌ڕوات ، هه‌روه‌ها که‌عبه به‌مانای مزگه‌وتیش دێت چونکه ماڵی خوایه .
(9): میناره :: له خه‌ودا میناره پیاوێکه ڕێگه‌ی ڕاست نیشانی خه‌ڵکی ئه‌دات ، که‌وتنی میناره مانای مردنی ئه‌و پیاوه‌یه ، یه‌کێك له خه‌ودا له‌سه‌ر میناره بکه‌وێته خواره‌وه ئافره‌تێکی زۆردارو ده‌سه‌ڵات دار ئه‌خوازێ ، بانگ دان له‌سه‌ر میناره سه‌ربه‌رزی و شکۆمه‌ندی یه ، به ته‌زبیحه‌وه له‌سه‌ر میناره دانیشتن و خواپه‌رستن خێرو خۆشی یه
به‌شی (12)
(1): خوای گه‌وره‌و میهره‌بان :: هیچ شتێك به خوا ناچێت هه‌ر خۆی گه‌وره‌و به‌خشنده‌و میهره‌بانه و ئاگاداری هه‌موو شتێکه ، ئه‌گه‌ر له خه‌ودا به گه‌وره‌یی خۆی ببیندرێ جێ ی خۆشحاڵیه و مانای ئه‌وه‌یه ئه‌و که‌سه‌ی بینیویه‌تی کاروباری دین و دونیای زۆر باشه ، ئه‌گه‌ر به پێچه‌وانه‌وه ببیندرێ باش نی یه ، نه‌خۆش بیبینێ ئه‌مرێ چونکه خوا هه‌قه و مردنیش هه‌قه ، بێ ئیمان بیبینێ تۆبه ئه‌کات وئیمانی به خوا ئه‌بێت ، بیستنی ده‌نگی خوای گه‌وره مانای به‌دی هاتنی ئاسایش و هێمنی و نیازو مه‌به‌سته ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا خوای گه‌وره به‌جۆرێك ببینێ بتوانێ وه‌سفی بکات ئه‌و که‌سه خه‌وه‌که‌ی ڕاست نی یه ، چونکه خوای گه‌وره وێنه‌و سنوری نی یه و به‌هیچ گیان له‌برێك ناچێت .
(2): پێغه‌مبه‌ری مه‌زن محمد (درودی خوای له‌سه‌ر بێت) :: پێغه‌مبه‌ری مه‌زن (د.خ) له فه‌رمووده‌کانی دا ئه‌فه‌رموێ و ئه‌ڵێ {{ ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا
من ببینێ له به خه‌به‌ریش ئه‌م بینێ و شه‌یتان خۆی ناکاته شێوه‌ی من }} هه‌روه‌ها ئه‌ڵێ { ئه‌و که‌سه‌ی بم بینێ هه‌قی بینیوه و ناچێته ناو دۆزه‌خ }
ئه‌توانین بڵێین بینینی پێغه‌مبه‌ری مه‌زن محمد (د.خ) زۆر باشه مانای کردنه‌وه‌ی ده‌رگای خێرو خۆشی ی و کامه‌رانی و سه‌رکه‌وتنه .
(3): بانگ دان :: ئه‌گه‌ر بانگه‌که له مانگی حه‌ج دا بێت مانای حه‌جه ، یان خۆ ئاماده کردنه بۆ جه‌نگ ، یان مانای دزیه‌ك ئه‌کرێت ، ئه‌و که‌سه‌ی
هاوسه‌ری نه‌بێت و بانگ بدات زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ، بانگ دان پشت له قیبله و به ڕوی ڕه‌ش باش نی یه ، بانگی ئاسایی ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر میناره‌ی مزگه‌وت
بێت و له کاتی ده‌ست نیشان کراوی خۆی دا بێت زۆر باشه ، ئه‌گه‌ر ئه‌م مه‌رجانه‌ی تیا نه‌بوو باش نی یه .
(4): ئایه‌ته‌کانی قوڕئانی پیرۆز :: ئه‌گه‌ر ئایه‌تی ڕه‌حمه‌ت بێت و ئه‌و که‌سه‌ی ئایه‌ته‌کانی ئه‌خوێند مردوبێت ئه‌و مردوه له ڕه‌حمه‌تی خوای گه‌وره دایه ، ئه‌گه‌ر ئایه‌تی سزا بێت ، خوای گه‌وره ئه‌و مردوه سزا ئه‌دات ، ئه‌گه‌ر ئایه‌ته‌کان ئایه‌تی ئاگادار کردنه‌وه بێت و ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌ی خوێند زیندوو بێت، پێش ئه‌وه‌ی کارێکی نا ڕه‌وا بکات خوای گه‌وره ئاگاداری ئه‌کاته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی ئایه‌تی سزا و ئازار بخوێنێ و بگاته ئایه‌تی ڕه‌حمه‌ت و نه‌یخوێنێته‌وه ئه‌و که‌سه هه‌میشه غه‌م و خه‌فه‌تی به‌رده‌وام ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ئایه‌تی مژده بێت ئه‌وه خێرو خۆشی یه .
(5): پارشێو {سحور} :: پارشێوی به‌ڕۆژوو بوو له خه‌ودا مانای فێڵ و پیلانی دوژمنانه ، هه‌روه‌ها تۆبه‌ی ئه‌و که‌سانه‌یه که له ڕێ ی ڕاستی ئایین لایان داوه و یاخی بوونه ، هیدایه‌ته بۆ بێ باوڕان ، ڕزقێکی فره‌وانه .
(6): حه‌ج :: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له ده‌ورو به‌ری که‌عبه‌ی پیرۆز بسوڕێته‌وه‌و مه‌ڕاسیمی حه‌ج بکات باری ئایینی زۆر باشه وڕزقی فره‌وانه و که‌سێکی ڕاست گۆیه ، ئه‌گه‌ر قه‌رزار بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه و ئاسوده ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ کاتی حه‌جه‌و ئه‌ویش له ڕێگه‌یه و به‌ره‌و حه‌ج ئه‌چێت ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بێت چاك ئه‌بێته‌وه یان له‌سه‌ر سه‌فه‌ر بێت ئه‌گاته جێ ی مه‌به‌ست ، بازرگانیش بێت قازانج ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر نه‌چوبێته حه‌جیش له داهاتوودا ئه‌چێته حه‌ج ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵه‌وه بێت و به‌نیازی ڕۆیشتن بۆ حه‌ج بچێته ده‌ره‌وه باش نی یه ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بێت ئه‌مرێ ، بازرگان بێت زه‌ره‌ر ئه‌کات ، له‌سه‌ر سه‌فه‌ر بێت ناگاته جێ ی مه‌به‌ست .
(7): دۆزه‌خ :: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ له ناو ئاگری دۆزه‌خ دایه کرده‌وه‌ی ناڕه‌واو ناپه‌سه‌ند ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر به‌سه‌لامه‌تی له ئاگره‌که ده‌رچێت مانای ئه‌وه‌یه توشی غه‌م و خه‌فه‌تی دونیا ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ ئاگری لێ نزیك ئه‌بێته‌وه توشی گیرو گرفتی حاکم و کار به‌ده‌ست ئه‌بێت
هه‌روه‌ها زیانێکی زۆریشی لێ ئه‌که‌وێ ، ئاگر ئاگاداری یه بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی له ڕێی ئیسلام لایان داوه بۆ ئه‌وه‌ی تۆبه بکه‌ن و بگه‌ڕێنه‌وه سه‌ر ڕێی حه‌ق و ڕاسته‌قینه که ڕێی ئیسلامه ، هه‌روه‌ها ئه‌توانین بڵێین ئاگر به مانای هه‌ژاری و زیندان و مل که‌چی وپاره‌ی حه‌رام و دراوسێ ی خراپ و زیناو پیاو کوشتن و نوێژ نه‌کردن دێت .
(8): جه‌ژنی ڕه‌مه‌زان :: مانای خۆشی و شادی و کامه‌رانی یه ، قه‌بووڵ بوونی تۆبه‌کردنه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵ و موڵك زه‌ره‌ری کردبێ یان شتێکی لێ وون بوبێت وله‌خه‌ودا ببینێ له‌جه‌ژنه زه‌ره‌ره‌که‌ی بۆ ئهگهڕێتهوه قازانجیش ئه‌کات یان شته وون بوه‌که‌ی بۆ ئهگهڕێتهوه ، هه‌روه‌ها جه‌ژن به مانای زیاده مه‌سره‌فیش دێت .
(9): جه‌ژنی قوربان :: گه‌ڕانه‌وه‌ی خۆشی و کامه‌رانی یه ، رزگار بوونه له تیا چوون ، زیندانی کراو له جه‌ژنا بێت به‌ره‌ڵڵا ئه‌کرێت ، قه‌رزار له خه‌ودا له جه‌ژنا بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه .
(10): خزمه‌ت کردنی هه‌ژارو پیاو چاکان:: ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ خزمه‌تی هه‌ژارو پیاو چاکان ئه‌کات و فه‌رمان و داواکاریان به جێ ئه‌هێنێ ئه‌و که‌سه خوای گه‌وره لێ ی ڕازی یه‌و ده‌رگای خێرو خۆشی بۆ ئه‌کاته‌وه و پاشه ڕۆژێکی باشی له پێشه .
(11):خزم و که‌س و کاری پیغه‌مبه‌ری مه‌زن محمد {د.خ} :: بینینیان له خه‌ودا مانای دایك و زه‌ماوه‌ند و خیرو خۆشی و منداڵه به تایبه‌تیش کچ ،
بینینی عائشه {خوا لی ی ڕازی بێت } مانای ناوبانگ و ده‌سه‌ڵات و پایه به‌رزی و به‌ختی چاكه له‌لای باوك و هاوسه‌ردا ،
بینینی حه‌فصه {خوا لی ی ڕازی بێت } مانای نازو مه‌کر بازی یه ،
بینینی فاطمة ی کچی پێغه‌مبه‌ری مه‌زن محمد {د.خ} مانای له ده‌ست چونی باوك ودایك وهاوسه‌ره ،
بینینی حسن و حسین مانای شه‌ڕ و ئاژاوه‌و شه‌هید بوونه
به‌شی (13)
(1): مانگ :: له خه‌ودا پادشایه‌کی داد په‌روه‌ره یان زانایه‌کی گه‌وره‌یه یان پیاوێکی درۆزنه ، ئه‌وکه‌سه‌ی مانگ له ژوورێك دا ببینێ زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ،
ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك له خه‌ودا ببینێ مانگ که‌وته ناو ماڵه‌که‌ی و پارچه‌یه‌کی لێ کرده‌وه‌و به په‌ڕۆ پێچایه‌وه ئه‌و ئافره‌ته کوڕێکی ئه‌بێت و کوڕه‌که‌ی ئه‌مرێ
، ئه‌گه‌ر ئافره‌تێکی بێ ئیمان یان کافر له خه‌ودا باوه‌ش بکات به مانگ ئه‌و ئافره‌ته موسڵمان ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ مانگ له‌سه‌ر زه‌وی یه دایکی
ئه‌مرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی ڕووی خۆی له ناو مانگ دا ببینێ ئه‌مرێ ، ئه‌گه‌ر هاوسه‌ره‌که‌ی دووگیان بێت کوڕیان ئه‌بێت ، له خه‌ودا مانگ ببێته ڕۆژ مانای
ده‌ست که‌وتی پاره‌و رزقه له باوك و هاوسه‌ره‌وه دێت ، هه‌روه‌ها مانگ له خه‌ودا به مانای باوك و دایك وخوشك و کوڕو کچ و بازرگانی وئیش و کار
دێت ، وتراوه له‌وانه‌یه پاپۆڕیش بێت چونکه ده‌ریاوان به پێ ی جمو جۆڵی مانگ ده‌ڕوات ، نه‌خۆش له خه‌ودا مانگ ببینێ ئه‌مرێ ، هه‌ور به‌رده‌می
مانگ بگرێت نه‌خۆشی یه یان له ده‌ست چونی پاره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌گه‌ڵ مانگ بدوێ پایه به‌رزو شکۆمه‌ند ئه‌بێت ، ئافره‌تی دووگیان له خه‌ودا
مانگ له ئامێز بگرێت کوڕی ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ببینێ مانگ لێ ی دووره‌و نایگاتێ بۆ ماوه‌یکی زۆر کوڕی نابێت ، ئه‌و که‌سه‌ی بۆ مانگ یان بۆ ڕۆژ
سوجده به‌رێت تاوانێکی گه‌وره ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی ببینێ مانگ و ڕۆژ سوجده‌ی بۆ ئه‌به‌ن ئه‌و که‌سه باوك و دایکی لی ی ڕازین ، مانگ ببێته دوو
به‌ش یان پادشا یان وه‌زیره‌که‌ی ئه‌مرێ ، له وانه‌یه بینینی مانگ له خه‌ودا سوێند خواردن بێت وه‌ك خوای گه‌وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ :
{{ کلا والقمر }} سوڕه‌تی مدثر ئایه‌تی 32 ، هه‌روه‌ها بینینی مانگ له خه‌ودا باشه بۆ ئه‌وانه‌ی نه‌خۆشی چاویان هه‌یه ، چاویان چاك ئه‌بێته‌وه . .......
(2): ڕۆشنایی :: له خه‌ودا هیدایه‌ته ، ئه‌گه‌ر کافر و بێ ئیمان له خه‌ودا ببینێ له تاریکی یه‌وه چوه ڕوناکی خوای گه‌وره ئیسلام و ئیمانی پێ ئه‌به‌خشێ
، ڕوناکی له پاش تاریکی مانای ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه له پاش هه‌ژاری هه‌روه‌ها تۆبه کردنه له پاش یاخی بوون ، به مانای قوڕئان و زانست و چاکه‌ش دێت.
(3): خوا حافیزی :: له خه‌ودا بۆ نه‌خۆش مردنه ، به مانای ته‌ڵاق و سه‌فه‌ر و قازانج و مردنی ئه‌و که‌سه دێت که له ئایین هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ته‌وه ، له‌وانه‌شه
خواحافیزی له خه‌ودا چاك بوونه‌وه‌ی نه‌خۆشی بێت ، هه‌روه‌ها ئه‌توانین بڵێین خواحافیزی به مانای خۆشه‌ویستی و گریان و جیابوونه‌وه‌ش دێت .
(4): هه‌نار :: له خه‌ودا ڕزقێکی ئاسانه و بێ ماندوو بوون به‌دی دێت و پاره‌یه‌کی زۆره و به مانای ئافره‌ت و کوڕیش دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی نه‌خۆش بێت و
له خه‌ودا تۆکڵی هه‌نار بخوات چاك ئه‌بێته‌وه ، هه‌نار بۆ پادشا و ده‌سه‌ڵات دار شاره ، شکاندنی هه‌نار مانای داگیرکردنی شاره ، تۆکڵه‌که‌شی په‌رژینی شاره
، ده‌نکه‌کانیشی پیاوانی شاره‌که‌ن ، ده‌نکی سپی پاره‌ی بچوکه وه‌ك درهه‌م ده‌نکی سووریش پاره‌ی گه‌وره‌و زۆره وه‌ك دینار، ئه‌گه‌ر هه‌نار له خه‌ودا به‌مانای
ئافره‌ت بێت ئه‌و ئافره‌ته زۆر جوان ئه‌بێت ، هه‌ناری ساغ و نه‌شکاو کچه‌و جارێ شووی نه‌کردوه ، هه‌ناری تورش پاره‌ی حه‌رامه یان غه‌م و خه‌فه‌ته .
(5): له‌دایك بوون :: ئه‌گه‌ر پادشا له خه‌ودا ببینێ هاوسه‌ره‌که‌ی کوڕێکی بوو به‌مه‌رجێك هاوسه‌ره‌که‌ی دووگیان نه‌بێت پادشا سامان و موڵك و پاره‌ی زۆری
ده‌ست ده‌که‌وێ ، ئافره‌تی دووگیان له خه‌ودا ببینێ کوڕی بوه به پێچه‌وانه‌وه کچی ئه‌بێت ، له خه‌ودا له‌دایك بوونی کوڕ غه‌م و خه‌فه‌ته له دایك بوونی کچیش
خۆشی و کامه‌رانی و ڕزگار بوونه له گیرو گرفت ، نه‌خۆش له خه‌ودا ببینێ له‌دایك بوو ئه‌مرێ ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر هاوسه‌ره‌که‌ی دوو گیان بوو کوڕیان ئه‌بێت ،
ئه‌گه‌ر پیاو له‌خه‌ودا ببینێ کوڕێکی بوو نه‌خۆش ئه‌که‌وێت یان غه‌م و خه‌فه‌تی نامێنێ ، ئافره‌تی دووگیان له‌خه‌ودا پشیله‌ی ببێت منداڵه‌که‌ی گه‌وره بێت دز
ده‌رده‌چیت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ منداڵی ئه‌بێت ئه‌گه‌ر ده‌ست کورت و هه‌ژار بێت ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت ئه‌گه‌ر ده‌وڵه‌مه‌ندیش بێت هه‌ژار ئه‌بێت . . . .
(6): مێش هه‌نگوین ::له خه‌ودا مرۆڤیکی کاسبکار و به به‌ره‌که‌ته و مه‌ترسیشی هه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌نگوین ده‌رکات پاره‌ی حه‌ڵاڵی ده‌ست ئه‌که‌وێ ، ئه‌گه‌ر
هه‌موو هه‌نگوینه‌که‌ی بردو به‌شی مێش هه‌نگوینه‌کانی به جێ نه‌هێشت ئه‌و که‌سه زوڵم له خه‌ڵکی ئه‌کات ، مێش هه‌نگوین بۆ سه‌رباز مانای دوژمنه ، ئه‌و
که‌سه‌ی میش هه‌نگوین بکوژێ به‌سه‌ر دوژمن دا زاڵ ئه‌بێت ، کوشتنی مێش هه‌نگوین بۆ جوتیار باش نی یه ، چونکه سه‌رچاوه‌ی ڕزقی یه‌تی ، هه‌روه‌ها
مێش هه‌نگوین به مانای باج و زاناش دێت ، مێش هه‌نگوین له خه‌ودا به مانای سوپای موسڵمانان دێت ، کوله‌ش به مانای سوپای کافران دێت . . . . . . .
(7): شه‌م شه‌مه کوێره :: له‌خه‌ودا به مانای کویر بوون و تاریکی دێت له‌وانه‌شه منداڵی زینا بێت چونکه شه‌م شه‌مه کوێره‌ش وه‌ك ئاده‌میزاد له خۆڵ بووه‌و
شیر ده‌ره ، له وانه‌یه بینینی شه‌م شه‌مه کوێره خۆ پارازتن بێت له دزی و هه‌واڵی ناخۆش ، بینینی شه‌م شه‌مه کوێره رزق و به‌ره‌که‌ت که‌م ئه‌کاته‌وه .
(8): مه‌سینه :: تۆبه‌ی یاخی بوانه ، مه‌سینه‌ی زۆر کرده‌وه‌ی چاکه به‌ره‌و ڕێگه‌ی به‌هه‌شت ئه‌ت بات ، هه‌روه‌ها به مانای له‌دایك بوونی کوڕ و خۆشی دێت.
(9): ڕووخان :: ڕووخانی خانو له خه‌ودا مانای مردنی خاوه‌ن خانوه‌که‌یه ، مردنی خاوه‌ن خانو له‌خه‌ودا مانای ڕووخانی خانوه‌که‌یه‌تی، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا
ببینێ خانوێك یان بینایه‌کی کۆن ئه‌ڕوخێنێ توشی شه‌ڕو ئاژاوه‌و غه‌م و خه‌فه‌ت ئه‌بێت ، یان له خه‌ودا ببینێ خانوه‌که یان به‌شێکی خانوه‌که ڕوخایه سه‌ری
له‌و خانوه‌دا یه‌کێك ئه‌مرێ یان خاوه‌ن خانوه‌که کاره‌ساتێکی گه‌وره‌ی به‌سه‌ر دێت ، ئافره‌ت له خه‌ودا ببینێ خانوه‌که‌ی ته‌پخ بوه سه‌ری میرده‌که‌ی ئه‌مرێ .
(10): پیسی ی :: له خه‌ودا پیسی ی له‌سه‌رگیان یان له‌سه‌ر جل وبه‌رگ یان له‌سه‌ر پرچ ببیندرێ غه‌م و خه‌فه‌ته ، جل وبه‌رگی پیس تاوان و گوناهه ، ئه‌و
که‌سه‌ی جل و به‌رگی بشوات و پاکی کاته‌وه تۆبه ئه‌کات ، پاك کردنه‌وه‌ی گوێچکه مانای مژده‌ی هه‌واڵێکی خۆشه ،مردو جل وبه‌رگی پیس بێت باش نی یه
(14)به‌شی
(1) : خواردن ::
هه‌موو خواردنێکی زه‌رد له‌خه‌ودا بۆ ئه‌و که‌سه‌ی بیخوات نه‌خۆشی یه ، ته‌نها ئه‌و خواردنه نه‌بێت که به گۆشتی باڵنده دروست ده‌کرێت ، خواردنی سپی له خواردنی ترش باشتره ، خواردنی شایی مژده‌یه و خواردنی پرسه‌ش غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و خواردنه‌ی کات و شوێنی تایبه‌تی نه‌بێت ڕزقه ، به ڵام ئه‌گه‌ر شوێن و کاتی هه‌بێت وه‌ك باینجان و کووله‌گه ڕزقێکی ده‌ست نیشان کراوه ، خواردنی زانا زانست و به‌ره‌که‌ته ، خواردنی پۆلیسیش حه‌رامه ، خواردنی هه‌ژار تۆبه‌یه ، ئه‌و خواردنه‌ی به گۆشت دروست کرابێت بۆ هه‌ژار ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، خواردنی بێ گۆشتیش خوا په‌رستنه ، خواردنی تاڵ و ترش گۆڕینی هاوسه‌رو کار و پیشه‌یه ، خواردنی ترش ئه‌گه‌ر نه‌خورێت نه‌خۆشی یه ئه‌گه‌ر بخورێت و سوپاس و ستایشی خوای گه‌وره بکرێت ڕزگار بوونه له غه‌م و خه‌فه‌ت ، ئه‌و که‌سه‌ی له ناو قابی زێڕ یان زیو خواردن
بخوات ئه‌گه‌ر قه‌رزاربێت قه‌رزه‌که‌ی زیاد ئه‌کات ، خواردن له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی خۆشی یه ، ئه‌و خواردنه‌ی قوت ئه‌درێت و
له خه‌ودا بجوێت مانای که‌م ته‌رخه‌می و ته‌مه‌ڵی یه له کارکردن و قازانج دا ، ئه‌و خواردنه‌ی بجوێت و له خه‌ودا قوت
بدرێت مانای ئایین و نزیك بوونه‌وه‌ی کۆتایی ته‌مه‌نه ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌ده‌ستی ڕاست خواردن بخوات ، ڕێگه‌ی سوونه‌و شه‌ریعه‌ت په‌یڕه‌و ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا به‌ده‌ستی چه‌پ خواردن بخوات ڕیز له دوژمن ئه‌گرێت و هاوڕێکانی
پشت گوێ ئه‌خات ، ئه‌و که‌سه‌ی به‌ده‌ستی خه‌ڵکی خواردن بخوات ، به یارمه‌تی خه‌ڵکی ڕزق و پاره‌ی ده‌ست ده‌که‌وێ
یان نه‌خۆش ئه‌که‌وێت وناتوانێ به ده‌ستی خۆی خواردن بخوات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا خواردنی خه‌راب بخوات ڕێزی
لێ ناگیرێ ، داوه‌ت کردن بۆ خواردن مانای هه‌سانه‌وه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی داوه‌ت بکرێت بۆ خواردنی ئێواره فێڵ له یه‌کێك
ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی گۆشتی خۆی بخوات پاره‌ی کۆکراوه‌ی خۆی ئه‌خوات ، ئه‌گه‌ر گۆشتی کاڵی یه‌کێکی تر بخوات ئه‌و که‌سه هه‌ڵ ئه‌خه‌ڵتێنێ یان یه‌کێکی تر، ئه‌گه‌ر گۆشته‌که کوڵاو بێت یان برژاو پاره‌ی خه‌ڵکی ئه‌خوات
(2) : سه رما ::
له خه‌ودا ده‌ست کورتی وهه‌ژاری یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌به‌ر سێبه ردا بێت و له سه‌رما بچێته به‌ر هه‌تاو ، له هه‌ژاری یه‌وه ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌به‌ر هه‌تاو بچێته سێبه‌رله غه‌م و خه‌فه‌ت رزگاری ئه‌بێت ،
له وه‌رزی هاوین دا خه‌و بینین به سه‌رما رزق و پاره‌یه ئه‌و که‌سه‌ی سه‌رمای بێت و بای بۆ بێت زیاتر ده‌ست کورت و هه‌ژار ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی به ئاگر خۆی گه‌رم کاته‌وه کاروباری ده‌سه‌ڵات دار به‌ڕیوه ئه‌بات ، خۆ گه‌رم کردنه‌وه به
ئاگری خه‌ڵوز مانای خواردنی پاره‌ی هه‌تیوه ، خۆ گه‌رم کردنه‌وه به دوکه‌ڵ مانای گیرو گرفته ، سه‌رمای زۆرله‌زستان
هیچ مانای نی یه ، ئه‌گه‌ر له‌زستان دا نه‌بێت مانای سه‌فه‌ر نه کردنه
(3) : کاڵه ك ::
له خه‌ودا که‌سێکی غه‌مباره ، ئه‌و که‌سه‌ی بیبینێ تووشی غه‌م و خه‌فه‌ت ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی کاڵهك بخوات له زیندان ده‌رده‌چێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ده‌ست بۆ ئاسمان به‌رز کاته‌وه‌و کاڵه‌گێك وه‌رگرێت ،داوای پاره‌و
ماڵ و موڵك ئه‌کات و خیرا ده‌ستی ده‌که‌وێ ، کاڵهك له خه‌ودا باشه بۆ دڵداری و خۆشه‌ویستی ، هه‌روه‌ها کاڵهك به مانای
بێ کاری و ده‌ست به‌تاڵیش دێت ، ئه‌گه‌ر کاڵهك فڕێ بدرێته ماڵێك چه‌ند کاڵهك بێت له‌و ماڵه ئه‌وه‌نده که‌سه ئه‌مرێ ،
کاڵهك نه‌خۆشی یه ، کاڵه‌گی سه‌وزی پێ نه‌گه‌یشتوو کوڕه یان هاوسه‌ر ، کاڵه‌گی زه‌رد ئافره‌ته یان پیاوێکی باشه
(4) : پرد ::
له خه‌ودا ڕێگه‌ی ڕاست و ڕۆشنی ئایینه ، یان زانست و نوێژ و ڕۆژووه ، پرد له‌خه‌ودا ئه‌و کرده‌وانه‌یه که مرۆڤ به‌ره‌و ڕێگه‌ی ڕاست ئه‌بات وله ئازاری کاروباری دونیا ڕزگاری ئه‌کات ، به مانای پاسه‌وان و ده‌رگا وان و
دایك وکوڕو هاوسه‌ر وپاره‌ش دێت ، پردی دروست کراو له به‌رد که‌سێکی ده‌سه‌ڵات داره ، ئه‌گه‌ر پرده‌که زۆر بچوك بێت پاسه‌وان و ده‌رگاوانه ، ئه‌گه‌ر پردێکی دروست کراو له‌به‌رد له خه‌ودا بگۆڕدرێ و ببێته بردێکی دروست کراو له
قوڕ و خۆڵ ئه‌و که‌سه‌ی خه‌وه‌که‌ی بینیوه باری ژیانی تێك ئه‌چێت ، ئه‌گه‌ر به پێجه‌وانه‌وه پردێکی دروست کراو له قوڕ
له خه‌ودا ببێته پردێکی دروست کراو له به‌رد یان چیمه‌نتۆو ئاسن باری ژیانی زۆر باش ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا
ببێته پرد پایه به‌رز وشکۆمه‌ند ئه‌بێت وخه‌ڵکی پێویستی پێ ئه‌بێت
(5) : مۆرانه ::
له خه‌ودا کێشه‌ی زانسته ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا کیسه‌که‌ی یان گۆچانه‌که‌ی مۆرانه‌ی لێدات ئه‌مرێ
(6) : زێڕ ::
بینینی زێڕ له‌خه‌ودا باش نی یه و ئه‌ڵێن غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ندێ زێڕ به خۆوه بکات هه‌ندێ
که‌س خزمایه‌تی له‌گه‌ڵ دا ئه‌که‌ن و شایه‌سته‌ی ئه‌و خزمایه‌تی یه نین ، ئه‌و که‌سه‌ی پارچه‌یه‌ك زێڕ وه‌ربگرێت ئه‌وه‌نده‌ی
ئه‌و زێڕه غه‌م و خه‌فه‌تی بۆ دێت ، ئه‌گه‌ر زێڕه‌که زۆر بێت ئه‌و که‌سه پایه به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ
ماڵه‌که‌ی له زێڕ دروست کراوه ئه‌و که‌سه ئه‌سوتێ ، زێڕ تواندنه‌وه شه‌ڕ وئاژاوه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ردوو ده‌ستی ببێته
زێڕ هه‌ردوو ده‌ستی ئیفلیج ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی چاوی زێڕ بێت کوێر ئه‌بێت ، جاری وا ش هه‌یه زێڕ به مانای خۆشی
و شادی و رزق و کرده‌وه‌ی چاك دێت ، زیو ببێته زێڕ زۆر باشه ، زێڕ و زیو نی یه‌ت پاکی یه
(7) : سه فه ر::
له خه‌ودا ڕه‌وشتی خه‌ڵکی ده‌رئه‌بڕێ ، سه‌فه‌ر مانای گۆڕینی باری ژیانه ، هه‌ژار له خه‌ودا سه‌فه‌ر بکات ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت ، گه‌ڕانه‌وه‌ش له سه‌فه‌ر تۆبه‌یه یان به‌دی هاتنی نیاز و مه‌به‌سته ، ئه‌و که‌سه‌ی بچێته خانوێکی نه‌ناسراو
سه‌فه‌ر ئه‌کات ، نه‌خۆش سه‌فه‌ر کات بۆ جێ یه‌کی دوور یان بچێته خانوێکی نه‌ناسراو ئه‌مرێ
(8) : کفن ::
بینین و کڕینی کفن له خه‌ودا مانای پاك و خاوێنی و ڕه‌فتار و هه‌ڵس و که‌وته ، بۆ ئه‌و که‌سه‌ی هاوسه‌ری نه‌بێت خوازبینی و زه‌ماوه‌نده ، ئه‌و که‌سه‌ی کفن له‌به‌ر کات زینا ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی کفنه‌که‌ی سه‌رو قاچی دانه‌پۆشێت
فسادی هه‌یه له ئایین ، مردو هه‌رچه‌ند کفنه‌که‌ی که‌م بێت له تۆب کردن نزیکه
(9) : شه کر ::
له خه‌ودا خۆشی و شادی وچاك بوونه‌وه‌ی نه‌خۆش و نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ت و به‌دی هاتنی نیازو مه‌به‌سته ،
به مانای ئافره‌تیش بێت ئافره‌تێکی جوان و زیره‌که ، ئه‌گه‌ر به مانای کوڕیش بێت کوڕێکی زاناو لێ هاتو و هونه‌رمه‌نده ،
ئه‌گه‌ر پاره‌ش بێت پاره‌یه‌کی حه‌ڵاڵه ، شه‌کر فرۆشتن باش نی یه و شه‌کری زۆر شه‌ڕ و ئاژاوه‌یه
(10) : به دیل گرتنی ئاده میزاد ::
له خه‌ودا مانای خێرو خۆشی و رزقه ، یان میز ڕاگرتن و ئاشکرا بوونی نهێنی یه ،
ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بهدیل بگیرێت ئه‌گه‌ر شتێکی وون کردبێت له‌وه چاکتری ده‌ست ده‌که‌وێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا
بهدیل بگیرێت و هیچی پێ نه‌کرێت و ده‌سه‌ڵاتی نه‌بێت تووشی غه‌م و خه‌فه‌ت ئه‌بێت
به شی (15)
(1) : بالنده :: له خه ودا سه ربه رزی و شکومه ندی و جوانی یه ، بو بازرگانیش قازانجه ، ئه گه ر له خه ودا بالنده نه ناسریت ئه و بالنده یه به مانای
پادشای روح کیشان دیت ، ئه گه ر مالیک نه خوشی تیا بیت بالنده یه ک بیته ئه و ماله و کرمیک یان کاغه زیک له و ماله هه لگریت و بفریته ئاسمان
نه خوشه که ئه مری ، ئه و که سه ی بالنده بکه ویته سه ری سه فه ر ئه کات ، بالنده له سه ر سه ر یان شانی یه کیک دا بنیشیته وه ئه وکه سه کاری
ده ست ده که ویت ، ئه گه ر بالنده که سبی بوو کاریکی تایبه تی یه ئه گه ر ره نگاو ره نگیش بوو کاری جوراو جوره ، ئه و که سه ی هاوسه ره که ی
دووگیان بیت و بالنده ی نیره بیته سه رشانی یان له سه ر سه ری بنیشیته وه کوریان ئه بیت ، ئه گه ر می ینه ش بیت کچیان ئه بیت، بالنده ی گه وره
مانای پادشا وحوکم به ده ست و زاناو ده وله مه نده ، بالنده ی ئاو له بالنده کانی تر باشتره ، بالنده ی ده نگ خوش گورانی وئاهه نگه ، چوله گه و بولبل
مندالی بچووکن ، گوشتی بالنده بو ئه و که سه ی بیخوات زور باشه چونکه پاره یه ، فرینی بالنده له ئاسمان به مانای مه لائکه ت دیت ، بالنده یه ک
له ئاسمانه وه بیته ناو ده ستی یه کیک ئه و که سه مژده یه کی بو دیت ، بالنده ی نه ناسراو له وانه یه ئاموژگاری بیت یان ئاگادار کردنه وه ، بالنده ی
جوان کارو باری ریک و پیک و رزق و خیر و خوشی یه ، بالنده ی ناشرین غه م و خه فه ته ، هه روه ها ووتراوه بالنده ی نه ناسراو رزقه بالنده ی
سپی چاکه یه بالنده ی ره نگاو ر ه نگیش کاری هه مه جوره .
(2) : گورانی :: له خه ودا قسه ی هیچ و پوچ و کاره ساته ، ده نگی خوش بازرگانیه تی یه و قازانجی به دواوه یه ، گورانی له خه ودا به مانای شه رو
ئاژاوه وناکوکی دیت ، گورانی ووتن به هونراوه یه کی جوان و ده نگیکی خوش خیرو خوشی یه ، گورانی ناخوش ده ست به تالی یه، گورانی
ووتن له کاتی به ریوه رویشتن زور باشه ، گورانی ووتن له حه مام قسه ی به پیج وپه نایه ، گورانی ووتن له بازار زه ره رو زیانه هه روه ها
به مانای شه ر و ئاژاوه ش دیت .
(3) : سیبه ر:: له خه ودا هه سانه وه وقازانج و خوشی یه ، له زستانیش غه م و خه فه ت و گیروگرفته ، ئه و که سه ی له خه ودا له به ر خوردا بیت و
گه رمای بیت و بچیته به ر سیبه ر له غه م و خه فه ت رزگاری ئه بیت و رزقیکی حه لالی ده ست ئه که وی ، سیبه ری ئافره ت میرده که یه تی ،
ئافره تی بی هاوسه ر بچیته به ر سیبه ر شوو به پیاویکی ده وله مه ند ئه کات ، یه کیک له خه ودا له به ر سیبه ر بیت و سه رمای بیت و بچیته
به ر خور ده وله مه ند ئه بیت چونکه سه رما هه ژاری و ده ست کورتی یه .
(4) : زمان :: له خه ودا به ریوه به ری کارو باری خاوه نه که یه تی ، زمان په یوه ندی به هه له کردنه وه هه یه ، زمان له خه ودا دریژبیت یان پان
مانای هیزو تواناو زال بوونی ئه وکه سه یه به سه ر دوژمنانی دا یان دانایی و زیره کی ئه و که سه له گفتوگوو ئاخاوتن دا ده رده بری ، ئه و که سه ی
له خه ودا زمانی بگیریت کاروباری دوا ده خریت و ده ست کورت وهه ژار ده بیت ، مووی ره ش له زمان ده رچیت مانای ئه وه یه ئه و که سه
به زووترین کات توشی شه رو ئاژاوه ئه بیت ئه گه ر موی سپی له زمانی ده رچیت شه ره که بو ماوه یه ک دوا ده خریت ، پادشا له خه ودا ببینی زمانی
براوه ته وه نزیکترین وه زیری یان وه ر گیری واتا ته رجومانه که ی ئه مری ، ئه و که سه ی له خه ودا ببینی زمانی ژنه که ی براوه ته وه ئه و
ژنه ره وشت پاک و به شه ره فه ، ئه و که سه ی زمانی له ناو ده می دا بچه سپیت جی ی متمانه و باوه ره ، ئه و که سه ی زمانی خوی بخوات
له لیدوانیک په شیمان ئه بیته وه یان که سیکی بی ده نگه ، ئه و که سه ی له خه ودا زمانی ره ش بیت که س و کاری توشی گیروگرفت ئه کات یان
که سیکی دروزنه ، ئه و که سه ی زمانی ببیته دوو به ش درویه کی گه وره ئه کات ، ئه وکه سه ی له خه ودا ببینی زمانی زوری هه یه مندالی زوری
ئه بیت ، خه لکی له خه ودا به زمان زمانی یه کیک بلیسنه وه سوود له زانیاری ئه وکه سه وه رده گرن ، هه روه ها زمان له خه ودا به مانای ده سه لات
و پاره ی کوکراوه وزانست و پولیسیش دیت ، برینی زمان مانای مردنی خوشه ویسترین که سه له وانه شه ته لاق بیت ،هه روه ها زمان به ماناي
راستگویش دیت وه ک خوای گه وره له قورئانی پیروزدا ئه فه رموی {{ واجعل لي لسان صدقٍ في الاخرين }} سوره تى الشعراء ئايه تى ژماره (84) .
(5) : بالا :: ئه و که سه ی له خه ودا ببینی بالای دریژ بووه ته مه نی دریژ ئه بیت و پاره و زانستی زیاد ئه کات ، ئه گه ربازرگانیش بیت قازانجیکی
باش ئه کات ، کورت بوونه وه ی بالاش مانای کورت بوونه وه ی ته مه نه چونکه له زه وی نزیک ئه بیته وه ، کورته بالا له خه ودا بالای دریژ بیت
فیتنه و ئاژاوه یه .
(6) : مار و دوپشک پیوه دان :: له خه ودا مار یان دوپشک یان هه ر چی زینده واریکی تر به یه کیکه وه بدات مانای ئاگاداری یه بو ئه و که سه
که له وانه یه هه له یه کی گه وره بکات .
(7) : شانه :: له خه ودا که سیکی سوود به خشه و به لگه ی خیرو خوشی یه بو ئه و که سانه ی که ئه یانه ویت شه ریکایه تی له گه ل که سانی تردا
بکه ن ، قژ شانه کردن زه کاتی پاره یه ، هه روه ها شانه به مانای دادپه روه رو دکتورو وتار بیژ و ئاموژگاری که ر دیت ، ووتراوه داهینانی قژ به
شانه خیرو خوشی و ته مه ن دریژی و پاره وسه رکه وتنه به سه ردوژمنان .
(8) : که ربوون :: له خه ودا که م و کوری یه له ئایین دا چونکه خوای گه وره ده رباره ی کافره کان له قورئانی پیروزدا ئه فه رموی {{ صُمً
بُكمً عميً }} سوره تی البقره ئایه تی ژماره (18) و ئایه تی ژماره (171) .
(9) : ته لاق :: له خه ودا بو ئه و که سه ی هاوسه ری هه بیت ژیانی باطل و ناره وایه ، بو ئه و که سه ی هاوسه ری نه بیت گورینی باری ژیانه ،
بو نه خوش مردنه ، ئه و که سه ی له خه ودا هاوسه ره که ی ته لاق بدات ده وله مه ند ئه بیت ئه و که سه ی یه ک جار سویندی ته لاق بخوات و
ده رفه تی گه رانه وه ی هه بیت له ئیش و کاری ئیستای دوورئه که ویته وه ، ئه و که سه ی هاوسه ره که ی ته لاق بدات له پله و پایه ی ئیستای
دوور ئه خریته وه ، هه روه ها له خه ودا ژن ته لاق بدریت ئه مری .
(10): نامه :: له خه ودا نامه وه رگتن و نامه ناردن پله و پایه ی به رزو شکومه ندی ده رده بری ، ئه گه ر نامه که رینمای وئاموژگاری بیت وه ک
بلی ی له نامه که دا نوسرابیت ئه م کاره بکه یت باشه و ئه م کاره نه که یت باشه ئه وه مانای به دی هاتنی نیازو مه به سته ، ئه و که سه ی
نامه ی بو بیت و مژده ی تیا بیت پاره ی ده ست ده که وی یان ژن دینی یان کوریان ئه بیت ، ئه و که سه ی له نامه هه لگره که بدات یان لی ی
توره بیت مانای ئه وه یه ئه وکه سه له ئایین هه لگه راوه ته وه یان ئه کوژری ، به کورتی نامه چی تیا نوسرابیت رووئه دات
به شی (16)
(1): گۆڕستان :: بینینی گۆڕستان له خه ودا مانای ئاسوده و هێمنی یه بۆ ئه و كه سه ی ئه ترسێ ، گۆڕستان ترسه بۆ ئه و كه سه ی هێمن و دڵنیاو
ئاسووده یه ، گۆڕ تۆبه و گه ڕانه وه یه بۆ ڕێ ی ڕاست ، بینینی گۆڕی كافر یان بێ ئیمان غه م و خه فه ته ، هه روه ها گۆڕ له خه ودا به مانای
ڕۆژی قیامه ت وزیندانیش دێت ، به مانای مه یخانه ش دێت چونكه ئه وانه ی مه ی ئه خۆنه وه سه ر خۆش ئه بن و وه ك مردویان لێ دێت ،
نه خۆش له خه ودا بچێته ناو گۆڕ به و نه خۆشیه وه ئه مرێ ، ئه و كه سه ی ئایه تی قوڕئان بخوێنێ وله هه مان كات دا بچێته ناو گۆڕ له گه ڵ
خێرخوازان دا دۆستایه تی ئه كات ، ئه و كه سه ی له گۆڕستان میز بكات و پێ بكه نێ و له گه ڵ مردوه كان هاتوو چۆ بكات له گه ڵ هه ندێ
بێ ئیمان دۆستایه تی ئه كات ، گۆڕستان له خه ودا به مانای زاناو سه ركرده كانی سوپاو ئامۆژگاری و گریان و پاك و ته میزی دێت .
(2): گه ده :: له خه ودا ته مه ن و ڕزق و ژیانه ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ گه ده كه ی باش و به هێزه ئه وه مانای ته مه ن درێژی و خێرو
خۆشی یه ، ئه گه ر به پێجه وانه ش بوو باش نی یه ، به تاڵ كردنی گه ده هه سانه وه و چاك بوونه وه ی نه خۆش و خێر و خۆشی یه .
(3): گسك :: له خه ودا به مانای خزمه ت كار دێت ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ ماڵه كه ی گسك ئه دات ئه گه ر ده وڵه مه ند بێت زه ره رێكی
زۆر ئه كات و ده ست كورت و هه ژار ئه بێت ئه گه ر ئه و ماڵه نه خۆشی تیا بێت نه خۆشه كه ئه مرێ یان له و خانوه ئه گوازنه وه و ئه چنه
خانوێكی تر ، هه روه ها گسك دان به مانای بڵاوبوونه وه و له ناو چونی پاره و سه رمایه ش دێت ، ئه و كه سه ی شوێنێك گسك بدات و زبڵه كه ی
كۆبكاته وه پاره ی ده ست ده كه وێت ، به گشتی بینینی گسك له خه ودا مانای خێر و خۆشی و نه مانی غه م و خه فه ته .
(4): باران :: له خه ودا ئه گه ر زیانی نه بێت ڕزق و ڕه حمه ته ، باران ژیانی مروڤ و زه وی یه ، ئه گه ر باران ته نها له یه ك شوێن ببارێ
دانیشتوانی ئه و شوێنه غه مبار ئه بن ، له ئاسمان به رد یان خوێن ببارێت تاوان و كرده وه ی ناڕه وا ڕووئه دات ، ئه و كه سه ی خه و به باران
ببینێ ئه گه ر له سه ر سه فه ر بێت سه فه ره كه ی دوا ئه خرێت ، باران له خه ودا به مانای كاروانی حوشتر دێت ، كاروانی حوشتریش له خه ودا
به مانای باران دێت ، بارانی گشتی زیندوو بوونه وه ی كارێكی به سه ر چوه و خێرو به ره كه ته ، باران له خه ودا ئه گه ر بای له گه ڵ بێت و توند بێت و دار و دره خت هه ڵكه نێ و خانوو بڕوخێنێ ئه وه مانای شه ڕ و ئاژاوه و فیتنه یه ، بارانی به خوێن له زه ویه وه ده رچێت ژان وئازاره
باران بۆ جوتیار زۆر باشه ، بارانی هه نگوین یان ماستاو یان ڕۆن یان هه ر شله یه كی تر بۆ هه مو خه ڵكی باشه ، ئه و كه سه ی به ئاوی باران
خۆی بشوات یان جل بشوات ده وڵه مه ند ئه بێت یان تۆبه ئه كات ئه گه ر كافرو بێ ئیمانیش بێت ئه بێته موسڵمان ، خواردنه وه ی ئاوی باران
ئه گه ر پاك بێت خێرو خۆشی یه ئه گه ر لێڵاویش بوو نه خۆشی یه .
(5): گوڵ :: له خه ودا خێرو خۆشی یه ، ئه و كه سه ی چه پكێ گۆڵی له سه ر سه ر بێت زه ماوه ند ئه كات ئه و كه سه ی گوڵ ڵه ناوه ختی خۆی
ببینێ تووشی غه م و خه فه ت ئه بێ ، گوڵی هه مه جۆرو ڕه نگاو ڕه نگ باری ژیان ده رئه بڕێ ، گوڵ له خه ودا ئافره تێكی جوانه ، هه روه ها
گوڵ له خه ودا مانای خۆشی و شادی و یاری و پێكه نین و جل و به رگی جوانه .
(6): بوومه له رزه :: له خه ودا ترسه له یه كێكی ده سه ڵات دار یان كاربه ده ست ، یان ده سه ڵات دار ئه چێته ئه و ناوچه یه و زوڵم له خه ڵكی
ئه كات هه روه ها ووتراوه بوومه له رزه نه خۆشی یه و له ناوچه كه دا بڵاو ئه بێته وه ، ئه گه ر یه كێك له خه ودا ببینێ زه وی ئه جولێته وه
كارو باری ژیانی تێك ئه چێت ، له خه ودا بوومه له رزه له ناوچه یه ك بدات له وانه یه كوله ڕوی تێكات یان سه رماو سۆڵ وبه فر بیگرێته وه
یان به رهه می كشت و كاڵی كه م كاته وه یان هه واڵی ناخۆشیان پێ ئه گات ، له كاتی ڕوودانی بوومه له رزه دیواری خانوو بڕوخێت یه كێك
ئه مرێ ، له وانه یه ئه و كه سه ی خه وه كه ی بینیوه بمرێ ، هه روه ها بوومه له رزه به مانای سه فه ر كردن له ڕێگه ی ده ریاوه و سه ماو
ئاهه نگ گێڕان و زیادكردنی به رهه می میوه و ئاژاوه ی به رده وام دێت .
(7): سه رخۆش بوون :: له خه ودا غه م و خه فه ته ، ئه و كه سه ی شه ڕاب بخواته وه و سه رخۆش بێت ناتوانێ زاڵ بێت به سه ر خۆی و
به نیعمه تی خواش ڕازی نی یه ، ئه و كه سه ی مه ی بخواته وه و سه رخۆش بێت پاره ی حه رامی ده ست ده كه وێ ، سه رخۆش بوون بێ
مه ی خواردنه وه ترسه ، سه رخۆش بوون بۆ پیاو و ژن باش نی یه چونكه نه زانی و بێ ئه قڵی ده رده بڕێ ، ئه و كه سانه ی ترسیان له دڵه
له خه ودا سه رخۆش بن مانای خێرو خۆشی یه .
(8): كیسه ڵ :: له خه ودا ئافره تێكه هه میشه خۆی ئه ڕازێنێته وه و خۆی جوان ئه كات و بۆن و عه تر لێ ئه دات و خۆی نیشانی پیاوان ئه دات ،
هه روه ها ووتراوه كیسه ڵ پیاوێكی زانایه و شاره زایی ته واوی ده رباره ی نهێنیه كانی ده ریا هه یه ، له خه ودا بایه خ به كیسه ڵ بدرێت ئه وه
له و ناوچه یه بایه خ به زانایان ئه درێت ، كیسه ڵ له زبڵخانه ببیندرێ مانای ئه وه یه زانایه ك له ناو خه ڵكیكی نه زان دا وون بووه ، خواردنی
گۆشتی كیسه ڵ پاره و زانست و خۆشی یه ، كیسه ڵ به مانای فێڵ و سیخۆری و خۆشاردنه وه وشه ڕ و به كار هێنانی چه ك دێت .
(9): كونجی :: له خه ودا ڕزقێكی حه ڵاڵه ، ڕۆنی كونجی پاره و شكۆمه ندی و هێزه ، ئه و كه سه ی كونجی بچێنێت ده سه ڵات و بازرگانی یه تی
چاك وقازانجی زۆر و خۆشی و شادی به ده ست دێنێ ، هه ندێ جاریش كونجی له خه ودا ئه بێته نه خۆشی .
(10): ڕه ش پۆش :: له خه ودا بۆ ئه و كه سانه ی جل و به رگی ڕه ش له به ر ناكه ن غه م و خه فه ته بۆ ئه و كه سانه ی به رده وام له به ری
ئه كه ن پاره و ئاسوده ییه ، ئه و كه سه ی له خه ودا ئافره تێكی ڕه ش پێست و كورته باڵا بخوازێت ئه وه مانای ئه وه یه ڕه ش پێستی یه كه ی
پاره ی زۆره و كورته باڵاكه شی ته مه ن كورتی یه ، له خه ودا ناو له پ یان ده ست سپی بێت مانای سه ركه وتنه به سه ر دوژمنان .
به شی (17)
ئازیزانم ئه م كاته تان باش پێش ئه وه ی ده ست به نووسینی ئه م به شه ی خه و نامه بكه م
حه زم كرد هه ڵه یه ك ده رباره ی ئیمێلی خه ونامه كه ته نها له چه ند به شێك دا به هه ڵه
نووسراوه چاك بكه مه وه ، ئه توانن به م ئیمێله ی خواره وه په یوه ندیمان پێوه بكه ن . ..
ماڵپه‌ڕی کورد که‌ناڵ
www.kurd-pc.com
ئێستاش چه ند ووشه یه كی تری هه ڵبژێردراوتان بۆ شی ئه كه مه وه ....................
(1) : ده ریا :: ده ریا له خه ودا مانای پادشا یان ده سه ڵات دارێكی به هێزو ترسناك و
داد په روه رو به ڕه حمه و خه ڵكی پێویستیان پێ یه تی ، ده ریا بۆ بازرگان كه ره سته و
كاله یه بۆ كرێكاریش خاوه ن كاره كه یه تی ، ئه و كه سه ی له خه ودا ده ریا ببینێ هیواو
ئامانج و مه به ستی به دی دێت ، ئه و كه سه ی بچێته ناو ده ریا ئه چێته لای پادشا یان
ده سه ڵات دار ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ له سه ر ئاوی ده ریادا دانیشتوه یان
پاڵ كه وتوه ، به ووریایی ده ست ئه خاته ناو كارو باری پادشا و ده سه ڵات دار ،
مه ترسی خنكان له ناو ئاوی ده ریا وه ك مه ترس توڕه بوونی پادشایه . ئه و كه سه ی
هه موو ئاوی ده ریا بخواته وه و كه سیش نه ی بینێ هه موو دونیای ده ست ئه كه وێت و
ته مه ن درێژ ئه بێت ، ئه گه ر تا توێنی یه تی ئه شكێت ئاوی ده ریا بخواته وه ئه وه نده
پاره ی ده ست ئه كه وێت و ته مه ن درێژ ئه بێت ، ئه گه ر له خه ودا له ده ریا هه ندێ
ئاو بخواته وه ئیشێكی كه می لای ده سه ڵات دار ئه بێت و بۆی جێ به جێ ئه كرێت
ئه و كه سه ی به قاپ یان به مه نجه ڵ یان به هه ر شتێكی تر ئاو له ده ریا ده ركات و
بیبات خوای گه وره پاره و رزقی پێ ئه به خشێ ، ئه و كه سه ی له خه ودا له ده ریا
بپه ڕێته وه ده ست ئه گرێت به سه ر ماڵ و موڵكی دوژمنه كه ی ، ئاوی ده ریا بگاته
گه ڕه كێك و زیانی نه بێت ، پادشا یان ده سه ڵات دار سه ردانی ئه و گه ڕه كه ئه كات
و دانیشتوانی گه ڕه كه كه خه ڵات ئه كات ، ئه و كه سه ی شه ریكی هه بێت و ئاوی
ده ریا بخواته وه شه ریكه كه ی لێ ی جیا ئه بێته وه ، ئه و كه سه ی خۆی به ئاوی
ده ریا بشوات خوای گه وره له گوناهه كانی خۆش ئه بێت و گیروگرفتی له گه ڵ
پادشا و ده سه ڵات داردا نامێنێ ، بینینی ده ریا له دووره وه كاره ساته ، میز كردنه ناو
ئاوی ده ریا مانای به رده وام بوونی هه ڵه و گوناهه ، كه م بوونه وه ی ئاوی ده ریا
مانای ئه وه یه پادشا یان ده سه ڵات دار لاوازبوه ، نه خۆش له ناو ئاوی ده ریا دا
مه له وانی بكات چاك ئه بێته وه نووقووم بوون له ناو ئاوی ده ریا غه م و خه فه ته ،
ئه و كه سه ی له خه ودا له ناو ئاوی ده ریا دا بخنكێت به شه هیدی ئه مرێت . .........
(2) : بروسكه : : تۆبه كردنه له پاش گوناهێكی زۆر ، ئه و كه سه ی نه خۆش بێت و
له خه ودا بروسكه ببینێ له وانه یه بمرێ ، هه روه ها بروسكه له خه ودا مانای ئاشكرابونی
نهێنی و هه واڵی شاراوه یه یان مژده ی گه ڕانه وه ی یه كێكه یان تازه بوونه وه ی رزقه
،به گشتی بینینی بروسكه له خه ودا مانای ته واو بوونی گیروگرفت و به دی هاتنی ڕزگاری
وسه رفرازی یه . یان سه ره تای ده ست پێ كردنی گیرو گرفته ، بینینی برووسكه له خه ودا
له هه ر مانگێك دا مانایه كی تایبه تی هه یه ، هه روه ها برووسكه به مانای هه ڕه شه و
مه ترسی ده سه ڵات داریش دێت ، ئه و كه سه ی ژنه كه ی نه خۆش بێت و برووسكه
جل و به رگی بسوتێنێ ، ژنه كه ی ئه مرێ ........................................................
(3) : به ڵغه م : : له خه ودا پاره یه كی كۆكراوه و هه ڵگیراوه و زیاد ناكات ، ئه و كه سه ی
نه خۆش بێت و له خه ودا به ڵغه م فڕێ دات چاك ئه بێته وه ، ئه گه ر نه خۆشیش نه بوو
دڵخۆش و كامه ران ئه بێت ، ئه گه ر زاناش بێت هه ژار و ده ست كورت ئه بێت ،
هه روه ها ووتراوه ئه و ئاوه ی له خه ودا له ده می زانا ده ر ئه چێت ئامۆژگاری یه و
سوودی بۆ خه ڵكی ئه بێت ، ئه و كه سه ی موو یان ده زووله ده می ده رچیت ته مه ن درێژ
ئه بێت ، ئه گه ر بازرگانیش بێت بازرگانێكی ڕاست گۆیه . .................................
(4) : به ڕوو : : له خه ودا پیاوێكه به زه حمه ت لێ ی تێ ئه گه یت و پاره ی زۆر
كۆ ئه كاته وه ، دار به ڕوو پیاوێكی ده وڵه مه نده چونكه به ڕوو خۆراكێكی سوود به خشه
هه ر وه ها ووتراوه به ڕوو پیاوێكی پیرو مه زنه ، به ڕوو به مانای سه فه ریش دێت . ...
(5) : ڕوو سپی بوون : : ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ ڕووی زۆر سپی بووه ، ئه وه
نه خۆشه ، ڕوومه ت سپی بوون له خه ودا مانای سه ربه رزی و شكۆمه ندی یه .......
(6) : كونه به بو : : له خه ودا ده سه ڵات دارێكی به هێز و ترسناكه ، یان دزێكی ئازاو
لووت به رزه وكه سیش پشتگیری ناكات ، هه روه ها به مانای ترس و بێ كاریش دێت ،
كونه به بو ئاده میزادێكی خاینه وسوودی بۆ كه س نی یه ، ئه و كه سه ی له خه ودا
كونه به بویه ك چاره سه ر بكات ئاده میزادێك چاره سه ر ئه كات ، ئه و كه سه ی
كونه به بویه ك بكه وێته ماڵی ، هه واڵی مردنی یه كێكی پێ ئه گات . ..............
(7) : داره مه یت { تابووت } : : ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ له ناو داره مه یت دایه خێر
و رزقێكی زۆری ده ست ئه كه وێ ، هه روه ها ووتراوه ئه و كه سه ی ئه م جۆره
خه وه ببینێ دوژمن داره و له دوژمنه كه ی ئه ترسێ ، بینینی داره مه یت له خه ودا
مانای ڕزگار بوونه له شه ڕ و ئاژاوه ، ئه و كه سه ی خه و به داره مه یته وه ببینێ
ئه گه ر كه سێكی نزیكی لێ دوور بێت ئه و كه سه ئه گه ڕێته وه لای ، وه رگرتنی
داره مه یت له خه ودا زانست و سه ركه وتنه ،هه ندێ جاریش داره مه یت غه م وخه فه ته.
(8) : زه رده خه نه : : زه رده خه نه له خه ودا خۆشی و شادی و په یڕه و كردنی سونه ت و
بیرو باوه ڕی ئاینی پیرۆزی ئیسلامه ، پیغه مبه ری مه زن { محمد درودی خوای لێ بێت } كه
پێ ئه كه نی ته نها زه رده خه نه یه كی ئه كرد . ............................................
(9) : گۆره وی : : له خه ودا ئه گه ر تازه بێت و له پێ نه كرابێت پاره یه ،ئه و كه سه ی
گۆره وی له پێ كات پاره كه ی ئه پارێزێ ، ئه و كه سه ی گۆره ویه كه ی پاك وبۆن خۆش
بێت ئه و كه سه زه كاتی پاره كه ی ئه دات ، ئه و كه سه ی گۆره ویه كه ی كۆن و دڕاو بێت
ئه و كه سه زه كات نادات ، هه روه ها گۆره وی به مانای هاوسه رو خزمه ت كاریش دێت .
(10) : باخچه ی ماڵ : : له خه ودا ده روون پاكی پیاو وپارازتنی ئافره ته ، هه روه ها نه مانی
گومانه له سه ر پاره و كوڕ یان ده ست كورتی و هه ژاری یه ، یان ڕێگه نه دانه به قوتابی
بۆ ته واو كردنی خوێندن ، هه روه ها باخچه ی ماڵ له خه ودا چه ند كرده وه یه كی نهێنی
وه ك خوا په رستن و به ڕۆژوبوون و نوێژ كردن و قوڕئان خوێندنی شه وان ده رده بڕێ ،
هه روه ها ووتراوه له و ماڵه ی خه و به باخچه ی ماڵ ئه بیندرێ یه كێك شێت ئه بێ . .....
ماڵپه‌ڕی کورد که‌ناڵ
www.kurd-pc.com
به شی 18
: (1) ڕۆژی هه ینی : ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ له ڕۆژی هه ینه دایه خوای گه وره كاروباری په رت و بڵاوی كۆ ئه كاته وه و ئاسانی ئه كات وده رگای ڕزق وخێری لێ ئه كاته وه ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ خه ڵكێكی زۆر له مزگه وت نوێژی هه ینی ئه كه ن و خۆشی له ماڵه وه یان له دوكان دانیشتوه و گوێ ی له ته كبیری الله اكبر و نوێژ وشه هاده هێنانی خه ڵكی بێت و هه ست به وه بكات كه نویژیان ته واو كرد و به ره و ماڵه وه ئه ڕۆن ئه و كه سه له پله و پایه ی لا ئه بردرێ ، ئه و كه سه ی له خه ودا بزانێ ڕۆژی هه ینی یه و نوێژی هه ینی بكات و نوێژه كه ی ته واو كات سه فه ر ئه كات و پاره و ڕزقی بۆ دێت و نیازو مه به ستیشی به دی دێت ، هه روه ها نوێژی هه ینی به مانای حه جیش دێت .
: (2) سه رباز : سه رباز له خه ودا سه ربازی خوای گه وره ومه لائكه تی ڕه حمه ته ، نه خۆش له خه ودا ببێته سه رباز ئه مرێ ، ئه وكه سه ی نه خۆش نه بێت و له خه ودا ببێته سه ربازغه م و خه فه تێكی زۆری بۆ دێت و له وانه یه زه ره رو زیانێكی زۆری لێ بكه وێت ، ئه گه ر سه ربازه كان كه م بوون ئه وه سه ركه وتنه ، سه باز به مانای ترسیش دێت ، ئه گه ر له خه ودا ژماره ی سه ربازانی سوپای كافره كان له ژماره ی سه ربازانی موسوڵمانان ز یاتر بێت سه ركه وتن بۆ سوپای موسولمانانه .
: (3) قه ڵا : له خه ودا ڕزگار بوونه له غه م و خه فه ت و به دی هاتنی خۆشی و كامه رانی یه ، ئه و كه سهی له خه ودا بچێته ناو قه ڵا یه ك ئیمانی پته و تر ئه بێت ، ئه و كه سه ی له دووره وه قه ڵا ببینێ سه فه ر
و كات ئهله وێ پایه به رز ئه بێت ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ له قه ڵا یه ك دا سه نگه ری لێداوه
به سه ر دوژمنانی دا زاڵ ئه بێت ، هه روه ها قه ڵا به مانای دووركه وتنه وه له گوناه دێت ، قه ڵا پیاوێكی مه زنه ، ئه و كه سه ی له خه ودا ده ست به سه ر قه ڵا یه ك دا بگرێت یان داگیری بكات كچێكی جوان ئه خوازێت .
: (4) قوماش : له خه ودا قوماش دڕیین مانای ته ڵاق و گۆڕینی ها وسه ره به ڵام به حه ڵاڵی .
: (5) پێنوس : له خه ودا كوڕ و زانست و فه رمانی قه بوڵ نه كردنی كاری نه ڕه وایه ، نوسه رێك له خه ودا ببینێ پێنوسی به ده سته وه یه ده وڵه مه ند ئه بێت ، ئه و كه سه ی پێنوسێكی بدرێتێ زانستی ئه درێتێ ، پێنوس له خه ودا چی بنوسێت هه ر ئه وه ده ر ده بڕێ ، پێنوس ده سه ڵاته ، ئه و كه سه ی پێنوسێكی به ده سته وه بێت و پێنوسێكی تریشی له ته نیشت دا بێت ئه وه برایه تی و سه ردانی ئه كات و له ته نیشتی دائه نیشێ ئه گه ردایكیشی دوو گیان بێت كوڕی ئه بێت پێنوس و مره كه به كه ی كوڕه ، وه رگرتنی پێنوس له ده سه ڵات دار شكۆ مه ندی و سه ر به رزی یه ، هه روه ها پێنوس به مانای سویندیش دێت وه ك خوای گه وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه فه رموێ::
}} ن و القلم ومايسطرون {{ سوڕه تی القلم ئایه تی {1} ، هه روه ها پێنوس به مانای ته مه ن درێژی و ڕزق دێت ، پێنوس مانای سه ركه وتنه به سه ر دوژمنان .
: (6) په لكه زێڕینه : قوس قزح : : له خه ودا ئاسوده یی وهێمنی و زاڵ بوونه به سه ر ترس ، ئه گه ر سوری زیاتر بێت ئه و ساڵه ساڵێكی خوێناوی ئه بێت ، ئه گه ر زه ردی زیاتر بێت ئه وه نه خۆشی یه ، ئه گه ر سه وزی زیاتر بێت ئه وه مانای هێمنی و ئاسوده یی وئاسایشه ، ئه و كه سه ی په لكه زێڕینه له خه ودا ببینێ ژن دێنێ چونكه شاعیره كان له شیعر دا وه ك ئافره ت وه سفی ئه كه ن ، ئه گه ر ڕه نگی هه ور بگۆڕدرێ و وه ك
ڕه نگی په لكه زێڕینه ی لێ بێت ئه وه كارێكی سه یر ڕووئه دات یان جمو جولی سوپا ده ست پێ ئه كات ،
ئه گه ر برووسكه شی له گه ڵ دا بێت دوژمنێك ده رده كه وێت و خه ڵكی خۆیان ئاماده ئه كه ن بۆ ئه وه ی چاویان پێ بكه وێ .
: (7) به رداغ : : له خه ودا هه ست و ده رون و ناخی ئافره ته ، ئه و كه سه ی به رداغێك ئاوی بدرێتێ دایكی
دوو گیانه و منداڵه كه شی كوڕه ، ئه گه ر به رداغه كه بشكێ و ئاوه كه بمێنێته وه ئافره ته كه ئه مرێ و به ڵام
منداڵه كه ئه مێنێته وه ، ئه گه رئاوه كه بڕژێت و به رداغه كه نه شكێ منداڵه كه ئه مرێ و دایكه كه ش ئه مێنێ
به رداغ شكان به مانای مردنی ساقی دێت .
: (8) ڕشانه وه : : ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ به ڕۆژووه و ڕشایه وه قه رزێكی له سه ره پێویسته بیداته وه
، هه ر ئه و كه سه قه رزه كه ناداته وه و پشت گوێ ی ئه خا ت و گوناه باریش ئه بێت ، ئه گه ر ڕشانه وه كه
تامی خۆش بوو ئه وه تۆبه كردنه و به ڕه زامه ندی و ئاره زووی خۆی ، ئه گه ر ڕشانه وه كه تامی خۆش
نه بوو ئه وه تۆبه كردنه كه ی به ڕه زامه ندی و ئاره زووی خۆی نی یه ، ڕشانه وه مانای گه ڕاندنه وه ی
ئه و شتانه یه كه به زۆر ده ستی به سه ر گیراوه ، ئه و كه سه ی خوێن بڕشێته وه ئه وه گوناهێكی گه وره ی
كردوه و یان پاره ی حه رامی خواردوه و تۆبه ئه كات ، ئه و كه سه ی له خه ودا سه رخۆش بێت و بڕشێته وه
پیاوێكی هه ژاره ، ئه و كه سه ی هه نگوین بڕشێته وه ئه وه قوڕئانی پیرۆزه ، ئه و كه سه ی شیر بڕشێته وه
له ئیسلام هه ڵ ئه گه ڕێته وه ، ئه و كه سه ی زۆر بڕشێته وه ئه مرێ یان كاره ساتێكی گه وره ی به سه ردێت
، ڕشانه وه ی خوێنی زۆر بۆ هه ژار پاره یه یان له دایك بوونی كوڕه یان گه ڕانه وه ی كه سێكی دووره ، ئه و
كه سه ی مار بڕشێته وه ئه مرێ ، هه روه ها ووتراوه ڕشانه وه پاره خه رج كردنه ، به گشتی ڕشانه وه بۆ
هه ژار ڕزق و خێر و خۆشی یه و بو ده وڵه مه ندیش زه ره رو زیانه .
: (9) درهه م : : له خه ودا بۆ ئه و كه سانه ی له ماڵه وه ئافره تی دووگیانی یان هه یه كوڕه ، له وانه یه نوێژ و
ڕۆژوو و قوڕئان خوێندن و له خوا پاڕانه وه بێت ، یان لێدانێكی تونده ، له خه ودا چه ند درهه م وه ربگریت
له ژیانی ڕۆژانه دا هه ر ئه وه نده ت ده ست ئه كه وێت . ئه گه ر پاره كه له ناو كیسه دا بێت ئه وه نهێنی یه
، هه روه ها ووتراوه درهه م قسه كردنه ، ئه گه ر درهه مه كان نوێ بوون ئه وه قسه ی باشه یان نوێژه یان
به دی هاتنی نیا زو مه به سته ، پاره ی زۆر و فره وان دونیای فره وانه ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ پاره ی
قه رزی لای یه كێكه ، داوا له و كه سه ئه كات شایه دی بۆ بدات ، ئه گه ر پیاوه كه پاره كه ی به ورده دایه وه
ئه و كه سه شایه دی نادات ، ئه و كه سه ی یه ك درهه م وون كات ئامۆژگاری یه كێك ئه كات ، ئه ویش
گوێ ی لێ ناگرێت ، ده نگی درهه م قسه ی باشه ئه گه ر درهه مه كه هیچی له سه ر نه نوسرابێت ئه وه قسه ی
خه راپه ، له خه ودا پاره وه رگرتن له پاره دان باشتره ، درهه می پاك پاكی ئایین ده ر ئه بڕێ . ئه و كه سه ی
درهه مێكی پێ بێت و له ناو ده ستی دا ببێته فلس ئه و كه سه ئیفلاس ئه كات ، ئه گه ر فلس له ده ستی دا بێت و
ببێته درهه م قازانج ئه كه ت ، ئه گه ر درهه م له ده ستی دا بێت و ببێته دینار قازانج ئه كات ، ئه توانین بڵێین
به گشتی درهه م قازانج و خۆشی یه ، درهه می سه خته فێڵ و درۆو پاره ی حه رامه ، ئه و كه سه ی درهه مێك
وون كات یان درهه مێكی لێ بدزرێ ڕازی نی یه له كوڕه كه ی و شكاتی لێ ئه كات ، ئه و كه سه ی درهه مێكی
بڕوات بۆی نه گه ڕێته وه یان به زۆر درهه مێكی لێ وه ربگیرێ ئه و ه كوڕه كه ی ئه مرێ ، هه روه ها
نه خۆش له خه ودا درهه مێكی بدرێتێ چاك ئه بێته وه .
: (10) دینار : : له خه ودا زانست و ئایینه ، یه ك دینار منداڵێكی ساوایه و كوڕیشه ، دیناری زۆر گه نجینه و
دانایی و شه هاده ته ، ئه و كه سه ی دینارێ وون كات كوڕێكی ئه مرێ یان نوێژ ته رك ئه كات ، دیناری زۆر
خه ڵاتی خوای گه وره یه وئامانه ت و سه ڵه واته ، یان ناچاری ئاده میزاد وتیری شه یتانه ، ئه و كه سه ی
دینارێكی ئاسنی پێ بێت ئه و كه سه داوای شتێكی له یه كێك كردوه و ئه ویش بۆی هێناوه ، هه روه ها دیناری
ئاسن پشت گوێ خستنی ئایین و درۆ و بوهتان و قسه ی ناشرین وغه م و خه فه ته ، پێنج دینار پێنج فه رزی
نوێژه ، ووتراوه ئه و كه سه ی دینارێك وون كات نوێژێكی فه رز ناكات ، له وانه یه دیناری ئاسن كتێب بێت،
قووت دانی دینار خیانه ته له ئه مانه ت ، دینار له خه ودا پیاوێكی دوو ڕووه یان مژده یه یان هاوڕێیه كه و
دۆستایه تی به رده وام نابێت ، دیناری ئاسن ئه گه ر ژماره ی بزانرێت زانست و ڕزقه ، ئه و كه سه ی دیناری
ئاسنی لێ وون بێت یان بیداته یه كێكی تر غه م و خه فه تی نامێنێ ، چه ند دیناری ئاسنت ده ست كه وێت
ئه وه نده غه م و خه فه تت بۆ دێت ، ئه گه ر ژماره ی دیناره كان نه زاندرێ ئه وه غه م و خه فه ته كه ی زیاتر
و قورس تر ئه بێت ، پاره وه رگرتن له مردو باشه
به شی19
: (1) خوێن : له خه ودا پاره ی حه رامه ، ئه و كه سه ی ببینێ له خوێن دا ئه گه وزێ
پاره ی حه رامی ده ست ئه كه وێت یان گوناهێكی گه وره ئه كات ، ئه گه ر كراسه كه ی
خوێنی پێوه بێت و خۆی پێی نه زانێ درۆی له گه ڵ دا ئه كرێت و پێی نازانێ ، ئه گه ر
كراسه كه ی خوێنی پشیله ی پێوه بێت دزێك درۆی له گه ڵ دا ئه كات ، ئه و كه سه ی
كراسه كه ی خوێنی مه ڕی پێوه بێت پیاوێكی ده وڵه مه ند درۆی له گه ڵ دا ده كات ،
له پاش درۆكه ش ئه وه نده ی خوێنه كه پاره ی حه رامی ده ست ئه كه وێت ، ئه گه ر
له سه ر سه فه ر بێت به سه لامه تی ئه گه ڕێته وه ، ئه و كه سه ی ببینێ برینداره و
خوێنی لێ ئه ڕوات ته ندروستی باشتر ئه بێت و پاره كه شی زیاد ئه كات،ئه و كه سه ی
خوێنی ئاده میزادێك بخواته وه پاره ی ده ست ئه كه وێت یان له گیروگرفت وئاژاوه
ڕزگاری ئه بێت ، ئه و كه سه ی بكه وێته ناو بیرێكی پڕ خوێن ئه كه وێته ناو پاره ی
حه رام ، ئه و كه سه ی دۆڵی خوێن ببینێ هه ر له و شوێنه خوێنی ئه ڕژێت ، ئه گه ر
یه كێك پاره دار و ده وڵه مه ند بێت وخوێنی لێ بڕوات پاره ی لێ ئه ڕوات ، ئه گه ر
هه ژارو ده ست كورت خوێنی لێ بڕوات پاره ی بۆ دێت ، خوێنی ناو گۆزه ئافره تی
بێ نوێژه ، خوێن ژیان و هێز و سه رمایه ی خاوه نه كه ی ده رئه بڕێ ، خوێنی زیاد
له كاتی پێویست دا ده رچێت هه سانه وه یه ، خوێنی بێ نوێژی بۆ كچ هاوسه ره
بۆ ئافره تی دوو گیان له بار چونی منداڵه كه یه بۆ ئافره تی ته مه ن گه وره ش
نه خۆشی یه .
: (2) مێشك : له خه ودا پاره یه كی كۆ كراوه ی نادیاره ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ مێشكی گه وره یه ئه و كه سه كه سێكی ئاقڵ و زیره كه ، ئه و كه سه ی له
خه ودا ببینێ مێشكی نی یه ئه وه ئاقڵ و زیره ك نی یه ، ئه و كه سه ی مێشكی خۆی بخوات پاره ی خۆی ئه خوات ، ئه و كه سه ی مێشكی ئاده میزادێك بخوات
ئه مرێ یان پاره ی ئه و كه سه ئه خوات ، هه روه ها مێشك به مانای باوه ڕی دڵ و
ئاین و كرده وه ی نهێنی دێت .
: (3) دونیا : له خه ودا دونیا ئافره ته و ئافره تیش دونیایه ، ئه و كه سه ی دونیا
جێ بهێڵێ هاوسه ره كه ی ته ڵاق ئه دات ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ دونیا وێران بووه و ته نها خۆی ماوه ته وه ئه و كه سه كوێر ئه بێت ، ئه و كه سه ی ببینێ
له دونیادا چی ئه وێت بۆی جێ به جێ ئه كرێ هه ژارو ده ست كورت ئه بێت ، دونیا
له خه ودا به مانای یاری وخۆشی وله خۆبایی بوون و ماندوبوون و پشت گوێ خستنی په یمان دێت ، هه روه ها ووتراوه دونیا هاوسه روكوڕو پاره و وێرانكاری ونه خۆشی ودوو ڕوی و سه ركه وتنه ، دونیا به مانای قوڕئانی پیرۆزیش دێت .
: (4) گورچیله : له خه ودا یارمه تی ده ره ، له ده ست دانی گورچیله یه ك مانای نه مانی ئه و یارمه تی یه یه كه وه ری ئه گرێت ، له ده ست دانی هه ردو گورچیله
مانای دڵ ڕه قی یه ، لاوازبوونی هه ردو گورچیله هه ژاری و ده ست كورتی یه ،
هه ردوو گورچیله هه ڵه و ڕاستی ده رده بڕن ، گورچیله به مانای كه س وكاروكوڕ و
برا دێت ، هه روه ها ووتراوه گورچیله یه كێكه له ده ست و پێوه ندی كار به ده ست.
: (5) ده رمان : له خه ودا چاك سازی ئایینه ، ئه و كه سه ی بۆ چاك بوونه وه ی
نه خۆشی ده رمان بخوات باری ئاینی چاكتر ئه بێت ، ده رمان ئامۆژگاری و زانسته،
ده رمانی بۆن خۆش هاوسه ره بۆ ئه وانه ی هاوسه ریان نی یه،منداڵه بۆ ئه وانه ی
منداڵیان نی یه ، ده رمانی ناخۆش نه خۆشی یه ، ده رمان بۆ هه ژار ده وڵه مه ند
بوونه ، ئه و ده رمانه ی بخورێته وه ڕزقه ، ئه و ده رمانه ی قووت بدرێت تۆبه و
هیدایه ت و زانست و هاوسه ره ، ئه و كه سه ی له خه ودا چاوی تیمار كات باری
ئاینی چاك ئه كات ، هه موو جۆره خواردنه وه یه كی زه رد نه خۆشی یه .
: (6) گورگ : له خه ودا دوژمنێكی زاڵم و دزێكی درۆزنه ، ئه و كه سه ی گورگ له ماڵی خۆی دا ببینێ دز ئه چێته ماڵی ، ئه و كه سه ی له خه ودا گورگ ببینێ پیاوێكی بێ تاوان گوناه بار ئه كات ، ئه و كه سه ی گورگێك ببینێ به ڕێوه به ری
ئیشه كه ی به باشی باسی ئه كات و ڕزقی فره وان ئه بێت ، ئه گه ر گورگه كه بگرێت پاره یه كی زۆری ده ست ئه كه وێت و خێرو خۆشی بۆ دێت ، ئه گه ر گورگێك
له خه ودا ببێته مه ڕ تاوان بارێك تۆبه ئه كات .
: (7) نان : له خه ودا ڕزقێكی فره وانه ، ئه وكه سه ی دوو پارچه نانی پێ بێت وله هه ردووكیان بخوات له گه ڵ دوو خوشك هاو سه ریه تی ئه كات .
: (8) درۆ : له خه ودا مانای شایه تی درۆ وسه رنه كه وتنه وه ك خوای گه وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه فه رموئ }} الذين يفترون على الله الكذب لا يفلحون{{ سوڕه تی
النحل ژماره 116 ، درۆكردن له خه ودا مانای زۆر ووتن و هه ڵه ی زۆر وڕاستی كه م
ده رده بڕێ ، ئه و كه سه ی له خه ودا له گه ڵ خوا درۆ بكات ئاقڵ نی یه و ئاقڵیش
نابێت وه ك خوای گه وره له قوڕئانی پیرۆزدا ئه فه رموێ }} يفترون على الله الكذب
واكثرهم لا يعقلون{{ سوره تى المائده ژماره 103
: (9) كه ره وز: پاره یه كی حه ڵاڵه و له ده سه ڵات داره وه دێت ، كه ره وز به مانای كفریش دێت ، هه روه ها ووتراوه كه ره وز له خه ودائاشكرا بوونی كرده وه ی
نهێنی یه .
: (10) میز: میزكردن له خه ودا خه رج كردنی پاره یه به مه به ستی كاری نا ڕه وا ، میز كردن له خه ودا سه ر لێ شێوانه چونكه ئه و كه سه ی میزی بێت و میزنه كات
ناتوانێ بڕیاری ڕاست بدات ، میز پاره ی حه رامه ، ئه و كه سه ی له شوێنێك میزبكات هه ر له و شوێنه ژن دێنێ ، ئه و كه سه ی له خه ودا میز بكات پاره خه رج
ئه كات و پاره كه ی بۆ ئه گه ڕێته وه ، ئه و كه سه ی میز بكاته ناو بیر پاره ی
حه ڵاڵی خۆی خه رج ئه كات ، ئه و كه سه ی له خه ودا میز بكاته سه ر قوڕئانی پیرۆز یه كێك له منداڵه كانی قوڕئانی پیرۆز ده رخ ئه كات ، یه كێك میز بكات و
ته واوی نه كات به شێكی پاره ی كۆ كراوی خۆی خه رج ئه كات ، له خه ودا دوو
كه س پێكه وه میز بكه ن و میزه كه یان تێكه ڵ بێت یان ژن به ژن یان خزمایه تی
ئه كه ن ، ئه و كه سه ی زۆر ته نگاو بێت و جێ یه ك نه دۆزێته وه میزه كه ی بكات
و خۆی توڕه كاته سه ر ژنه كه ی ئه وكه سه پاره ی هه یه و ئه یه وێ پاره كه ی
بشارێته وه و جێ ی ده ست ناكه وێت ، یه كێك له خه ودا ببینێ خه ڵكی میزه كه ی
له گیانی خۆیان ئه ده ن ئه و كه سه كوڕێكی ئه بێت و خه ڵكی به دوای كوڕه كه
ئه كه ون و خۆشیان ئه وێت ، یه كێك له خه ودا میز بكات و یه كێكی ناسراویش
بیخواته وه ئه وه ی میزی ئه كرد مه سره فی ئه وی تریان ئه كات ، ئه و كه سه ی
میز بكات و ببینێ میزه كه ی خوێنه ئه و كه سه له گه ڵ ئافره تێكی ته ڵاق دراو
یان ئافره تێكی موحه ڕه م دا جووت ئه بێت ، ئه و كه سه ی میزه كه ی زه عفه ڕان
بێت كوڕێكی نه خۆشی ئه بێت ، ئه گه ر میزه كه ی شه ربه ت بێت پاره كه ی خه رج ئه كات ، یان میزه كه ی خۆڵ و قوڕ بێت ئه و كه سه ده ست نوێژ شۆرین نازانێت ،
میزه كه ی ئاگر بێت كوڕێكی ده سه ڵات داری ئه بێت ، میزه كه ی ڕشانه وه بێت
منداڵی حه رامیان ئه بێت ، میزه كه ی باڵنده بێت كوڕێكیان ئه بێت و ره فتاری
ئه و منداڵه له باره ی چاكه و خه راپه دا وه ك ئه و باڵنده یه ئه بێت ، ئه و
كه سه ی له خه ودا به پێوه میز بكات به نه زانی پاره كه ی خه رج ئه كات ، ئه و
كه سه ی میز بكاته سه ر كراسه كه ی كوڕیان ئه بێت ئه گه ر هاوسه ریشی نه بێت
زه ماوه ند ئه كات ، ئه و كه سه ی له بازاڕێك دا میز بكات له و بازاڕه دا ئه بێته
ژمێریار ، ئه و كه سه ی میز بكات و میزه كه ی دوكه ڵ بێت كوڕیان ئه بێت ،
هه ر كه سێك له گوندێك یان شارێك یان گه ڕه كێك میز بكات هه ر له و شوێنه
هاوسه رێك بۆ خۆی ئه دۆزێته وه ، ئه گه ر له مزگه وت میز بكات كوڕێكی ئاقڵ و
خواپه رستیان ئه بێت ، ئه و كه سه ی میز بكاته ناوبیر یان گۆزه یان ته شت یان
له كه لاوه یه ك میز بكات زه ماوه ند ئه كات ، ئه و كه سه ی میز بكاته ناو ده ریا
پاره وه ك زه كات یان باج ئه داته ده سه ڵات دار، ئه و كه سه ی میزه كه ی كرم بێت منداڵه كانی بڵاو ئه بنه وه ، ئه و كه سه ی میزه كه ی پێنوس بێت كوڕێكی یان
ئه بێت و ئه كوڕه خزمه تی زانست ئه كات ، ئه و كه سه ی له به ر چاوی خه ڵكی
میز بكات كرده وه یه كی ناڕه وای ئاشكرا ئه بێت و له ناو خه ڵكی ڕیسوا ئه بێت،
میزخواردنه وه پاره ی حه رامه
به شی (20)
ئه مه ش چه ند ووشه یه كی تری هه ڵبژێردراوی فه رهه نگی خه ونامه ی كوردی یه هیوادارم سوودی لێ وه ربگرن :
(1) : دایك :: ببنینی دایك له خه ودا له بینینی باوك باشتره ، نه خۆش له خه ودا ببینێ له دایك ئه بێت ئه مرێ چونكه مردوش وه ك منداڵ به قوماش
ئه پێچرێته وه ، ئه و كه سه ی هه ژارو ده ست كورت بێت و له خه ودا ببینێ له دایك ئه بێت ئه و كه سه ده وڵه مه ند ئه بێت چونكه پاره و خه رجی
منداڵ له سه ر خۆی نی یه .
(2) : لووت :: لووت له خه ودا به مانای پاره و باوك و كوڕو براو هاوسه ر وشه ریك وكرێكار دێت ،ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ لووتی ڕێك وپێك و
جوانه ئه و كه سه كه س و كارو خزم و شه ریك و كرێكاری ڕێك و پێكی هه یه ، لووتی ڕه ش یان گه وره غه م و خه فه ته ، له خه ودا بۆنی خۆش
شكۆمه ندی یه ، لووتی زۆرهه سانه وه و منداڵ و كه س وكاره ، لووتی ئاسن یان لووتی زێڕ تاوان و كاره ساتی به دواوه یه ، به ڵام لووتی زێڕ یان زیو
بۆ بازرگان یان تاجرقازانجێكی زۆره ، هه روه ها لووت له خه ودا هه واڵی نهێنی ده رده بڕێ ، بینینی لووت له خه ودا ڕزگار بوون و ده رباز بوونه ،
ئه و كه سه ی له خه ودا لووتی بگیرێت بۆن نه كات ئیش وكاروباری په كی ئه كه وێت ، نه خۆش له خه ودا لووت ببینێ چاك ئه بێته وه ، كورت بونی
لووت له خه ودا كاره ساته ، لووتی گه وره یان لووت خوار له خه ودا هه ق و سه ر شۆڕی یه ، ئه و كه سه ی لوتی خوێنی لێ بێت و جل و به رگه كه ی
به خوێن پیس بێت پاره ی حه رامی ده ست ئه كه وێت ، ئه و كه سه ی دوو لووتی هه بێت دوو كوڕی ئه بێت یان له گه ڵ كه س و كاری دا ناخۆشی و
ناكۆكی ئه بێت ، نه خۆش له خه ودا ببینێ لووتی بڕاوه ته وه ئه مرێ ئه گه ر نه خۆشیش نه بێت ئیفلاس ئه كات ، بۆنی خۆش له خه ودا خۆشی و
شادی یه یان له دایك بوونی كوڕه .
(3) : به خیل - چنۆك - قه ڵس :: نه خۆشی یه كی بێ ده رمانه ، له خه ودا به مانای دووڕووی و كرده وه ی ناڕه واو نزیك له ئاگر دێت ، هه روه ها
له وانه یه ده ست كورتی و هه ژاری بێت ،ئه و كه سه ی له خه ودا به زۆر پاره ی پێ خه رج بكرێت ئه و كه سه له مردن نزیكه ، به ڵام ئه و كه سه ی
به ڕه زامه ندی خۆی پاره خه رج بكات ئه وه خێرو خۆشی یه .
(4) : مێشووله :: له خه ودا دوژمنێكی بێ هێزه و به مانای غه م و خه فه تیش دێت ، ئه و كه سه ی له خه ودا مێشووله له گیانی خۆی دا ببینێ چه ند
كه سێكی شه ڕ خواز هێرش ئه به نه سه ری و په لاماری ئه ده ن و ئه ویش دڵ ته نگ ئه بێت ، ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ مێشووله یه ك چووه
ناو ده می و له وێشه وه چووه نا سگی ئه و كه سه په یوه ندی به مرۆڤێكی بێ هێزو بێ توانا ئه كات وهه ندێ پاره ی لێ قازانج ئه كات .
(5) : مردو ناشتن :: ئه و كه سه ی له خه ودا ببینێ مرد و ته رمه كه ی ناشترا ، سه فه رێكی دوور ئه كات و له وێ پێویستی به پاره ئه بێت ،
ئه و كه سه ی له خه ودا به زیندویی بنێژرێت تووشی غه م و خه فه ت ئه بێت وده ست گیر ئه كرێت ، ئه گه ر له ناو گۆڕه كه دا بمرێت
ئه و كه سه به غه م و خه فه ت ئه مرێ ، ئه گه ر له ناو گۆڕه كه دا نه مرێ ئه وه له غه م و خه فه ت و زیندان رزگاری ئه بێت ، ته نها دانانی
یان شۆڕكردنه وه ی ته رمه كه بۆ ناو گۆڕكاره ساتی به دواوه یه ، دانانی به رد له سه رته رمه كه مانای درووست كردنی خانوه ، چه ند خۆڵ بكرێته
سه ر گۆڕه كه ئه و كه سه ئه وه نده ی خۆڵه كه پاره ی بۆ دێت ، ئه و كه سه ی بخرێته ناو گۆڕه وه بێ ئیمان ئه بێت تا ئه و كاته ی له گۆڕه كه
ده رئه چێت ، ئه گه ر له پاش ناشتنی ته رمێك و خۆڵ كردنه سه ر گۆڕه كه ئاماده بوان ده ستیان پاك بكه نه وه ئه و كه سه ی له خه وه كه دا مردبوو
تۆبه ی قه بوڵ نی یه ، ناشتنی كه سێكی زیندو مانای ئه وه یه ئه و كه سه هه ژاره و ده وڵه مه ند ئه بێت یان زه ماوه ند ئه كات ، مردو مردوێكی تر
بنێژێت مانای به هێز بوون و یه ك گرتن و پته و بوونی خۆشه ویستی خزم و كه س و كاره .
(6) : گه ڕاندنه وه ی ئافره تی ته ڵاق دراو :: له خه ودا مانای چاك بوونه وه ی نه خۆشه یان گه ڕانه وه یه بۆ هه مان ئایین و مه زهه ب و پیشه ی
پێشووی .
(7) : گه ڕانه وه له سه فه ر :: له خه ودا مانای به جێ هێنانی كرده وه یه ك یان كارێكی هه قه و به جێ هێنانیشی ئه ركی ئه و كه سه یه ، هه روه ها
ووتراوه گه ڕانه وه له سه فه ر له خه ودا به مانای نه مانی غه م و خه فه ت و زیادبوونی ڕزق و ده ست كه وت دێت ، ئه و كه سه ی له خه ودا له
سه فه ر بگه ڕێته وه تۆبه ئه كات كه جارێكی تر كاری ناپه سه ندو ناڕه وا نه كات .
(8) : زه یتون :: له خه ودا پاره و خۆشی یه ، دار زه یتون پیاوێكی چاك و پیرۆزو سودبه خشه بۆ كه س و كاری ، هه روه ها ووتراوه دار زه یتون
ئافره تێكی پاك وبه شه ڕه فه یان كوڕێكی پێشه وایه ، زه یتونی زه رد غه م و خه فه ته له باره ی ئایین ، خواردنی زه یتون له خه ودا به ره كه ت و
خێره ، گه ڵای داری زه یتون له خه ودا پیاو چاكه ، هه روه ها زه یتون له خه ودا تیشكی ئیمان و هیدایه تی یاخی بوان و قوڕئان خوێندن وپاره یه
بۆ هه ژار و ده ست كورت یان ئه و قاچ و ده سته یه كه شكاوه و له گه چ گیراوه .
(9) : سمێڵ :: ئه و كه سه ی له خه ودا سمێڵی كورت كاته وه زۆر باشه ، ئه گه ر ببینێ سمێڵی درێژه باش نی یه ، ئه و كه سه ی سمێڵی زۆر درێژ
بێت و بێته ناو ده می و نه توانێ خواردن بخوات ئه و كه سه كاره ساتی به سه ر دێت یان به ناو بانگه له باره ی لێدانی دایك و خوشك و هاوسه ر و
كچ و موحه ره ماتی تر ، ڕیش و سمێڵ تاشین مانای نه مانی غه م و خه فه ته ، هه روه ها سمێڵی درێژ مانای مه ی خواردنه وه و جیا نه كردنه وه ی
زه كاتی پاره و سه ر مایه یه .
(10) : ئیفلیج بوون :: ئه وكه سه ی له خه ودا هه ردو ده ستی ئیفلیج بێت گوناهێكی گه وره ئه كات ، ئه گه ر ده ستی ڕاستی ئیفلیج بێت كه سێكی
بێ ده سه ڵات ئازار ئه دات ، ئه گه ر ده ستی چه پی ئیفلیج بێت خوشكی یان برای ئه مرێ ، له خه ودا په نجه ی گه وره ی ده ست باوكه و
په نجه ی ئیشاره ت خوشكه و په نجه ی درێژ برایه و په نجه ی ئه ڵقه دایكه و په نجه ی بچوك خوشكه هه ر یه كێك له م په نجانه گۆج بێت یان
ووشك بێته وه مانای ئه وه یه ئه و كه سه كاره ساتێكی زۆر گه وره ی به سه ر دێت یان ئه مرێ .
به‌شی (21)
(1) : ئاڵا : له‌خه‌ودا سه‌ره‌کایه‌تی یه یان کارێکی ئاشکراو دیاره ، ئاڵا له‌خه‌ودا به مانای زاناوئیمام وپیاوی ئازاو ده‌وڵه‌مه‌ندی خێرخواز دێت
ئاڵای سور خۆشی یه و ئاڵای ڕه‌ش دڵ ته‌نگی یه ، ئاڵا بۆ ئافره‌ت هاوسه‌ره ، ئاڵای زۆربارانه و ئاڵای ڕه‌ش وزۆر زانایه ، ئاڵای زۆر
و سپی ئه‌و پیاوه‌یه که له ژن هێنان مانی گرتوه ، هه‌روه‌ها ووتراوه ئاڵای سور به‌مانای جه‌نگیش دێت ئاڵای زه‌ردیش نه‌خۆشی یه و له‌ناو
سه‌ربازان دا بڵاوئه‌بێته‌وه ، ئاڵای سه‌وزیش سه‌فه‌ره ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ئاڵا ببینێ کاروباری باشتر ئه‌بێت و غه‌م وخه‌فه‌تی نامێنێ و له
شاره‌که‌ی دا به‌ناوبانگ ئه‌بێت ، ئاڵا بۆ گه‌نج هاوسه‌ره‌و بۆ ئافره‌تی سگ پڕیش کوڕه ، ئاڵای گه‌وره باو بارانه ، خاوه‌ن ئاڵا قازی یه یان
حاکم ، ئه‌وکه‌سه‌ی ئاڵایه‌ك به‌رزکاته‌وه نیازو مه‌به‌ستی به‌دی دێت ، ئافره‌ت 3 ئاڵا بخاته ژێر خاك 3 شوو ئه‌کات و هه‌رسێکیان ئه‌مرن.
(2) : ئاوخوارنه‌وه : ئاو خوارنه‌وه له خه‌ودا هیدایه‌ت وزانست وخۆشی و کامه‌رانی یه ، ئاوی ساردو به تام پاره‌ی حه‌ڵاڵه ، له‌خه‌ودا
ئاوخواردنه‌وه بۆ هه‌موو که‌سێك باشه ته‌نها بۆ ئه‌وکه‌سانه باش نی یه که له ژیانی ئاسایی دا زۆر حه‌زیان له ئاوخواردنه‌وه‌یه .
(3) :جوان کاری یان خۆڕازاندنه‌وه : له‌خه‌ودا ده‌ست کورتی وهه‌ژاری وخراپه‌کاری ژیانه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ دونیا خۆی بۆ ئه‌و
ڕازاندۆته‌وه وداوای چی لێ بکات بۆی به‌دی دێت ئه‌و که‌سه زیانێکی زۆری لێ ئه‌که‌وێت وبێ پاره‌و ده‌ست کورت وهه‌ژار ئه‌بێت ،
له‌و وڵاتانه‌ی جوانکاری تێدا نی یه له خه‌ودا جوانکاری تیادا ببیندرێ بۆ هه‌موو خه‌ڵکی ئه ووڵاته باشه و ئه‌که‌ونه خێرو خۆشی .
(4) : زه‌کات : له خه‌ودا زیابوونی پاره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا زه‌کات بدات ئه‌و ساڵه پاره‌و قازانجی زیاد ئه‌کات و ئه‌گاته دوو ئه‌وه‌نده‌ی سه‌رمایه‌که‌ی ، هه‌روه‌ها ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا زه‌کات بدات خوای گه‌وره له دوژمنه‌کانی ئه‌ی پارێزێ ، هه‌ندێ جاریش
به مانای به‌ڕۆژووبوونی ئاره‌زو مه‌ندی و ئیمان پاکی دێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا زه‌کات بدات له شه‌ڕو به‌ڵای
دونیا دوور ئه‌بێت و کاروباری ئاسان ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا سه‌رفتره بدات ئه‌گه‌ر قه‌رزار بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ونوێژو
ڕۆژووی زیاتر ئه‌کات و له‌و ساڵه‌دا تووشی نه‌خۆشی نابێت ، ئه‌و که‌سه‌ی به نیازی زه‌کات پاره‌ی ئاسن دابه‌ش بکات زه‌ماوه‌ند ئه‌کات
یان کوڕیان ئه‌بێت یان ڕزقێکی حه‌ڵاڵی ده‌ست ئه‌که‌وێت ئه‌گه‌ر کافرو بێ ئیمانیش بێت تۆبه ئه‌کات و ئه‌بێته موسڵمان ئه‌گه‌ر هه‌ژاریش بوو ئه‌وه خوای گه‌وره ڕازی یه به کرده‌وه‌و هه ڵس و که‌وتی له دونیادا .
(5) : زینا کردن : له‌خه‌ودا خیانه‌ته ، ئه‌و ئافره‌ته‌ی له‌خه‌ودا زینا بکات ئه‌گه‌ر ئافره‌ته‌که نه‌ناسراو بێت له ناسراو باشتره ، زینا کردن
وه‌ك دزی کردنه چونکه ئه‌و که‌سه‌ی زینا ئه‌کات وه‌ك دز خۆی ئه‌شارێته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ که‌سێکی زینا که‌ر هه‌وڵی هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنی ئه‌دات پاره‌ی حه‌رامی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له گه‌ڵ کچیێکی گه‌نجی جوان دا زینای کرد ئه‌و که‌سه پاره‌و سه‌رمایه‌ی له جێ یه‌کی باش دائه‌نێ ، ئه‌و که‌سه‌ی زینا بکات و بدرێته دادگا ئه‌و که‌سه پله‌و پایه‌ی به‌رزی ده‌ست ئه‌که‌وێت
ئه‌و که‌سه‌ی له‌گه‌ڵ هاوسه‌ری پیاوێکی ناسراو زینا بکات ئه‌و که‌سه هه‌وڵ ئه‌دات پاره له‌و پیاوه وه‌ربگرێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ئایه‌تی
(( الزانیة والزانی فآجلدوا کل واحد منهما مائة جلدة )) سوڕه‌تی النور ژماره 2 بخوێنێت ئه‌و که‌سه زینای کردوه .
(6) : که‌چه‌ڵ بوون : ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ تووشی نه‌خۆشی که‌چه‌ڵ بوون یان قژ وه‌رین بوه ئه‌و که‌سه ئیفلاس ئه‌کات و پاره‌ی نامێنێت و لای خه‌ڵکیش ڕێزی لێ ناگیرێت .
(7) : دڕك : له‌خه‌ودا پیاوێکی که‌له ڕه‌ق و بێ ڕه‌حم و نه‌زان وبێ ئیمانه‌و نه دینی هه‌یه نه دونیا ، هه‌روه‌ها دڕك له خه‌ودا زیان وزه‌ره‌ری ئافره‌ته بۆ هاوسه‌ره‌که‌ی ، به‌گشتی دڕك له‌خه‌ودا ژان و ئازارو قه‌رز ودووڕووی وغه‌م وخه‌فه‌ت وعیشق و زۆرداری یه .
(8) :هاوسه‌رگیری : هه‌رکه‌سێك له‌خه‌ودا ببینێ ژن دێنێ یان شوو ئه‌کات خوای گه‌وره بایه‌خێکی زۆری پێ ئه‌دات ، له‌وانه‌یه له‌خه‌ودا
هاوسه‌ر گیری بهدیل گرتن بێت یان قه‌رزو غه‌م وخه‌فه‌ت بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ئافره‌تێکی نه‌ناسراو بخوازێت ئه‌مرێ یان له‌خانوێکه‌وه
ئه‌گوازێته خانوێکی تر یان پله‌و پایه‌یه‌کی به‌رزی ده‌ست ئه‌که‌وێت ئه‌گه‌ر شایی وئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ دا بێت ئه‌وه پله‌و پایه‌یه‌کی به‌رزه‌و
شایه‌سته‌ی ئه‌و پله‌و پایه‌یه ، هه‌روه‌ها ووتراوه هاوسه‌رگیری پیشه‌یه یان ئیشی ده‌ست کرده ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ئافره‌تێك بخوازێت
و ئافره‌ته‌که بمرێ ئه‌وکه‌سه خۆی به‌کارێکه‌وه خه‌ریك کردوه ته‌نها ماندوبوون وزه‌ره‌ری بۆ ئه‌مێنێته‌وه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا زیناکه‌رێك
ببێته هاوسه‌ری خۆشی زینا که‌ره ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا سه‌گ ببێته هاوسه‌ری کارێکی ناڕه‌واو ناپه‌سه‌ند ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ئافره‌تێکی زاڵم و زۆردار ببێته هاوسه‌ری بێ ده‌سه‌ڵات ئه‌بێت و ده‌ست وپێ ی ئه‌به‌سترێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ژنی پاشا یان سه‌رۆك ببێته هاوسه‌ری پاره‌و پوول وموڵکی زۆری ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ئافره‌تێکی مردوو بخوازێت کارێکی له یاد چوو و
له‌ده‌ست چووی بۆ زیندو ئه‌بێته‌وه ، ئافره‌تی نه‌خۆش شوو بکات و مێرده‌که‌ی نه‌بینی ئه‌مرێ ، ئافره‌تی سك پڕله خه‌ودا شوو بکات
کچی ئه‌بێت ئه‌گه‌ر به کراسی بوکێنیه‌وه بێت کوڕی ئه‌بێت ، ئه و ئافره‌ته‌ی کوڕی گه‌وره‌ی هه‌بێت و له خه‌ودا شوو بکات بۆ کوڕه‌که‌ی
ژن دێنێ ، ئه‌و که‌سه‌ی ژنێکی هه‌بێت و ژنێکی تر بخوازێت ئه‌وه‌نده‌ی جوانی ژنی دووه‌م پاره‌و پوول و موڵکی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، به‌ڵام ئه‌گه‌رژنه‌که یان بووکه‌که نه‌بینێ ئه‌مرێ ، کچ یان ئافره‌تی ته‌مه‌ن بچوك له خه‌ودا شوو بکات خێرو خۆشی بۆ دێت ، ئه‌توانین بڵێین
ژن هێنان وشوو کردن له خه‌ودا خێرو خۆشی و پاره‌و ڕزق وموڵك وچاك بونه‌وه‌ی نه‌خۆشه .
(9) : قژ یان پرچ سپی بوون : له خه‌ودا ته‌مه‌ن درێژی و لاواز بوون وهه‌ژاری یه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا ڕیشی ڕه‌ش وسپی بێت ئه‌و که‌سه‌که‌سێکی به‌هێزه‌و خاوه‌نی که‌سایه‌تی خۆیه‌تی ، ئه
و که‌سه‌ی هاوسه‌ره‌که‌ی دووگیان بێت و له‌خه‌ودا ببینێ قژی سه‌ری سپی بووه
کوڕیان ئه‌بێت ، ئافره‌ت له خه‌ودا قژی سپی بێت مێرده‌که‌ی ژنێکی تر ئه‌خوازێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه قژی سپی له‌خه‌ودا مانای هاتنی
میوانه یان گه‌ڕانه‌وه‌ی که‌سانی دووره ،سپی بونی تووکی گیان بۆ ده‌وڵه‌مه‌ند زه‌ره‌ر و زیانه‌و بۆ هه‌ژاریش قه‌رزه‌و نادرێته‌وه ، نه‌خۆش
سه‌ری سپی بێت ئه‌مرێ ، که‌سی ترسنۆك له‌خه‌ودا سه‌ری سپی بێت دڵنیا ئه‌بێت له کاربه‌ده‌ست یان حوکم ڕای ووڵات ، سه‌ر سپی بونی
ئافره‌ت له‌خه‌ودا قسهی ناخۆشه له که‌س وکاری مێرده‌که‌ی ئه‌یبیستێ یان ته‌ڵاق ئه‌درێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ڕیشی سپی بێت زه‌ره‌ر
ئه‌کات ، ڕیشی درێژو سپی زه‌ره‌ر و زیانه .
(10) : هه‌نجیر : له خه‌ودا پاره‌و ڕزق و خێرو خۆشی و کامه‌رانی یه ، دار هه‌نجیریش پیاوێکی ده‌وڵه‌مه‌ند و پاره داره ، گه‌ڵای داره‌که غه‌م و خه‌فه‌ت و په‌شیمانی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌نجیر بخوات منداڵی زۆری ئه‌بێت ، هه‌نجیر له خه‌ودا پیاو چاك و پاره‌ی حه‌ڵاڵ و ڕزق
وشادی و خێرو خۆشی یه ، هه‌نجیری ڕه‌ش له‌کاتی ده‌رچوونی دا بێت باشه و ئه‌گه‌ر له‌کاتی ده‌رچونیشی نه‌بێت ئه‌وه‌یان حه‌سوودی یه هه‌نجیری سپی له هه‌نجیری ڕه‌ش باشتره ، هه‌روه‌ها هه‌نجیر له‌خه‌ودا به مانای سوێند خواردنیش دێت و ئه‌گه‌ر هه‌نجیره‌که ڕه‌ش بێت
سوێنده‌که درۆیه ، هه‌نجیر خواردن له‌خه‌ودا په‌شیمانی یه و په‌شیمانیش هه‌نجیر خواردنه
ماڵپه‌ڕی کورد که‌ناڵ
www.kurd-pc.com
به‌شی (22)
(1) : برا : که‌سانی وه‌ك براو باپیره‌و مامه‌و خاڵۆ و برا زاو ئامۆزاو خاڵۆزا هه‌موو ئه‌وانه‌ی په‌یوه‌ندیان به میراته‌وه هه‌یه
بینینیان له خه‌ودا به مانای هاوبه‌شی و یارمه‌تی له بواری پاره‌دا دێت ، هه‌روه‌ها له‌وانه‌یه بینینیان ڕاستی خۆیان ده‌ربڕێت .
(2) : گوێچکه : له خه‌ودا پاره‌و ماڵ و موڵك و کوڕو پله‌و پایه وزانست و ئه‌قڵ و ئایین و که‌س و کارو عه‌شره‌ته ، ئه‌و
که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببیینی گوێچکه‌ی کراوه‌ته‌وه‌و تیشکی لێ ده‌رئه چێت و له جاران باشتر بوه ، مانای ئه‌وه‌یه خوای گه‌وره
هیدایه‌تی داوه‌و کاره‌کانیشی جێ ی ڕه‌زامه‌ندی یه ، ئه‌گه‌ر له خه‌ودا گۆیچکه بچوك بێت و بۆنیشی بێت مانای ئه‌وه‌یه ئه‌و که‌سه
له ڕێ ی ڕاست لای داوه ، بڕینه‌وه‌ی گوێچکه مانای گه‌نده‌ڵی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی گوێچکه‌ی وه‌ك گوێچکه‌ی ئاژه ڵ بێت له پله و
پایه‌ی ئێستای لا ئه‌بردرێت ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌ردوو په‌نجه‌ی بکاته ناو گویچکه‌ی ئه‌و که‌سه ئه‌مرێت ، یان له مزگه‌وت بانگ ئه‌دات ، گوێچکه له‌خه‌ودا هاوسه‌رو کچه چ که‌م و کورتییه‌ك له خه‌ودا له‌گوێچکه ڕوو بدات ئه‌و که‌م وکورتی یه له هاوسه‌رو
کچ دا ڕوو ئه‌دات ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نیو گوێچکه‌ی هه‌یه هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ
گوێچکه‌ی بڕاوه‌ته‌وه یه‌کێك ژنه‌که‌ی یان کچه‌که‌ی هه‌ڵئه‌خه‌ڵه‌تێنێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا پیسی ناو گوێچکه‌ی ده‌رکات و
بیخوات ئه‌و که‌سه کارێکی ناڕه‌وا ئه‌کات و له‌گه‌ڵ کوڕ جووت ئه‌بێت به‌مانای (ببوورن هه‌تیو بازی ئه‌کات )، ئه‌و که‌سه‌ی
له‌خه‌ودا ببینێ له‌ناو گوێچکه ی دا چاو هه‌یه ئه‌و که‌سه کوێر ئه‌بێت ، گوێچکه‌ی جوان ده‌رفه‌تی ده‌ست که‌وتنی قازانج و پاره‌یه
گوێچکه‌ی زۆریش له‌خه‌ودا زۆر باشه
(3) : گوێ زرینگانه‌وه : له‌خه‌ودا درۆو دوو ڕووی و نیفاقه ، هه‌روه‌ها ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا گوێ ی بزرنگێته‌وه کاربه‌ده‌ست
یان ده‌سه‌ڵات دارانی ووڵات حه‌زی لێ ناکه‌ن ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا گوێ بگرێت له قسهی خه‌ڵکی ئه‌گه‌ر بازرگان بێت
پرۆژه‌ی مۆرکردن و فرۆشتنی هه‌ندێ شت و مه‌ك و کاله‌ی لێ هه‌ڵده‌وه‌شیته‌وه ، ئه‌گه‌ر پله‌و پایه‌شی هه‌بێت لا ئه‌بردرێت
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا گوێ له قسهی زۆر ئه‌گرێت و ته‌نها به‌دوای قسه خۆشه‌کان ئه‌چیت ئه‌و که‌سه مژده‌ی بۆ دێت ، ئه‌و
که‌سه‌ی گوێ ی له هه‌موو شتێك بێت و به‌درۆ بڵێ گوێم لێ نی یه ئه‌و که‌سه درۆ ئه‌کات و ڕادێت له‌سه‌ر درۆ کردن .
(4) : ئیفلاس بوون : له‌خه‌ودا به‌ڵگه‌ی که‌م و کورتی حاڵی ئه‌و که‌سه‌یه که له دونیا و ئاخره‌دا ئیفلاسی کردوه ، ئیفلاس له
ووشه‌ی فلسه‌وه وه‌رگیراوه و که‌م ترین به‌های هه‌یه له‌ناو پاره‌کان دا ، نه‌خۆش له خه‌ودا ئیفلاس بکات ئه‌مرێ یان له بواری
ئیش وکاردا به‌ره‌و خراپی ئه‌چێت .
(5) : بازرگان : له‌خه‌ودا پیاوێکی پڕ مه‌ترسی یه ، له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی چاکه‌ی زۆره‌و له‌باره‌ی کاروباری ئایین و دونیا ئامۆژگاری
خه‌ڵکی ئه‌کات بینینی بازرگان له خه‌ودا مانای ڕزق و پاره‌ی حه‌ڵاڵ و ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، کوڕو کچی گه‌نج ئه‌وانه‌ی هاوسه‌ریان
نی یه له خه‌ودا بازرگان ببینن زه‌ماوه‌ند ئه‌که‌ن .
(6) :تیمساح : له‌خه‌ودا پۆلیسه و لای دۆست و دوژمن جێ ی باوه‌ڕ نی یه ، هه‌روه‌ها تیمساح دزێکی خاینه ، ووتراوه له‌خه‌ودا
بازرگانێکی زاڵم و خاینه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ تیمساحێك ڕای کێشایه ناو ئاو وکوشتی ئه‌و که‌سه ئه‌که‌وێته ده‌ست
پۆلیسێك و ئه‌و پۆلیسه پاره‌که‌ی ئه‌بات و ئه‌شی کوژێت ، هه‌روه‌ها بینینی تیمساح له خه‌ودا به مانای پاره‌و ترس ودزو چه‌ته و
هه‌موو شتێکی حه‌رام دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ تیمساحێك رای کێشایه ناو ئاو یه‌کێك له ماڵه‌که‌ی شتێك ئه‌بات و
ئه‌ویش زۆر پێ ی ناخۆش ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی بتوانێ تیمساحێك له‌ناو ئاو ڕاکێشێته سه‌ر زه‌وی ئه‌و که‌سه به‌سه‌ر دوژمنی
زاڵ ئه‌بێت و پاره‌ی لێ وه‌ر ئه‌گرێت ، هه‌رچه‌ند له گۆشت وپێستی تیمساحه‌که‌ی ده‌سکه‌وێت هه‌ر ئه‌وه‌نده پاره له‌دوژمنه‌که‌ی
وه‌ر ئه‌گرێت .
(7) : هه‌ڕه‌شه : ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا هه‌ڕه‌شه له یه‌کێکی تر بکات ئه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه‌که‌ی لێ ئه‌کرێت زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر ئه‌وه‌ی
هه‌ڕه‌شه‌که‌ی کردوه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا هه‌ڕه‌شه‌ی لێ بکرێت نابێ بترسێ چونکه هه‌ر خۆی سه‌رده‌که‌وێت ، ئه‌گه‌ر یه‌کێکی
نه‌ناسراو هه‌ڕه‌شه‌ت لێ بکات ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی تایبه‌تن به نوێژو ڕۆژو و قورئان خوێندن ئه‌و که‌سه شه‌یتانه ، جاری واش هه‌یه
هه‌ڕه‌شه له خه‌ودا به مانای خۆشه‌ویستی دێت .
(8) : گۆزه : له‌خه‌ودا نۆکه‌ر و به‌کرێ گیراوێکی دوو ڕوو و مونافیقه و باوه‌ڕیشی پێ ئه‌کرێت ، خواردنه‌وه‌ی ئاوی گۆزه
پاره‌ی حه‌ڵاڵ و ژیانێکی خۆش و ئاسوده‌و کامه‌رانی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی نیوه‌ی ئاوی ناو گۆزه‌که بخواته‌وه مانای ئه‌وه‌یه نیوه‌ی
ته‌مه‌نی ڕۆیشتوه‌و نیوه‌ی ماوه ، ئه‌گه‌ر که‌متر یان زیاتر بخواته‌وه ئه‌ویش ڕاده‌ی به‌سه‌ر چوو پاشماوه‌ی ته‌مه‌نی ده‌رئه‌بڕێ ،
ئه‌گه‌ر هه‌موو ئاوی ناو گۆزه‌که بخواته‌وه ئه‌وه مانای کۆتایی ته‌مه‌ن یه‌تی ، گۆزه به مانای ئافره‌ت وخزمه‌ت کاریش دێت ،
ئه‌گه‌ر یه‌کێك له ماڵه‌وه ئافره‌تێکی دوو گیانی هه‌بێت و له‌خه‌ودا ببینێ گۆزه‌که که‌وت و شکاو ئاوه‌که‌شی مایه‌وه ئه‌و ئافره‌ته
دوو گیانه له کاتی منداڵ بوونی دا خۆی ئه‌مرێت و منداڵه‌که‌شی ئه‌مێنێت ، گۆزه‌ی پڕ له ڕۆن یان هه‌نگوین یان شیروماست
به مانای عه‌مبار یان کۆگای کاله‌و شت و مه‌ك دێت ، گۆزه‌ی پڕ مه‌ی یان عه‌ره‌ق ئافره‌تی بێ نوێژه ، بینینی شه‌ربه‌و کوپه
له‌خه‌ودا هه‌روه‌ك گۆزه شی ئه‌کرێته‌وه چونکه هه‌مان مانا ئه‌دات .
(9) : برسیه‌تی : له‌خه‌ودا ترس و کفر و پاره‌خه‌رج کردن وبایه‌خ دانه به‌ژیان و پیشه و دونیا ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا برسی
بێت خێرو خۆشی بۆ دێت ، له‌خه‌ودا برسیت بێت له‌وه باشتره تێر بیت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ماوه‌یه‌کی زۆر برسی بێت له
پاش هه‌ژاری و ده‌ست کورتی ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت وئه‌وه‌نده‌ی ماوه‌ی برسی بونه‌که‌ی له‌خه‌ودا پاره‌ی بۆ دێت ، هه‌روه‌ها وتراوه
برسی یه‌تی به‌مانای به‌ڕۆژوبوون و گرانی و ده‌ست کورتی وستایش دێت .
(10) : ئامێز یان باوه‌ش : ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا باوه‌ش به‌که‌سێکی زیندو بکات ئه‌وه‌نده‌ی به‌رده‌وام بونی باوه‌شه‌که له‌گه‌ڵ ئه‌و
که‌سه‌دا براده‌ری و دۆستایه‌تی له‌گه‌ڵ دا ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر باوه‌شیکی ئاسیی به مردوێك بکات ئه‌و که‌سه ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت ،
ئه‌و که‌سه‌ی باوه‌ش به ئافره‌تێك دا بکات مانای ئه‌وه‌یه باوه‌شی به دونیا کردوه ، مردو باوه‌ش بکات به‌زیندو زیندوه‌که ئه‌مرێ
، یه‌کێك باوه‌ش بکات به‌دوژمنه‌که‌ی له‌گه‌ڵی ئاشت ئه‌بێته‌وه ، باوه‌ش کردن به پیاو مانای داواکردنی یارمه‌تی یه ، هه‌ره‌ها
وتراوه باوه‌ش کردن قسهی خۆش وخۆشه‌ویستی و سه‌فه‌ر و گه‌ڕانه‌وه‌ی که‌سێکی دوورو نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ته .
به‌شی (23)
(1) : ده‌ست : له‌خه‌ودا هێزو توانای پیاوه ، پان بون وڕێك وپێکی ده‌ست مانای فره‌وان بوون و کامه‌رانی دونیایه و تێك چون وته‌سك بوونه‌وه‌ی ده‌ست مانای زه‌ره‌رو زیانی دونیایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ناو له‌پی ده‌ستی موی لێ ده‌رچێت ، توشی غه‌م وخه‌فه‌ت و قه‌رزاری ئه‌بێت ، یان پاره‌ی زۆری له‌ده‌ست ئه‌ڕوات ، ئه‌گه‌ر پشتی ده‌ستی موی لێ ده‌رچێت ،حاڵی باش ئه‌بێت وبه‌ڵام پاره‌ی که‌می لێ ئه‌ڕوات ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینیێ ده‌ستی هه‌ڵبڕیوه ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندی به حاکم یان کاربه‌ده‌سته‌وه هه‌بێت خێرو خۆشی و ڕزق و پاره‌ی بۆ دێت ، ئه‌گه‌ر ڕاوچیش بێت ڕاوی زیاتری ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ئه‌گه‌ر کاسپکار یان بازرگانیش بێت قازانجی بۆ دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ ده‌ستی بچوك بۆته‌وه ئه‌و که‌سه که‌سێکی ترسنۆك و لاوازو
بێ تواناو ڕه‌زیل و پیسکه‌یه ، هه‌روه‌ها ووتراوه جوانی له‌پی ده‌ست مانای قه‌بووڵ بوونی دوعایه‌ونزیك بوونه‌وه‌یه له خۆشی
و هه‌سانه‌وه ، له‌پی ده‌ست له‌خه‌ودا شه‌ش لایه‌ن ئه‌گرێته‌وه ئه‌و لایه‌نانه‌ش ئه‌مانه‌ن : ژیان و پاره‌و ئازایه‌تی و سه‌ره‌کایه‌تی و
کوڕو دوور که‌وتنه‌وه له حه‌رام .
(2) : ده‌ست بڕینه‌وه : له‌خه‌ودا به‌مانای ته‌رك کردنی نوێژ دێت ، یان تۆبه کردنه له کرده‌وه‌ی ناڕه‌وا ، یان ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه
بێ ئه‌وه‌ی پرسیاری لێ بکرێت ئه‌و پاره‌یه‌ی له کوێ ده‌ست که‌وتوه ، بڕینی ده‌ست و قاچ له خه‌ودا په‌یوه‌ندی به خراپه کاری
ئایینه‌وه هه‌یه ، بڕینی زمان پوچه‌ڵ کردنه‌وه‌ی به‌ڵگه‌و بیانوه ، ئه‌وکه‌سه‌ی پارچه‌یه‌ك له ده‌ست و پێ ی یان به‌شه‌کانی تری
ببڕدرێت سه‌فه‌ر ئه‌کات و له که‌س وکاری دوور ئه‌که‌وێته‌وه .
(3) : ڕیش : له‌خه‌ودا بۆ پیاو سه‌ربه‌رزو شکۆ مه‌ندی وده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، درێژبوونی ڕیش پاره‌و کامه‌رانی یه ، ریشی درێژ بگاته زه‌وی مانای مردنه ، ئه‌گه‌ر یه‌کیك له‌م دیوو ئه‌و دیوی ده‌م و چاوی ڕیشی ده‌رچێت و ناوه‌ڕاسته‌که‌شی ڕیشی ده‌رنه‌چێت
ئه‌و که‌سه پاره‌ی بۆ دێت و کۆی ئه‌کاته‌وه و ئه ی داته یه‌کێکی تر ، هه‌روه‌ها ووتراوه ئه‌و که‌سه‌ی ڕیشی پڕو درێژ بێت پاره‌ی
زیاد ئه‌کات و ته‌مه‌نی درێژ ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر ڕیش بگاته سه‌ر ناوك ئه‌و که‌سه له‌خواپه‌رستن دووره ، ڕیشی ڕه‌ش ده‌وڵه‌مه‌ند
بوونه‌و ئه‌گه‌ر مه‌یله‌و سه‌وزیش بێت ماڵ و موڵکی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، له‌وانه‌شه زاڵم و سته‌م کار بێت چونکه ڕیشی فیرعه‌ون
ڕه‌ش و مه‌یله‌و سه‌وز بوو ، ڕیشی مه‌یله‌و زه‌رد ده‌ست کورتی و هه‌ژاری یه و ڕیشی قاوه‌یش ترسه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ
ڕیشی پیاوێکی گرتوه‌و به‌ره‌و خۆی ڕای ئه‌کێشێ پاره‌ی لێ وه‌ر ئه‌گرێت و بۆخۆی خه‌رجی ئه‌کات ، ئه‌و منداڵه‌ی هێشتا ڕیشی
ده‌رنه‌چوه له‌خه‌ودا ڕیشی ده‌رچێت یان ڕیش هه‌بێت ئه‌مرێ و ئامانجی به دی ناێت ، ڕیشی که‌م و خه‌فیف مانای نه‌مانی غه‌م و
خه‌فه‌ت و قه‌رز دانه‌وه‌یه ، نه‌مانی نیوه‌ی ڕیش مانای نه‌مانی نیوه‌ی پاره‌و ماڵ و موڵکه ، ڕیش چه‌ندی لێ ببڕدرێت ئه‌و که‌سه
ئه‌وه‌نده پاره‌ی لێ ئه‌ڕوات ، ئافره‌تی سك پڕ له‌خه‌ودا ڕیشی ده‌رچێت کوڕی ئه‌بێت ، ئه‌و ئافره‌ته‌ی سك پڕ نی یه و حه‌ز ئه‌کات
له داهاتوودا کوڕی ببێت له خه‌ودا ڕیشی ده‌رچێت کوڕی نابێت یان له هاوسه‌ره‌که‌ی جیا ئه بێته‌وه ، ئافره‌تی بێوه ژن له‌خه‌ودا
ڕیشی هه‌بێت پیاوێك بۆ خۆی ئه‌دۆزێته‌وه ، ئه‌وکه‌سه‌ی نه‌خۆش بێت و له‌خه‌ودا سه‌رو ڕیشی بتاشێت چاك ئه‌بێته‌وه و ئه‌گه‌ر
قه‌رزاریش بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ ڕیشی زۆر درێژ بووه‌و بی بڕێت و بی کاته جل و به‌رگ و
بیفرۆشێت ئه‌و که‌سه شایه‌تی درۆ ئه‌دات ، سپی بوونی ڕیش نه‌خۆشی ولاوازی یه ، ڕیش له ئاسای دا سپی بێت و له‌خه‌ودا
ببیندرێ ڕه‌ش و جوان و ڕێك و پێکه مانای هێزو تواناو سوربوونه له‌سه‌ر ئه‌نجام دانی ئه‌رك به‌چاکی ، مندالی ساوا له خه‌ودا
ڕیشی درێژ بێت ته‌مه‌نی درێژ ئه‌بێت ، کافر له‌خه‌ودا ڕیشی هه‌بێت تۆبه ئه‌کات .
(4) : قالۆنچه : له‌خه‌ودا دوژمنه . یان خاوه‌ن پاره‌ی حه‌رامه ، هه‌روه‌ها ووتراوه قالۆنچه که‌سێکی کین له دڵ و دڵ ڕه‌قه و
پاره له‌ووڵاتێکه‌وه ئه‌گوازێته‌وه ووڵاتێکی تر ، نێرینه‌که‌ی خزمه‌ت کاری شه‌ڕخوازانه ، قالۆنچه ئافره‌تێکی ناڕه‌حه‌ته و خێری
بۆ که‌س نی یه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا له قالۆنچه‌یه‌ك بدات له ڕاستی دا له ئافره‌تێك ئه‌دات ، قالۆنچه له خه‌ودا ببێته دووپشك
ئه‌و کاته ئه‌بێته دوژمن .
(5) : له‌خۆدان : ئاگادار کردنه‌وه‌یه له بێ ئاگایی وسوود وه‌رگرتنه ، ئافره‌ت له ده‌م وجاوی خۆی بدات مانای ئه‌وه‌یه پاش
ماوه‌یه‌کی زۆر له‌منداڵ نه‌بوونیان کوڕیان ئه‌بێت ، وه‌ك خوای گه‌وره له قورئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ :{{ وبشروه بغلام علیم
فآقبلت آمرآته فی صرة فصکت وجهها ، وقالت : عجوز عقیم }} سوره‌تی الذاریات ئایه‌تی ژماره 29 .
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له ده‌م و چاوی خۆی ئه‌دات زوڵم له‌یه‌کێك ئه‌کات ، ئه‌وکه‌سه‌ش هیچ خه‌راپه‌ی له گه‌ڵ دا نه‌کردوه ،
هه‌روه‌ها له‌وانه‌یه ئه‌و جێ یه‌ی لێدانه‌که‌ی پێ ئه‌که‌وێت توشی نه‌خۆشی ببێت .
(6) : جووتبوون یان سه‌کس کردن : ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له‌گه‌ڵ خۆی جووت بووه یان سه‌کس ئه‌کات ، پاره‌ی زۆر
خه‌رج ئاکات و له‌گه‌ڵ خزم و که‌س و کاری دا کاری نا ڕه‌واش ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له گه‌ڵ منداڵ سه‌کس بکات
کاره‌ساتی به‌سه‌ر دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له گه‌ڵ ئافره‌تێکی ناسیارو جوان وده‌وڵه‌مه‌ند و ڕێك و پێك سه‌کس بکات پاره‌و خێرو خۆشی بۆ دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له‌گه‌ڵ برای یان هاوڕێ ی سه‌کس ئه‌کات دوژمنایه‌تی له گه‌ڵ هاوڕێ که‌ی دا ئه‌کات ، زیانی لێ ئه‌که‌وێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا له گه‌ڵ دایکی سه‌کس بکات دوژمنایه‌تی باوکی ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له‌گه‌ڵ مردو سه‌کس بکات ئه‌مرێ .
(7) : لیمۆ : له خه‌ودا گله‌ی یه یان یارمه‌تی خواردنه ، ئه‌گه‌ر زه‌رد بێت نه‌خۆشی یه ، ئه‌وکه‌سه‌ی لیمۆی هه‌بێت و نه‌ی خوات ئه‌وه پاره‌یه ، لیمۆی سه‌وز له لیمۆی زه‌رد باشتره ، دار لیمۆش له خه‌ودا پیاوێکی چاك و سوود به‌خشه‌و یان ئافره‌تێکی
ده‌وڵه‌مه‌ندی خێرخوازه .
(8) : سه‌ریین یان بالییف : له‌خه‌ودا خزمه‌ت کاره ، یه‌کێك له خه‌ودا سه‌ریینی بدزرێت یان هاوسه‌ره‌که‌ی یان خزمه‌ت کاره‌که‌ی یه‌کێکیان ئه‌مرن ، هه‌ر چ پیسی و کۆنی و دڕاوی له سه‌رینگا ببیندرێت ئه‌وه هه‌مووی له خزمه‌ت کاره‌که‌ی دا به‌دی ئه‌کرێت ،
هه‌روه‌ها ووتراوه سه‌ریین یان بالییف بۆ پادشاو حاکم و کاربه‌ده‌ست ، ده‌سته‌ی نوسه‌رو کارگێڕو جێگرو خه‌زنه‌داروعه‌مباره ،
هه‌روه‌ها بالییف به مانای منداڵ و ڕاستگۆیی وزیره‌کی زاناکان دێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا سه‌ریینێکی پێ بێت و هه‌ڵیگرێت
خێرو خۆشی بۆ دێت ، سه‌ریین یان بالییف له خه‌ودا به مانای هاوسه‌ر وکوڕو دایك وهاوڕی وهه‌سانه‌وه له نه‌خۆشی دێت .
(9) : زۆران بازی : له خه‌ودا دوژمنایه‌تی یه ، ئه‌گه‌ر زۆران بازی له نێوان پیاوێك وشێرێك دابێت ، ئه‌وه‌ی ئه‌ی باته‌وه حاڵی
له‌وی تریان باشتره ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر زۆران بازی له نێوان دوو پیاودا بێت ئه‌وه‌ی له‌خه‌ودا ئه‌ی باته‌وه له ڕاستی دا ئه‌دۆڕێ .
(10) : ته‌وقه کردن : له خه‌ودا سوود و به‌ڵێن دان و بایه‌خ دانه به کرده‌وه‌ی چاك .
(11) : بلوێر یان شمشاڵ : له‌خه‌ودا یاری و خۆشی و فیتنه‌و دوو ڕووی یه ، له‌وانه‌شه خۆشی و شادی بێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی حه‌زی له خوێندنه‌وه‌یه له‌خه‌ودا ببینێ بلوێریان شمشال یان هه‌ر چ ئامێرێکی تری ئه‌م جۆره‌ی پێ یه به‌ختی ئه‌کرێته‌وه و باشتر
ئه‌بێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ پاشا یان حاکم یان کاربه‌ده‌ست بلوێریان شمشاڵی ئه‌داتێ ئه‌و که‌سه خێرو خۆشی بۆ دێت ،
ئه‌وکه‌سه‌ی حه‌زی لێبێت کوڕیان ببێت له خه‌ودا شمشاڵ لێ بدات کوڕیان ئه‌بێت ، نه‌خۆش شمشاڵ لێدات ئه‌مرێ .
به شی 24
(1) : ئاگر :: له خه‌ودا مژده‌و ئاگاداری و جه‌نگ و ئازار وسولتان وزیندان و زه‌ره‌رو زیان و گوناهه ، ئاگری زۆر ئه‌گه‌ر ده‌نگیشی هه‌بێت ئه‌وه‌فیتنه‌و وکاره‌ساته و خه‌ڵکێکی زۆر ئه‌گرێته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ دڵی ئاگری گرتوه ، ئه‌وه خۆشه‌ویسته‌که‌ی لێی دوور که‌وتۆته‌وه ، بینینی دوو ئاگری جیاواز له خه‌ودا ئه‌وه دوو ئؤردوگایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له شه‌وێکی تاریك دا ئاگر بکاته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی ڕێگه‌ی خۆیان ببینن ئه‌و که‌سه به زانست خزمه‌تی خه‌ڵکی ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر تاریکیش نه‌بوو ئاگری کرده‌وه مانای ئه‌وه‌یه ئه‌و که‌سه خه‌ڵکی هه‌ڵئه‌خه‌ڵه‌تێنێ ، له خه‌ودا ببینی ڕۆژه‌و ئاگر کراوه‌ته‌وه ئه‌وه مانای جه‌نگ و فیتنه‌یه ، ئاگر په‌رستن له‌خه‌ودا شه‌یتان په‌رستنه ، له‌زستان دا خۆ گه‌رم کردنه‌وه به ئاگر زۆر باشه ، ئه‌وکه‌سه‌ی ئاگر بخوات پاره‌ی حه‌رام یان پاره‌ی منداڵی بێ دایك و باوك ئه‌خوات ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ئاگر بفرۆشێت و به‌هه‌شت بکڕێت ئه‌و که‌سه حه‌مامێك ئه‌فرۆشێت و ڕه‌زو باغ ئه‌کڕێت ، ئه‌گه‌ر به پێچه‌وانه‌ش بێت به‌هه‌شت بفرۆشێت و ئاگر بکڕێت ڕه‌ز وباغ ئه‌فرۆشێت و حه‌مام ئه‌کڕێت ، که‌سێك بچێته ناو ئاگر و ئازار بکێشێ ئه‌وکه‌سه زه‌ره‌رێکی زۆر ئه‌کات و گوناهێکیش ئه‌کات و شایه‌سته‌ی ئه و ئاگره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی ئاگری پێ بکه‌وێت و نه‌سوتێ ئه‌و که‌سه ڕاست گۆ ئه‌بێت له به‌جێهێنانی ئه‌و به‌ڵێنه‌ی داویه‌تی ، له خه‌ودا ئاگر گه‌نم و جۆو دانه‌وێله‌و خوارده‌مه‌نی تر بسوتێنێ نرخیان گران ئه‌بێت ، ئاگری زۆر کاره‌ساته ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ مه‌شخه‌ڵێکی ئاگری بێ دوکه‌ڵ له به‌رده‌م ده‌رگاکه‌یه‌تی ئه‌چیته حه‌ج ، له خه‌ودا بینینی ئاگرێکی زۆری ده‌نگ دارکه هه‌موو شتێك ئه‌سوتێنێ ئه‌وه جه‌نگه یان گرانه تا و ڕشانه‌وه یه یان ئاوڵه یه یان مردنه له‌و ناوچه‌یه‌دا بڵاو ئه‌بێته‌وه ، ئه‌گه‌ر ئاگره‌که به‌ره‌و ئاسمان به‌رز بێته‌وه مانای ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی ئه‌و ناوچه‌یه له خوا یاخی بوونه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له خه‌ودا پارچه‌یه‌ك له جل و به‌رگی یان به‌شێك له گیانی بسووتێ کاره‌ساتی به‌سه‌ر دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ته‌نها تیشکی ئاگری پێ بکه‌وێت خه‌ڵکی باسی ئه‌کات ، ئاگری ڕۆشن که‌ره‌وه و سوود به‌خش هێمنی و ئارامی و نزیك بوونه‌وه‌یه له ده‌سه‌ڵات دار، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ئاگر له ماڵی ده‌رچێته ده‌ره‌وه قازانجێکی زۆر ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌سه‌ر چیا ئاگر بکاته‌وه له خوای گه‌وره نزیك ئه‌بێت و هه‌ر چی له دڵ دا بێت به‌دی دێت ، ئاگری ناو ته‌نوور دوو گیانی و سك پڕی یه وئاگری بیابان جه‌نگه‌و پشکۆی ئاگر پاره‌ی حه‌رامه ، تیشکی ئاگر له‌سه‌ر سه‌ر بێت نه‌خۆشی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ناو ئاگردا بیت و هه‌ست به گه‌رمایی نه‌کات ئه‌وکه‌سه زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنانی ، کوژاندنه‌وه‌ی ئاگر نه‌مانی شه‌ڕ و فیتنه‌و ئاژاوه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ ئاگر له ناوگۆزه‌یه‌ك دا قسه ئه‌کات ئه‌و که‌سه جن ده‌ستی لێ ئه‌وه‌شێنێت و تووشی ( فێ یان صرع ) ئه‌بێت ، ئاگر له‌زستان دا میوه‌یه .
(2) : هه‌ریسه :: له‌خه‌ودا لێدان و غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و جێ یه‌ی هه‌ریسه‌ی لێ بکرێت و نه‌خۆشی لێ بێت ئه‌و نه‌خۆشه ئه‌مرێ ، له خه‌وداببیندرێ سه‌ربازو چه‌کداران هه‌ریسه ئه‌خۆن شه‌ڕ و جه‌نگ ده‌ست پێ ئه‌کات .
(3) :گسك دان :: به‌ڵگه‌ی خێرو خۆشی یه بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی کاری ناڕه‌واو نا په‌سه‌ندیان کردوه ، ئه‌و که‌سه‌ی ماڵی که‌سێکی تر گسك بدات له‌و ماڵه پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ده‌وڵه‌مه‌ند ماڵه‌که‌ی یان دوکانه‌که‌ی یان هه‌ر شوێنێك گسك بدات زه‌ره‌ر ئه‌کات و پاره‌ی نامێنێ و ده‌ست کورت و هه‌ژار ئه‌بێت .
(4) : توور :: پیاوێکی لا دێ ییه یان حه‌ج و ڕزقێکی حه‌ڵاڵه ، ووتراوه ئه‌و که‌سه‌ی توورێکی به‌ده‌سته‌وه بێت به کارێکی چاك و خێرخوازانه هه‌ڵده‌ستێت و لێ ی په‌شیمان ئه‌بێته‌وه .
(5) : کفر کردن :: له خه‌ودا ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه یان نه‌خۆشی یه و ئه‌و نه‌خۆشه به داو ده‌رمانیش چاك نابێته‌وه‌و ڕزگاری نابێت ، کفر کردن له خه‌ودا به مانای زوڵمیش دێت ، هه‌روه‌ها به مانای فیتنه‌و ئاژاوه ی ئایین وخۆکوشتنیش دێت .
(6) : لێفه :: له‌خه‌ودا ئافره‌ته ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا به شه‌و لێفه‌یه‌ك وه‌ربگرێت ژن دێنێت یان ئارام و هێمن ئه‌بێت ، هه‌روه‌ها لێفه له‌خه‌ودا هێزو هه‌سانه‌وه‌یه .
(7) : ده‌زوو :: له‌خه‌ودا به‌مانای به‌ڵگه‌و بیانو دێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ده‌زووی ده‌ست که‌وێت له کاروباری تایبه‌تی خۆی دا پێویستی به به‌ڵگه هه‌یه ، ده‌زووی ڕه‌ش شه‌وه و ده‌زووی سپی به‌ره به‌یانه وده‌زووی ئاڵۆزو تێك هه‌ڵکێشراو سحرو جادوه .
(8) : دوکه‌ڵ :: ئازار و ئه‌شکه‌نجه‌یه له خوای گه‌وره‌وه یان سزای ده‌سه‌ڵات داره ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ ماڵی یان دوکانی دوکه‌ڵی لێ هه‌ڵده‌ستێ ، ئه‌و که‌سه زه‌ره‌ر ئه‌کات ودوای زه‌ره‌ره‌که جارێکی تر قازانج ئه‌کاته‌وه ، ئه‌وکه‌سه‌ی بکه‌وێته ناو دوکه‌ڵ
تووشی گرانه‌تا ئه‌بێت ، گه‌رمای دووکه‌ڵ له هاوین و زستان دا غه‌م و خه‌فه‌ته ، دوکه‌ڵی زۆر شه‌ڕ و ئاژاوه‌یه ، ئه‌گه‌ر له خه‌ودا دوکه‌ڵ ئه‌وه‌نده زۆر بێت و خه‌ڵکی به‌رچاوی خۆیان نه‌بینن ئه‌وه ئازارو زوڵم و غه‌م و خه‌فه‌ت و غه‌زه‌بی خوای گه‌وره‌یه .
(9) : سه‌ربڕین :: له‌خه‌ودا به مانای نوێژکردن یان هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه له ئایین دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی غه‌مبار بێت و له خه‌ودا ببینێ سه‌ریان بڕی یان سه‌ریان په‌ڕاند ئه‌و که‌سه ئه‌که‌وێته خێرو خۆشی و ئه‌گه‌ر قه‌رزاریش بێت قه‌رزه‌که‌ی ئه‌داته‌وه ، ئه‌گه‌ر نه‌خۆشیش بێت چاك ئه‌بێته‌وه و حه‌جی نه‌کردبێت ئه‌چێته حه‌ج ، هه‌روه‌ها سه‌ربڕاو ئه‌و که‌سه بناسێت که سه‌ری بڕی هه‌ر له‌و که‌سه‌وه پاره‌ی بۆ دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی به فه‌رمانی ده‌سه‌ڵات دار یان به‌ده‌ستی چه‌ته‌ی ڕێگه‌و بان یان له شه‌ڕ و جه‌نگ دا
سه‌ری بپه‌ڕێت باوك و دایکی ئه‌مرن ، بۆ بازرگانیش زه‌ره‌ر و زیانه .
(10) : جادو وسحر :: له خه‌ودا فیتنه‌و ئاژاوه‌و له خۆ بایی بوونه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ جادوی لێ کرا یان جادو ئه‌کات ئه‌وکه‌سه به ناحه‌ق ژن و م ێردێك لێك جیا ئه‌کاته‌وه ، سحر و جادو له‌خه‌ودا کفر کردنه ، هه‌روه‌ها سحر و جادو له‌خه‌ودا به مانای جیابوونه‌وه‌ی هاوسه‌ریش دێت ، ئه و سحر و جادوه‌ی به یارمه‌تی جن بکرێت له‌وانی تربه هێزترو توندتره
به‌شی (25)
(1) : ئه‌موستییله یان ئه‌نگوستییله ::
له‌خه‌ودا ئاسووده‌و هێمنی و ده‌سه‌ڵاتدارو هاوسه‌رو کوڕو کار و پیشه‌یه ، ئه‌نگوستیله‌ی زێڕ بۆ سك پڕ کوڕه بۆ ده‌سه‌ڵات دار ماڵ و موڵکه ، نه‌قشی له‌سه‌ر بێت ئه‌وه مانای به‌دی هاتنی نیاز و ئامانجه ، ئه‌و که‌سه‌ی نه‌قشی ئه‌نگوستیله‌که‌ی بکه‌وێت کوڕه‌که‌ی ئه‌مرێت یان پاره‌ی له ده‌ست ئه‌ڕوات ، ئه و که‌سه‌ی نه‌قشی ئه‌نگوستیله‌که‌ی بشکێت هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ڵاق ئه‌دات ، ئه‌نگوستیله له خه‌ودا به مانی کڕینی خانوو یان ئاژه‌ڵ دێت یان به مانای وه‌رگرتنی ده‌سه‌ڵات دێت ، ئه‌گه‌ر له‌زێڕ درووست کرابێت بۆ پیاو مل که‌چی و سه‌ر شۆڕی یه ، ئه‌گه‌ر له ئاسن دروست کرابێت خێر و خۆشی یه ، ئه‌گه‌ر له زیو دروست کرابێت و نه‌قشی له‌سه‌ر بێت ئه‌وه‌یان زۆر باشه ، ئه‌گه‌ر نه‌قشی له‌سه‌ر نه‌بوو کاروباری بێ خێرو بێ سووده ئه‌نگوستیله‌ی دروست کراو له عاجی فیل بۆ ئافره‌ت زۆر باشه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ئه‌نگوستیله‌یه‌کی له زیو دروست کراو بکاته په‌نجه‌ی هه رچی له دڵ دا بێت بۆی ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌نگوستیله‌یه‌ك بدۆزێته‌وه له لایه‌نێکی بیانی یه‌وه پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت یان کوڕیان ئه‌بێت یان له‌گه‌ڵ ئافره‌تێکی باش دا زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ، ئافره‌ت ئه‌نگوستیله‌که‌ی له په‌نجه‌ی ده‌رکات هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێت ، ئه‌گه‌ر پیاویش بێت ئه‌وه ژنه‌که‌ی ته‌ڵاق ئه‌دات ، ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌نگوستیله‌که‌ی ته‌نگ یان ته‌سك بێت بۆ په‌نجه‌ی غه‌م و خه‌فه‌تی نامێنێت و له ده‌ست ئافره‌تێکی زۆر دار ئه‌هه‌سێته‌وه ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ ئه‌نگوستیله‌که‌ی هه‌رجاره‌ی له په‌نجه‌یه‌کی دایه ئه‌و که‌سه هاوسه‌ره‌که‌ی خیانه‌تی لێ ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی ئه‌نگوستیله‌که‌ی به پاره بفرۆشێت به قسهی خۆش له هاوسه‌ره‌که‌ی جیا ئه‌بێته‌وه ، هه‌روه‌ها نه‌قشی ئه‌نگوستیله به مانای کوڕ دێت .
(2) : مردن ::
مردن له‌خه‌ودا گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئامانه‌ته یان چاك بوونه‌وه‌ی نه‌خۆشه و یان ئازاد بوونی به‌ندکراوه له زیندان و یان چاوپێکه‌وتنه به‌و که‌سانه‌ی ماوه‌یه‌کی زۆره دوور که‌وتونه‌ته‌وه ، مردن له‌خه‌ودا ئه‌گه‌ر گریان و هاوارو قیژانی له‌گه‌ڵ دا بێت و مردوه‌که له ژیر خاك نه‌شاردرێته‌وه مانای ئه‌وه‌یه ئایین له بارێکی خراپ دایه‌و دونیاش له‌بارێکی باش دایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ مردوه‌و گریان و حاڵه‌تی پرسه‌و مردن له ئارادا نی یه ئه‌و که‌سه خانوه‌که‌ی ئه‌ڕوخێ یان کوێر ئه‌بێت یان ته‌مه‌نی درێژ ئه‌بێت ، ووتراوه مردن سه‌فه‌ره یان هه‌ژاری و ده‌ست کورتی یه ،هه‌روه‌ها ووتراوه مردن هاوسه‌ر گیری یه چونکه مردو وه‌ك بوك و زاوائه‌شۆردرێ و بۆنی خۆش ئه‌کرێت و ئه‌ڕازێندرێته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا بمرێت وله‌سه‌ر شان هه‌ڵبگیرێت به‌ڵام له ژێر خاك نه‌شاردرێته‌وه ئه‌و که‌سه زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنه‌کانی دا ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا بمرێت و زیندو بێته‌وه ئه‌و که‌سه له پاش هه‌ژاری و ده‌ست کورتی ده‌وڵه‌مه‌ند ئه‌بێت وله گوناههکانی تۆبه ئه‌کات ، مردوێك له خه‌ودا به یه‌کێك بڵێ من نه‌مردومه ئه‌و مردوه له پله‌و پایه‌ی شه‌هیدان دایه ، مردو له‌خه‌ودا ببیندرێ دڵ ته‌نگه یان نه‌خۆشه یان لاوازبوه یاب ڕه‌نگی زه‌رده یان ئه‌گرێت یان بێزاره ئه‌و مردوه خۆی به‌رپرسیاره له کاروباری ئایینی خۆی وله‌و دونیایه له‌بارێکی ناخۆش دایه ، مردوه‌کان له گۆڕ ده‌رچن و خواردنی خه‌ڵکی بخۆن گرانی ئه‌بێت ، مردوو له‌خه‌ودا هه‌رچی بڵێ ڕاست ئه‌کات چونکه له جێ ی هه‌قه ،مردو له‌خه‌ودا ببیندرێ پێ ئه‌که‌نێت و ڕووی خۆشه‌و جل و به‌رگی جوان و ڕێك و پێکی له‌به‌ره ، ئه‌ومردوه له‌و دونیایه حاڵی باشه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌سه‌ر مردوو نوێژ بکات ئه‌و که‌سه ئامۆژگاری پیاوێکی دڵ ڕه‌ق ئه‌کات ، هه‌ره‌وها مردن په‌شیمانی یه له گوناهێکی گه‌وره ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا به ڕوتی بمرێ هه‌ژارو ده‌ست کورت ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر فه‌رش بمرێ ئه‌که‌وێته خێرو خۆشی ، مردنی کوڕ له‌خه‌ودا مانای ڕزگاربوونه له دوژمنێك ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ مردو له‌ژێر خاك شاردرایه‌وه ئه‌وکه‌سه ئه‌گه‌ر هاوسه‌ری نه‌بێت زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ، مردن بۆ ئه‌و که‌سانه باشه که غه‌مبارن یان ئه‌ترسن ، مردنی برا له‌خه‌ودا مردنی دوژمنه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌ناو کۆمه‌ڵێك مردو دا بێت ئه‌وه له‌ناو کۆمه‌ڵێك دووڕوو دایه ،ئه‌و که‌سه‌ی هاوڕێ یه‌تی مردو بکات سه‌فه‌ر ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌سه‌ر ته‌ختی مردوو شۆرین دا بێت ئه‌و که‌سه ڕزگاری ئه‌بێت له قه‌رز و غه‌م و خه‌فه‌ت و له‌و گه‌ناهانه‌ی که کردویه‌تی ، زیندوو بوونه‌وه‌ی مردو له‌خه‌ودا مانای زیندوبونه‌وه و باس کردنی کارو باری ئه‌ومردوه‌یه ، مردوو له‌خه‌ودا ڕووی ڕه‌ش بێت ئه‌ومردوه به‌کافری مردوه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا مردوێك زیندو کاته‌وه ئه‌و که‌سه گاورێك یان جوله‌که‌یه‌ك ئه‌کاته ئیسڵام ، زیندوو هه‌ر چی بداته مردو باش نی یه و زه‌ره‌ر و زیانی به‌دواوه‌یه ، مردو هه‌ر چی بداته زیندو باشه‌و خێرو خۆشی به‌دواوه‌یه ، مردو ده‌ستی زیندو بگرێت و له‌گه‌ڵ خۆی بیبات ئه‌و زیندوه پاره‌ی له لای یه‌کێك دا هه‌یه‌و نایداته‌وه ئه‌و پاره‌یه‌ی بۆ ئهگهڕێتهوه ، قسه کردن له‌گه‌ڵ مردوو ته‌مه‌ن درێژی یه ،زیندو مردو ماچ کات زیندوه‌که سوود له پاره‌و زانستی ئه‌و مردوه وه‌رئه‌گرێت ، نه‌خۆش مردو ماچ کات ئه‌مرێ ،زیندو له‌گه‌ڵ ئافره‌تێکی مردو زه‌ماوه‌ند بکات ئه‌مرێ ، مردو جل و به‌رگی پیس و دڕاو بداته یه‌كێك ئه‌وکه‌سه زه‌ره‌ر ئه‌کات وپاره‌ی نامێنێ ، مردو له زیندو بدات ئه‌و زیندوه له ئایین دا که‌م کوڕی هه‌یه یان له‌سه‌فه‌ر دائه‌که‌وێته خێرو خۆشی ، زیندو له‌خه‌ودا له‌گه‌ڵ مردو بخه‌وێت زیندوه‌که ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ دایکی ئه‌مرێ کاروباری دونیای تێك ئه‌چێت ، نه‌خۆش له‌خه‌ودا ببینێ برای مرد خۆی ئه‌مرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا هاوسه‌ره‌که‌ی بمرێت کاروباری پیشه‌و ژیانی تێك ئه‌چێت ، له‌خه‌ودا ببیندرێ مردوێك له ناو ئاوی ده‌ریادا ئه‌خنکێ ئه‌و مردوه له ماوه‌ی ژیانی دا گوناهی زۆری کردوه ، مردوه‌کان له گۆڕه‌کانیان ده‌رچن مانای ئه‌وه‌یه به‌ندکراوه‌کان له زیندان ئازاد ئه‌کرێن ، مردن بۆ هه‌ژار ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، مردنی پیغه‌مبه‌ره‌کان له خه‌ودا مانای لاوازبوونی باری ئایینه ، مردنی دایك و باوك تێك چونی کاروباری ژیانه ، مردنی هاوسه‌ر دونیا و ژیانێکی بێ سوودو به‌سه‌ر چوه .
(3) : دوودڵی ::
له‌خه‌ودا په‌شیمان بونه‌وه‌و داوای لێ خۆش بوون و لێبووردنه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا دوودڵ بێت ئه‌وه گوناهێکی کردوه‌و لێ ی په‌شیمانه و لۆمه‌ی خۆی ئه‌کات و سزای خۆی ئه‌دات .
(4) : پاپۆڕ ::
پاپۆڕو به‌له‌می ماسی گرتن له‌خه‌ودا به‌مانای ڕزق و خۆشی دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا به‌له‌مێك یان پاپۆڕێك بکڕێت یان سواری بێت ، ئه‌و که‌سه له و شوێنه‌ی پاپۆڕه‌که‌ی لێ یه ژنێك ئه‌خوازێت ، یان له‌و شوێنه به‌سه‌ر دوژمنه‌کانی زاڵ ئه‌بێت .
(5) : قسه‌کردن له‌خه‌ودا ::
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا قسه‌یه‌ك بکات که پێویسته ئه‌و قسه‌یه بشارێته‌وه مانای ئه‌وه‌یه ئه‌و که‌سه پاره خه‌رج ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا باسی ڕزق و نیعمه‌تی خوای گه‌وره بکات مانای ئه‌وه‌یه ئه‌و که‌سه سوپاس و ستایشی خوای گه‌وره ئه‌کات بۆ ئه‌و ڕزقه‌ی که پێ ی به‌خشیوه .
(6) : نووستن له‌سه‌رپشت یان له‌سه‌ر ده‌م : :
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌سه‌ر ده‌م بنوێ کافره‌و بڕوای به‌وه نی یه که خوای گه‌وره تاقانه‌یه ، هه‌ر ئه‌وکه‌سه دونیاوئاخیره‌شی له‌ده‌ست ئه‌چێت ، ئه‌گه‌ر هه‌ڵگه‌ڕێته‌وه سه‌ر پشت ئه‌وه زۆر باشه‌و تۆبه ئه‌کات و له‌خوای گه‌وره ئه‌پاڕێته‌وه وبه‌چۆکادێت و ئه‌تواێ له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی دا ڕوو به‌ڕوو بێت ، هه‌روه‌ها نووستن له‌سه‌ر ده‌م مانای ئه‌وه‌یه که ئه‌و که‌سه نه‌خۆشی ده‌روونی هه‌یه ، ئافره‌ت له‌خه‌ودا له‌سه‌ر ده‌م بنوێت سه‌رپێچی مێرده‌که‌ی ئه‌کات .
(7) : قه‌ساب ::
قه‌ساب له‌خه‌ودا جل و به‌رگی پیس بێت و چه‌قۆی به‌ده‌سته‌وه بێت ئه‌وه زه‌ره‌رو زیان و کاره‌ساته ، ئه‌گه‌ر جل و به‌رگی پاك بێت مانای ته‌مه‌ن درێژی یه ، ئه‌گه‌ر جوان و ڕوو خۆش بێت ئه‌وه پاشه ڕۆژێکی باشی ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر قه‌سابه‌که پیاو بێت ئه‌وه مه‌لائکه‌تی ڕوح کێشانه .
(8) : مشکه کوێره ::
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا مشکه کوێره ببینێ ماڵ و موڵکی ئه‌فرۆشێت و ووڵاته‌که‌ی به جێ ئه‌هێلێت و سه‌فه‌ر ئه‌کات ، له چ ماڵێك مشکه کوێره ببیندرێ ئه‌بێ ئه‌و ماڵه له دز بپارێزرێ چونکه مشکه کوێره دزه ، ئه‌و که‌سه‌ی گۆشتی مشکه کوێره بخوات یه‌کێك هه‌ڵ ئه‌خه‌ڵه‌تێنێ یان پاره‌ی حه‌رامی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، مشکه کوێره به مانای پیلان ئازاری هاوسه‌رو منداڵیش دێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه مشکه کوێره له‌خه‌ودا مل که‌چی و سه‌ر شۆڕی یه .
ماڵپه‌ڕی کورد که‌ناڵ
www.kurd-pc.com
به‌شی (26)
(1) : به‌هه‌شت :
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا به‌هه‌شت ببینێ و نه‌چێته ناوی مژده‌ی خێرو خۆشی یه ، هه‌ر چی له دڵ دا بێت به‌دی دێت ، ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌سه هه‌وڵی دا بچێته ناو به‌هه‌شت و ڕێگه‌ی لێ گیرا، ئه‌و که‌سه ناتوانێ بچێته حه‌ج و جیهاد ، هه‌روه‌ها ناتوانێ له گوناهێك تۆبه بکات که هێشتا به‌رده‌وه‌مه له‌سه‌ری ، ئه‌گه‌ر ده‌رگایه‌ك له‌ده‌رگاکانی به‌هه‌شت له ڕووی داخرێت باوکی یان دایکی یه‌کێکیان ئه‌مرن ، ئه‌گه‌ر دوو ده‌رگای له ڕوودا داخرا باوك و دایکی هه‌ردووکیان ئه‌مرن ، ئه‌گه‌ر هه‌موو ده‌رگاکانی به‌هه‌شت له ڕووی داخرا مانای ئه‌وه‌یه که باوك و دایکی لێ ی ڕازی نین ، ئه‌گه‌رله‌چ ده‌رگایه‌که‌وه بیه‌وێت بچێته ناو به‌هه‌شت ئه‌وه باوك و دایکی ڕازین لێ ی ،
ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا بچێته ناو به‌هه‌شت له دونیاو ئاخیره‌دا به خۆشی و کامه‌رانی ئه‌ژێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێت ئه‌ی به‌ن بۆ به‌هه‌شت ئه‌وکه‌سه مردنی نزیك بۆته‌وه یان تۆبه ئه‌کات ، ئه‌وکه‌سه‌ی بیبه‌ن بۆ به‌هه‌شت و خۆی نه‌چێت باری ئایینی باش نی یه ،یه‌كێك له‌خه‌ودا پێ ی بوترێ ئه‌چیته به‌هه‌شت میراتی بۆ ئه‌مێنێته‌وه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا خۆی له ناو به‌هه‌شت دا ببینێ خوا هیدایه‌تی ئه‌دات و زانستی زیاتری پێ ئه‌به‌خشێ ، ئه‌وکه‌سه‌ی به زه‌رده‌خه‌نه‌و پیکه‌نین بچێته به‌هه‌شت ئه‌و که‌سه باری ئایینی زۆر باشه‌و به‌رده‌وام عیباده‌تی خوای گه‌وره ئه‌کات ، خواردنی میوه‌و به‌روبوومی به‌هه‌شت زانسته ، خواردنه‌وه‌ی ئاو وشیر و ئاره‌قی به‌هه‌شت دانایی و زانست و پاره‌یه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له به‌هه‌شته‌وله جێ ی نووستنی خۆی پاڵ که‌وتوه ، ئه‌و که‌سه هاوسه‌ره‌که‌ی داوێن پاکه ، ئه‌گه‌ر نه‌زانێت چۆته به‌هه‌شت له دونیادا خێرو خۆشی بۆ دێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی ڕێ ی نه‌ده‌نێ میوه‌ی به‌هه‌شت بخوات ئه‌وه باری ئایینی باش نی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی میوه‌ی به‌هه‌شت بۆ یه‌کێکی تر لێ بکاته‌وه ئه‌وه به زانست خزمه‌تی ئه‌و که‌سه ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر به‌هه‌شت بخاته ناو ئاگر ئه‌و که‌سه ڕه‌زو باغ ئه‌فرۆشێت و پاره‌که‌ی ئه‌خوات ، خواردنه‌وه‌ی ئاوی که‌وثه‌ر له خه‌ودا خۆشی و شادی و کامه‌رانی و سه‌رکه‌وتنه به‌سه‌ر دوژمن ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌کۆشکێکی به‌هه‌شت دا بێت له‌گه‌ڵ ئافره‌تێکی جوان دا زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ، هه‌موو خه‌وێکی تایبه‌ت به به‌هه‌شت خێر و خۆشی و کامه‌رانی یه .
(2) : نه‌خۆشی :
له خه‌ودا نیفاق دوو رووی یه ، خوای گه‌وره له‌قوڕئانی پیرۆزدا ئه‌فه‌رموێ (( فی قلوبهم مرض ، فزادهم الله مرضا )) سوڕه‌تی بقره ئایه‌تی ژماره 10 ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه ، ئه‌و که‌سه ته‌ندروستی باشه به‌ڵام باری ئایینی باش نی یه ، ئه‌گه‌ر له‌خه‌ودا ببینێ هاوسه‌ره‌که‌ی نه‌خۆشه ، هاوسه‌ره‌که‌ی ته‌ندروستی باشه و باری ئایینی باش نی یه ، نه‌خۆش له خه‌ودا سواری به‌راز یان حوشتر یان گا بێت له‌وانه‌یه بمرێت ، مندالی نه‌خۆش له‌خه‌ودا چاك بێته‌وه ئه‌مرێ ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنانی و ته‌مه‌ن درێژ ئه‌بێت و پاره‌یه‌کی زۆریشی ده‌ست ئه‌که‌وێت و به خۆشی و کامه‌رانی ئه‌ژێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له ته‌نگانه‌دا بێت له خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه ڕزگاری ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ یه‌کێکی نه ناسراو نه‌خۆشه خۆی نه‌خۆش ئه‌که‌وێت ، هه‌روه‌ها نه‌خۆشیی له‌خه‌ودا تۆبه کردن و دوعاو له‌خوا پاڕانه‌وه‌و پاره خه‌رج کردنه ، نه‌خۆشیی عیشقه‌و عیشقیش نه‌خۆشی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ نه‌خۆشه ته‌ندروستی باشتر ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ دوو کوڕی نه‌خۆشن هه‌ردوو چاوی تێك ئه‌چێت ، ئه‌گه‌ر ببینێ باوکی نه‌خۆشه سه‌رئێشه ئه‌ی گرێت چونکه سه‌ر له‌خه‌ودا باوکه ، هه‌روه‌ها ووتراوه نه‌خۆشی غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ ده‌سه‌ڵات دار نه‌خۆشه ، ئه‌وکه‌سه یان باری ئایینی باش نی یه یان له‌و ساڵه‌دا ئه‌مرێ ، جاری واش هه‌یه نه‌خۆشی جیابوونه‌وه‌ی ژن و مێرده ، نه‌خۆشی منداڵ غه‌م و خه‌فه‌ته بۆ باوك و دایك ، ئه‌و که‌سه‌ی حه‌ز ئه‌کات بمرێ له‌خه‌ودا نه‌خۆش که‌وێت ئه‌که‌وێته خێرو خۆشی .
(3) : پێ په‌تی :
له‌خه‌ودا هیڵاکی و ماندوو بوونه ، ئه‌وکه‌سه‌ی نه‌بینێ پێڵاوه‌که‌ی داکه‌ند و به پێ په‌تی بڕوات پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، هه‌روه‌ها ووتراوه نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ته یان ته‌ڵاقه یان مردنی هاوسه‌ره ، ئه‌و که‌سه‌ی به پێ په‌تی سه‌فه‌ر بکات پاره‌یه‌کی زۆر قه‌رز ئه‌کات و ناتوانێ بیداته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا تاکه پێڵاوێکی له‌پێ بێت له هاوسه‌ره‌که‌ی یان له شه‌ریکه‌که‌ی جیا ئه‌بێته‌وه .
(4) : پێست خوراندن :
خووراندنی پێست له‌خه‌ودا ده‌ست کورتی و پێداویستی به‌رده‌وامی منداڵانه ، ئه‌گه‌ر له کاتی خووراندن خوێنی لێ بێت ئه‌وه هه‌ژاری و ده‌ست کورتی یه و بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر به‌رده‌وام ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا خۆی بخورێنێ که‌س و کاری به‌سه‌ر ئه‌کاته‌وه‌و توشی غه‌م و خه‌فه‌ت ئه‌بێت ، پیست خورانێکی که‌م پاره‌یه و له‌پاش ماندوو بوون ده‌ست ئه‌که‌وێت .
(5) : سووربوونه‌وه :
سووربوونه‌وه‌ی ده‌م و چاو له‌خه‌ودا شکۆمه‌ندی یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا دم و چاوی سووروو جوان بێت به‌ناوبانگ ئه‌بێت و به‌کارو کرده‌وه‌ی خێر خوازی ئه‌ناسرێت ، ده‌م و چاوی سوورو وسپی خۆشی و کامه‌رانی یه ، ئه‌گه‌ر ته‌نها وه‌ك خوێن سوور بێت ئه‌و که‌سه زینا ئه‌کات و ڕیسوا ئه‌بێت ، نه‌خۆش له‌خه‌ودا ده‌م و چاوی سوورو و جوان بێت چاك ئه‌بێته‌وه ، هه‌روه‌ها به مانای گه‌رانه‌وه‌ی ئه‌و که‌سانه دێت که دوور که‌وتونه‌ته‌وه .
(6) : حه‌مباڵ :
بار هه‌ڵگرتن له‌خه‌ودا غه‌م و خه‌فه‌ته و باره‌که چه‌ند قورس بێت غه‌م و خه‌فه‌ته‌که ئه‌وه‌نده زۆره ، هه‌روه‌ها به مانای غه‌مباری و قه‌بوڵ کردنی زوڵم و ئازاری خه‌ڵکی و ته‌واو کردنی کاروباری ئه‌و خه‌ڵکه دێت .
(7) : حه‌پس بوون :
له خه‌ودا سه‌رشۆڕی و مل که‌چی و غه‌م و خه‌فه‌ته ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له‌زیندان دا حه‌پس کراوه کاروباری ئایینی چاك ئه‌بێت ، حه‌پس بوون به ته‌نیا له ژوورێك له ماڵێکی نه‌ناسراودا مردنه وئه‌و ماڵه‌ش گۆڕه‌که‌یه‌تی ، ئافره‌ت له خه‌ودا ببینێ له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵات داری ووڵاته‌وه حه‌پس کراوه ئه‌و ئافره‌ته شوو به پیاوێکی پایه‌به‌رز ئه‌کات .
(8) : جوانی :
ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا جوان بێت و جل وبه‌رگی جوانی له‌به‌ر بێت و یان سواری ئه‌سپ بێت و یان هه‌ر چ شتێکی جوانی پێوه بێت مانای ئه‌وه‌یه حاڵی دوژمنه‌که‌ی باش نی یه ، هه‌روه‌ها به‌مانای ده‌ریاوان و فه‌رمانده‌ی سوپا و والی و مردنی نه‌خۆش دێت .
(9) : باج گر :
له‌خه‌ودا کاروباری ئایینی یه یان پۆلیسه یان نێردراوه یان هه‌ڵگری قسهی خه‌ڵکی یه یان گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئامانه‌ته .
(10) : سه‌ربان :
له‌خه‌ودا پیاوێکی پایه به‌رزه ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ خه‌ریکه سه‌ربانه‌که‌یان ئه‌که‌وێته سه‌ری ئه‌و که‌سه له پیاوێکی ده‌سه‌ڵات دار ئه‌ترسێ ، ئه‌ستوون یان دیواری بن سه‌ربان بڕوخێت خاوه‌ن ماڵه‌که ئه‌مرێت ، له‌خه‌ودا سه‌ربان ئاوی لێ بتکێته‌وه له‌و ماڵه یه‌كێك نه‌خۆش ئه‌که‌وێت یان ئه‌مرێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌سه‌ربان بێت و نه‌توانێ بێته خواره‌وه زیندانی ئه‌کرێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ ئه‌ستێره‌کان هاتوونه‌ته ژووره‌وه‌و له بن سه‌ربانن ئه‌و سه‌ربانه ئه‌ڕوخێت .
به شی 27
جن و جنۆکه
له‌خه‌ودا فێڵ بازی وساخته‌کاری یه له کاروباری دونیا دا ، ئه‌گه‌ر جنۆکه‌که زاناو عاقڵ و تێ گه‌یشتو بێت بینینی زۆر باشه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببێته جن ئازاو به‌هێز ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا ببینێ جن له نزیك ماڵیان دا وه‌ستاوون ، ئه‌و که‌سه زه‌ره‌ر ئه‌کات یان دوعای کردوه ئه‌گه‌ر ئیشه‌که‌ی ببێت قوربانێك بکاته خێر و ئیشه‌که‌ی بوه‌و قوربانه‌که‌شی سه‌رنه‌بڕیوه ، جنۆکه بچنه ناو ماڵێك ، ده‌ستکاری شت و مه‌کی ناو ماڵه‌که بکه‌ن و ده‌ست له خاوه‌ن ماڵه‌که بوه‌شێنن ئه‌وانه دوژمنن له‌ناو ماڵه‌که‌ی خۆی دا هێرش ئه‌که‌نه سه‌ری ، یان ئه‌و جن و جنۆکانه دزن و زه‌ره‌ری لێ ئه‌ده‌ن ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا جنۆکه فێری قوڕئان خوێندن بکات یان قوڕئان بخوێنێت و جنه‌کانیش گوێ ی لێ ڕاگرن ئه و که‌سه شکۆمه‌ندو پایه به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا هاوڕێ یه‌تی جنۆکه بکات
له جادوکه‌رو سیحر بازه‌کان نزیك ئه‌بێت و ئاگای له نهێنی خه‌ڵکی ئه‌بێت ، هه‌روه‌ها جنۆکه له‌خه‌ودا به مانای دزی و ڕفاندن و زیناکردن ومه‌ی خواردنه‌وه و یانه‌کانی سه‌ماو گۆرانی و مۆسیقاو که‌نیسه‌و خه‌یاڵ و نوشته‌و جادوگه‌ری و جیا کردنه‌وه‌ی موسوڵمانان و کافران و کرده‌وه‌کانیان و هه‌واڵی موسوڵمانان دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌گه‌ڵ جن هاوسه‌ر گیری بکات له داهاتوودا هاوسه‌رگیری له‌گه‌ڵ که‌سێکی خه‌راب دا ئه‌کات یان ئاژه‌ڵێکی لاواز ئه‌کڕێت ، ئه‌گه‌ر له پله‌و پایه‌یه‌کی به‌رزدا بێت پله‌و پایه‌ی دائه‌بزێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له جن کوڕی ببێت له که‌سێکی هیچ و پووچه‌وه پاره‌ی بۆ دێت یان پاره‌ی شاردراوه‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ده‌سه‌ڵات داری ووڵات له‌خه‌ودا ببینێ جنۆکه‌ی زۆری گرتوه‌و ده‌ست و پێ یانی به‌ستۆته‌وه ئه‌و کاربه‌ده‌سته ده‌ست به‌سه‌ر شارێك دا ئه‌گرێت و کافره‌کان ده‌ست گیر ئه‌کات ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا جن بچێته ناو گیانی یان لێی بدات ئه‌و که‌سه پاره به فایز ئه‌داته خه‌ڵکی ، بینینی شای جنه‌کان له‌خه‌ودا مانای بینینی زاناو شێخ و سه‌رکرده‌و کوڕ و کچی ڕه‌وشت پاکه ، له‌وانه‌یه بینینی جنۆکه له‌خه‌ودا به‌ڵگه‌ی ده‌رکه‌وتنی مارو دووپشك بێت یان ئاگر بێت یان ئه‌و که‌ره‌ستانه بێت که به ئاگر دروست ئه‌کرێت .
پڵینگله خه‌ودا ده‌سه‌ڵاتدارێکی زاڵم و دوژمنێکی به توانایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا پڵیینگ بکوژێت زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنانی ، ئه‌و که‌سه‌ی گۆشتی پڵیینگ بخوات پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت و پایه به‌رز و شکۆمه‌ند ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی سواری پشتی پڵیینگ بێت پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له‌گه‌ڵ پڵیینگ هاوسه‌رگیری بکات زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر هاوسه‌ره‌که‌ی ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵی خۆی دا پڵیینگ ببینێ پیاوێکی خه‌راپ هێرش ئه‌کاته سه‌ر ماڵی ، پڵیینگ له خه‌ودا پیاوه یان ئافره‌ت ، پڵیینگ گازت لێ بگرێت زه‌ره‌رت لێ ئه‌که‌وێت ، هه‌روه‌ها پڵیینگ له‌خه‌ودا فێڵ و فێڵبازی و نه‌خۆشی یه ، شیری پڵیینگ دوژمنکاری یه ، ئه‌و که‌سه‌ی پڵیینگ له‌خه‌ودا ببینێ تۆبه ئه‌کات و له‌خوای گه‌وره ئه‌پاڕێته‌وه له گوناههکانی خۆشبێت و عه‌فوی بکات .
ده‌نگی ناو ته‌لیفۆنده‌نگی ناو ته‌لیفۆن له‌خه‌ودا ئاگادار کردنه‌وه بێت یان مژده بێت و چۆن بیبیستی هه‌ر به‌و جۆره ڕوو ئه‌دات بێ ئه‌وه‌ی شی بکرێته‌وه یان گۆڕانکاری تیادا بکرێت .
نه‌وت
له‌خه‌ودا ئافره‌تێکی زیناکه‌ره یان پاره‌ی حه‌رامه ، هه‌روه‌ها ووتراوه نه‌وت له خه‌ودا شه‌ڕ و جه‌نگ ونه‌گبه‌تی و کاره‌ساته .
قوتابخانه ::
له خه‌ودا ته‌ڵاقی نێوان ژن و مێرده ، یان ئاژاوه نانه‌وه‌و چاکه کردن و کڕین و فرۆشتنه .
ماره‌بڕیین ::
له خه‌ودا پله‌و پایه‌ی به‌رزه ، ئه‌و ماره بڕیینه‌ی خۆ پیسکردنی له‌گه‌ڵ دا بێت و پێویست بێت له کاتی هه‌ڵسانی له خه‌و خۆی بشوات ئه‌و خه‌وه باتیڵه جونکه ئه‌و که‌سه شه‌یتان هاتۆته خه‌وی و شه‌یتانی بووه ، ئه‌و که‌سه‌ی دوژمنه‌که‌ی ماره بکات زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ری ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌کێك له‌وانه ماره‌بکات که به پێ ی شه‌ریعه‌تی ئیسلام حه‌رامه بۆ ئه‌و وه‌ك دایك و خوشک و برا ژن و کچ و هتد ....ئه‌وکه‌سه ئه‌چێته شوێنێکی حه‌رام ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له ناو گۆڕدا دایکی ماره کرد ئه‌مرێ ، هه‌روه‌ها ماره بڕیین به مانای قه‌رز دانه‌وه‌و نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ت دێت ، ماره‌کردنی ئافره‌تێکی ڕووت خێرو خۆشی یه ، ماره کردنی ئافره‌تێکی خه‌راپ یان زیناکه‌ر ژیانێکی حه‌رامی به‌دواوه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌کێك له ئافره‌تانی به‌هه‌شت ماره بکات باری ئایینی چاك ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی سه‌یری ئافره‌تێکی ڕووت بکات بێ ئه‌وه‌ی پێی بزانێ هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره ئه‌کات .
هه‌نگ یان مێش هه‌نگوین :
له‌خه‌ودا مه‌ترسی و خۆشی و ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، کۆکردنه‌وه‌و لێکردنه‌وه‌ی هه‌نگوین له‌شانه‌کان ده‌ستکه‌وتی پاره‌ی حه‌ڵاڵه ، ئه‌گه‌ر هه‌موو هه‌نگوینه‌که کۆ بکاته‌وه‌و بی بات به‌شی هه‌نگه‌کان جێ نه‌هێڵێت ئه‌و که‌سه زوڵم له قه‌ومێك ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌نگێك یان مێش هه‌نگوینێك بکوژێت زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنه‌که‌ی ، کوشتنی هه‌نگ بۆ جوتیار باش نی یه چونکه سه‌رچاوه‌ی ڕزقیه‌تی ، هه‌نگ له خه‌ودا زاناو کاسبکارو ڕه‌نجده‌ر و که‌سێکی به‌به‌ره‌که‌ت و مه‌ترسی داره ، بینینی هه‌نگ له خه‌ودا پله‌و پایه‌ی به‌رزو خێرو خۆشی یه ، هه‌نگ له‌خه‌ودا سوپای موسوڵمانانه و کولله و زه‌رده‌واڵه‌ش سوپای کافرانه .
پێڵاو یان که‌ڵاش یان که‌وش یان نه‌عل ::
له‌خه‌ودا هاوسه‌ره یان کوڕه یان ئاژه‌ڵه یان سه‌فه‌ره ، له‌خه‌ودا پێڵاوه‌که ڕه‌نگی سه‌وز بێت ئه‌و ئافره‌ته ئافره‌تێکی چاك و موته‌ده‌ینه ، ئه‌گه‌ر ڕه‌نگی پێڵاوه‌که ڕه‌ش بوو ئه‌وه ئافره‌تێکی ده‌وڵه‌مه‌نده ئه‌گه‌ر زه‌رد بوو ئافره‌تێکی نه‌خۆشه ئه‌گه‌ر سوور بوو ئافره‌تێکی جوانه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا پێڵاوی پینه‌دار له‌پێ کات له‌گه‌ڵ ئافره‌تێك زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ئه‌و ئافره‌ته کوڕێکی هه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی به تاکه پێڵاوێك بڕوات له هاوسه‌ره‌که‌ی جیا ئه‌بێته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی پێڵاوه‌که‌ی بکه‌وێته ناو ئاو و وون بێت هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی پێڵاوه‌که‌ی داکه‌نێ پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك جووته پێڵاوه‌که‌ی وون بێت ئاژه‌ڵێکی لێ ئه‌دزرێ ، ئه‌و پێڵاوه‌ی له‌خه‌ودا ئه‌بیندرێ ئه‌گه‌ر له زیو دروست کرابێت ئه‌و ئافره‌ت ئافره‌تێکی پاك و خاوێن و جوانه ، ئه‌گه‌ر له ئاگر دروست کرا بێت ئه‌و ئافره‌ته زاڵه به‌سه‌ر مێرده‌که‌ی ، ئه‌گه‌ر له دارو ته‌خته دروست کرابێت ئه‌و ئافره‌ته ئافره‌تێکی مونافیق و خاینه ، ئه‌گه‌ر له‌چه‌رمی مانگا دروست کرابێت ئافره‌تێکی بیانی یه ، ئه‌گه‌ر له چه‌رمی ئه‌سپ دروست کرابێت ئافره‌تێکی عه‌ربه ، یه‌کێك له‌خه‌ودا له کاتی به‌ڕێوه ڕۆیشتن تاکه پێڵاوێکی له قاچی ده‌رچێت له برای دوور ئه‌که‌وێته‌وه یان له شه‌ریکه‌که‌ی جیائه‌بێته‌وه .
خوێ یان خێ ::
له‌خه‌ودا پاره‌یه‌و بێ ماندوو بوون ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ئه‌گه‌ر خوێ له خه‌ودا له نێوان دوو که‌سی شه‌ڕکه‌ردا ببیندرێت ئه‌و دوو که‌سه ئاشت ئه‌بنه‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا خوێ بڕژێنێته سه‌ر خه‌ڵکی تاوان و کرده‌وه‌ی ناڕه‌وای زۆر ئه‌بێت و نه‌خۆشی گرانه‌تاو ڕشانه‌وه له‌و ناوچه‌یه‌دا بڵاو ئه‌بێته‌وه و زوڵم له خه‌ڵکی ناوچه‌که ئه‌کرێت ، خوێ له خه‌ودا خێرو خۆشی و ڕزق و نیعمه‌تی خوای گه‌وره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا نان و خوێ بخوات ڕازی یه به ژیانی دونیا ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا خوێ ی ده‌ست که‌وێت یان خوێ بدۆزێته‌وه نه‌خۆش ئه‌که‌وێت یان تووشی گیرو گرفت ئه‌بێت ، خوێ له‌خه‌ودا چاك سازی یه بۆ زانایانی سوونه‌و قوڕئان وئیسلام وکاروباری دونیا ، هه‌روه‌ها هاوسه‌رو پاره‌و کوڕ و ڕزقێکی حه‌ڵاڵه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ژیان دا ترسی هه‌بێت و له‌خه‌ودا خوێ ببینێ ترس و دڵه ڕاوکێ ی نامێنێ و هێمن ئه‌بێت ، ماسی به خوێ مژده‌ی هه‌واڵی خۆشه و زه‌یتونی به خوێ پشت گوێ خستنی په‌یمانه .
تووڕه بوون ::
له‌خه‌ودا زیندانه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا به‌تووڕه‌یی له ماڵه‌وه ده‌رچێته ده‌ره‌وه ده‌ستگیر ئه‌کرێت ، ئه‌گه‌ر ئه‌وکه‌سه له‌پێناوی ژیانی دونیادا تووڕه بێت ئه‌وه سوکایه‌تی به ئایینی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر له پێناوی خوادا تووڕه بێت ئه‌وه پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت .
بەشی 28له جادوکه‌رو سیحر بازه‌کان نزیك ئه‌بێت و ئاگای له نهێنی خه‌ڵکی ئه‌بێت ، هه‌روه‌ها جنۆکه له‌خه‌ودا به مانای دزی و ڕفاندن و زیناکردن ومه‌ی خواردنه‌وه و یانه‌کانی سه‌ماو گۆرانی و مۆسیقاو که‌نیسه‌و خه‌یاڵ و نوشته‌و جادوگه‌ری و جیا کردنه‌وه‌ی موسوڵمانان و کافران و کرده‌وه‌کانیان و هه‌واڵی موسوڵمانان دێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا له‌گه‌ڵ جن هاوسه‌ر گیری بکات له داهاتوودا هاوسه‌رگیری له‌گه‌ڵ که‌سێکی خه‌راب دا ئه‌کات یان ئاژه‌ڵێکی لاواز ئه‌کڕێت ، ئه‌گه‌ر له پله‌و پایه‌یه‌کی به‌رزدا بێت پله‌و پایه‌ی دائه‌بزێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی له جن کوڕی ببێت له که‌سێکی هیچ و پووچه‌وه پاره‌ی بۆ دێت یان پاره‌ی شاردراوه‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ده‌سه‌ڵات داری ووڵات له‌خه‌ودا ببینێ جنۆکه‌ی زۆری گرتوه‌و ده‌ست و پێ یانی به‌ستۆته‌وه ئه‌و کاربه‌ده‌سته ده‌ست به‌سه‌ر شارێك دا ئه‌گرێت و کافره‌کان ده‌ست گیر ئه‌کات ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا جن بچێته ناو گیانی یان لێی بدات ئه‌و که‌سه پاره به فایز ئه‌داته خه‌ڵکی ، بینینی شای جنه‌کان له‌خه‌ودا مانای بینینی زاناو شێخ و سه‌رکرده‌و کوڕ و کچی ڕه‌وشت پاکه ، له‌وانه‌یه بینینی جنۆکه له‌خه‌ودا به‌ڵگه‌ی ده‌رکه‌وتنی مارو دووپشك بێت یان ئاگر بێت یان ئه‌و که‌ره‌ستانه بێت که به ئاگر دروست ئه‌کرێت .
پڵینگله خه‌ودا ده‌سه‌ڵاتدارێکی زاڵم و دوژمنێکی به توانایه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا پڵیینگ بکوژێت زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنانی ، ئه‌و که‌سه‌ی گۆشتی پڵیینگ بخوات پاره‌ی ده‌ست ئه‌که‌وێت و پایه به‌رز و شکۆمه‌ند ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی سواری پشتی پڵیینگ بێت پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا له‌گه‌ڵ پڵیینگ هاوسه‌رگیری بکات زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر هاوسه‌ره‌که‌ی ، ئه‌و که‌سه‌ی له ماڵی خۆی دا پڵیینگ ببینێ پیاوێکی خه‌راپ هێرش ئه‌کاته سه‌ر ماڵی ، پڵیینگ له خه‌ودا پیاوه یان ئافره‌ت ، پڵیینگ گازت لێ بگرێت زه‌ره‌رت لێ ئه‌که‌وێت ، هه‌روه‌ها پڵیینگ له‌خه‌ودا فێڵ و فێڵبازی و نه‌خۆشی یه ، شیری پڵیینگ دوژمنکاری یه ، ئه‌و که‌سه‌ی پڵیینگ له‌خه‌ودا ببینێ تۆبه ئه‌کات و له‌خوای گه‌وره ئه‌پاڕێته‌وه له گوناههکانی خۆشبێت و عه‌فوی بکات .
ده‌نگی ناو ته‌لیفۆنده‌نگی ناو ته‌لیفۆن له‌خه‌ودا ئاگادار کردنه‌وه بێت یان مژده بێت و چۆن بیبیستی هه‌ر به‌و جۆره ڕوو ئه‌دات بێ ئه‌وه‌ی شی بکرێته‌وه یان گۆڕانکاری تیادا بکرێت .
نه‌وت
له‌خه‌ودا ئافره‌تێکی زیناکه‌ره یان پاره‌ی حه‌رامه ، هه‌روه‌ها ووتراوه نه‌وت له خه‌ودا شه‌ڕ و جه‌نگ ونه‌گبه‌تی و کاره‌ساته .
قوتابخانه ::
له خه‌ودا ته‌ڵاقی نێوان ژن و مێرده ، یان ئاژاوه نانه‌وه‌و چاکه کردن و کڕین و فرۆشتنه .
ماره‌بڕیین ::
له خه‌ودا پله‌و پایه‌ی به‌رزه ، ئه‌و ماره بڕیینه‌ی خۆ پیسکردنی له‌گه‌ڵ دا بێت و پێویست بێت له کاتی هه‌ڵسانی له خه‌و خۆی بشوات ئه‌و خه‌وه باتیڵه جونکه ئه‌و که‌سه شه‌یتان هاتۆته خه‌وی و شه‌یتانی بووه ، ئه‌و که‌سه‌ی دوژمنه‌که‌ی ماره بکات زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ری ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌کێك له‌وانه ماره‌بکات که به پێ ی شه‌ریعه‌تی ئیسلام حه‌رامه بۆ ئه‌و وه‌ك دایك و خوشک و برا ژن و کچ و هتد ....ئه‌وکه‌سه ئه‌چێته شوێنێکی حه‌رام ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا ببینێ له ناو گۆڕدا دایکی ماره کرد ئه‌مرێ ، هه‌روه‌ها ماره بڕیین به مانای قه‌رز دانه‌وه‌و نه‌مانی غه‌م و خه‌فه‌ت دێت ، ماره‌کردنی ئافره‌تێکی ڕووت خێرو خۆشی یه ، ماره کردنی ئافره‌تێکی خه‌راپ یان زیناکه‌ر ژیانێکی حه‌رامی به‌دواوه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی یه‌کێك له ئافره‌تانی به‌هه‌شت ماره بکات باری ئایینی چاك ئه‌بێت ، ئه‌و که‌سه‌ی سه‌یری ئافره‌تێکی ڕووت بکات بێ ئه‌وه‌ی پێی بزانێ هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره ئه‌کات .
هه‌نگ یان مێش هه‌نگوین :
له‌خه‌ودا مه‌ترسی و خۆشی و ده‌وڵه‌مه‌ند بوونه ، کۆکردنه‌وه‌و لێکردنه‌وه‌ی هه‌نگوین له‌شانه‌کان ده‌ستکه‌وتی پاره‌ی حه‌ڵاڵه ، ئه‌گه‌ر هه‌موو هه‌نگوینه‌که کۆ بکاته‌وه‌و بی بات به‌شی هه‌نگه‌کان جێ نه‌هێڵێت ئه‌و که‌سه زوڵم له قه‌ومێك ئه‌کات ، ئه‌و که‌سه‌ی هه‌نگێك یان مێش هه‌نگوینێك بکوژێت زاڵ ئه‌بێت به‌سه‌ر دوژمنه‌که‌ی ، کوشتنی هه‌نگ بۆ جوتیار باش نی یه چونکه سه‌رچاوه‌ی ڕزقیه‌تی ، هه‌نگ له خه‌ودا زاناو کاسبکارو ڕه‌نجده‌ر و که‌سێکی به‌به‌ره‌که‌ت و مه‌ترسی داره ، بینینی هه‌نگ له خه‌ودا پله‌و پایه‌ی به‌رزو خێرو خۆشی یه ، هه‌نگ له‌خه‌ودا سوپای موسوڵمانانه و کولله و زه‌رده‌واڵه‌ش سوپای کافرانه .
پێڵاو یان که‌ڵاش یان که‌وش یان نه‌عل ::
له‌خه‌ودا هاوسه‌ره یان کوڕه یان ئاژه‌ڵه یان سه‌فه‌ره ، له‌خه‌ودا پێڵاوه‌که ڕه‌نگی سه‌وز بێت ئه‌و ئافره‌ته ئافره‌تێکی چاك و موته‌ده‌ینه ، ئه‌گه‌ر ڕه‌نگی پێڵاوه‌که ڕه‌ش بوو ئه‌وه ئافره‌تێکی ده‌وڵه‌مه‌نده ئه‌گه‌ر زه‌رد بوو ئافره‌تێکی نه‌خۆشه ئه‌گه‌ر سوور بوو ئافره‌تێکی جوانه ، ئه‌و که‌سه‌ی له‌خه‌ودا پێڵاوی پینه‌دار له‌پێ کات له‌گه‌ڵ ئافره‌تێك زه‌ماوه‌ند ئه‌کات ئه‌و ئافره‌ته کوڕێکی هه‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی به تاکه پێڵاوێك بڕوات له هاوسه‌ره‌که‌ی جیا ئه‌بێته‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی پێڵاوه‌که‌ی بکه‌وێته ناو ئاو و وون بێت هاوسه‌ره‌که‌ی ئه‌مرێت ، ئه‌وکه‌سه‌ی پێڵاوه‌که‌ی داکه‌نێ پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت ، ئه‌گه‌ر یه‌کێك جووته پێڵاوه‌که‌ی وون بێت ئاژه‌ڵێکی لێ ئه‌دزرێ ، ئه‌و پێڵاوه‌ی له‌خه‌ودا ئه‌بیندرێ ئه‌گه‌ر له زیو دروست کرابێت ئه‌و ئافره‌ت ئافره‌تێکی پاك و خاوێن و جوانه ، ئه‌گه‌ر له ئاگر دروست کرا بێت ئه‌و ئافره‌ته زاڵه به‌سه‌ر مێرده‌که‌ی ، ئه‌گه‌ر له دارو ته‌خته دروست کرابێت ئه‌و ئافره‌ته ئافره‌تێکی مونافیق و خاینه ، ئه‌گه‌ر له‌چه‌رمی مانگا دروست کرابێت ئافره‌تێکی بیانی یه ، ئه‌گه‌ر له چه‌رمی ئه‌سپ دروست کرابێت ئافره‌تێکی عه‌ربه ، یه‌کێك له‌خه‌ودا له کاتی به‌ڕێوه ڕۆیشتن تاکه پێڵاوێکی له قاچی ده‌رچێت له برای دوور ئه‌که‌وێته‌وه یان له شه‌ریکه‌که‌ی جیائه‌بێته‌وه .
خوێ یان خێ ::
له‌خه‌ودا پاره‌یه‌و بێ ماندوو بوون ده‌ست ئه‌که‌وێت ، ئه‌گه‌ر خوێ له خه‌ودا له نێوان دوو که‌سی شه‌ڕکه‌ردا ببیندرێت ئه‌و دوو که‌سه ئاشت ئه‌بنه‌وه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا خوێ بڕژێنێته سه‌ر خه‌ڵکی تاوان و کرده‌وه‌ی ناڕه‌وای زۆر ئه‌بێت و نه‌خۆشی گرانه‌تاو ڕشانه‌وه له‌و ناوچه‌یه‌دا بڵاو ئه‌بێته‌وه و زوڵم له خه‌ڵکی ناوچه‌که ئه‌کرێت ، خوێ له خه‌ودا خێرو خۆشی و ڕزق و نیعمه‌تی خوای گه‌وره‌یه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا نان و خوێ بخوات ڕازی یه به ژیانی دونیا ، ئه‌وکه‌سه‌ی له‌خه‌ودا خوێ ی ده‌ست که‌وێت یان خوێ بدۆزێته‌وه نه‌خۆش ئه‌که‌وێت یان تووشی گیرو گرفت ئه‌بێت ، خوێ له‌خه‌ودا چاك سازی یه بۆ زانایانی سوونه‌و قوڕئان وئیسلام وکاروباری دونیا ، هه‌روه‌ها هاوسه‌رو پاره‌و کوڕ و ڕزقێکی حه‌ڵاڵه ، ئه‌و که‌سه‌ی له ژیان دا ترسی هه‌بێت و له‌خه‌ودا خوێ ببینێ ترس و دڵه ڕاوکێ ی نامێنێ و هێمن ئه‌بێت ، ماسی به خوێ مژده‌ی هه‌واڵی خۆشه و زه‌یتونی به خوێ پشت گوێ خستنی په‌یمانه .
تووڕه بوون ::
له‌خه‌ودا زیندانه ، ئه‌و که‌سه‌ی له خه‌ودا به‌تووڕه‌یی له ماڵه‌وه ده‌رچێته ده‌ره‌وه ده‌ستگیر ئه‌کرێت ، ئه‌گه‌ر ئه‌وکه‌سه له‌پێناوی ژیانی دونیادا تووڕه بێت ئه‌وه سوکایه‌تی به ئایینی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان ئه‌کات ، ئه‌گه‌ر له پێناوی خوادا تووڕه بێت ئه‌وه پله‌و پایه‌ی به‌رز ئه‌بێت .
: سەگ :
سەگ لە خەودا پیاوێکی خراپە کارە ، ئەگەر بوەرێ پیاوێکی خەراپ و بێ ئابڕوە ، ئەو کەسەی سەگ گازی لێ بگریت
دوژمنەکەی زیانی لێ ئەدات یان لەلایەن هاورێ یەکی یەوە کارەساتیکی بەسەر دێت و بەو هۆیەوە زەرەر و زیانی
زۆری لێ ئەکەوێت ، ئەوکەسەی سەگ جل و بەرگی بدڕێت پیاویکی خراپە کار هەلی ئەخەڵەتێنی ، ئەگەر گوێ ی
لە وەرینی سەگەکە نەبێت ئەوەیان دوژمنە ، سەگی مێینەش ئافرەتێکی خراپە کارە و توتکە سەگیش کورێکی
خۆشەویستەو ئەگەر سپی بێت ئەوە باشەو ئەگەر رەشیش بێت ئەوە ڕووی کەس وکاری رەش ئەکات ، هەروەها توتکە
سەگ منداڵێکی زۆڵەو پیاویکی ناپاك پەروەردەی ئەکات .
بینینی سەگی شوان لەخەودا باشەو سوودی هەیە سەگی ئاسایش دوژمنەو سەگی راو یان تانجی پلەو پایەی بەرزە
ئەو کەسەی لەخەودا بچێتە ڕاو و لە ڕاوەکەی دا سەگ بەکار بهێنێت هەموو ئامانج و نیازو مەبەستی بەدی دێت ،
لەخەودا سەگ کوشتن مانای زاڵ بوونە بەسەر دوژمن ، گەڕانەوەی تانجی لە ڕاو مانای نەمانی ترسەو بڵاوبوونەوەی
دەست بەتاڵی و بێ ئیش و کاری یە -
هەندێ جار سەگ بە مانای نەخۆشی گرانە تا دێت ، هەموو جۆرە سەگەکان بە مانای میللەتی سەر شۆڕ و مل کەچ دێت
بینینی سەگی ئاو لەخەودا باش نی یە چونکە هەرچ کارێکت بەدەستەوە بێت یان بە نیاز بیت بی کەیت پێت ناکرێت و
لێت تێك ئەچێت ، لەخەودا سەگ بوەڕێتە سەر یەکێك ئەو کەسە لە لایەن کەسێکی خەراپەوە قسەی سوك و ناشرینی
پێ ئەوترێ ، ئەوکەسەی لەخەودا گۆشتی سەگ بخوات زاڵ ئەبێت بەسەر دوژمنەکەی و پارەی لێ وەرئەگرێت ، جاری
وا هەیە سەگ لەخەودا بە مانای پاسەوان دیت ، خواردنەوەی شیری سەگ ترسە ، هەروەها سەگ لەخەودا ئافرەتێکە
هەمیشە مێردەکەی خۆش ئەوێت و ئەی پارێزێت و منداڵی زۆریشی ئەبێت ، بینینی سەگی (اهل الکهف) مانای ترس و
زیندانی و هەڵاتنە .
: زیو
لەخەودا پارەی کۆکراوەیە یان ئافرەتیکی خزمەت کاری جوانە ، ئەو کەسەی لەخەودا زیوی زۆری دەست کەوێت ڕزقی
زیاد ئەکات و پارەی زۆری بۆ دێت ، ئەو کەسەی لەخەودا زیو بتاوێنێتەوە لەگەڵ هاوسەرەکەی ناخۆشیان ئەبێت و خەڵکیش
باسیان ئەکەن ، قاب و بەرداغی درووستکراو لە زیو ئەو کارە چاکەیە کە ڕێگەی بەرەو بەهەشتە .
: فلس
لەخەودا قسەو باسە ، ئەو کەسەی درهەمێك قووت دات وفلسێك دەربهێنێ ئەو کەسە زەندیقە ، ئەو کەسەی دینارێك
قووت بدات و فلسێك دەربهێنێ ئەو کەسە کفر ئەکات ، فلس لەخەودا کفر وفێڵ ماندوو بوون و خەم و خەفەت و قسەو باس و
رزق و رزگار بوونە لە گیرو گرفت .
: دەم
لەخەودا کلیلی کاروباری خاوەنەکەیەتی عەمباری چاکەو خەراپەو ڕێ ڕەوی ڕزقیەتی ، ئەوەی لەدەم دەرچێت بەمانای قسەی
خێر و قسەی شەڕ دێت ، ئەوەی لەخەودا دەمی داخرێت ئەو کەسە کافرو بێ ئیمانە ، هەرەوها دەم لەخەودا بە مانای
ژیان و مردن و قسەو نیشتەجێ بوون و زیندان و گەرماو ودەستارو هاوسەر وپەرستگاو ڕزق دێت ، نەخۆش لە خەودا ببینێ
دەمی گەورە بووە و چاك بۆتەوە ئەو کەسە لەژیاندا بەردەوام سەلامەت ئەبێت .
: بەرداغ
لەخەودا ئافرەتە یان خزمەت کارە ، بەرداغی گڵاس مانای ئاشکرا بوونی نهێنی یە ، بەرداغی پڕ ئاو ئافرەتی سگ پڕە
ئاوی ناو بەرداغەکە بڕژێت مندالەکەی لەبار ئەچێت ، بەرداغەکە بشکێت ئافرەتەکە ئەمرێت ، ئەو کەسەی بەرداغێکی
بەدەستەوە بێت و لەدەستی بکەوێت و بەرداغەکە بشکێت و ئاوەکەی بمێنێتەوە دایکەکە ئەمرێت و منداڵەکەش ئەمێنێتەوە
ئەگەر ئاوەکە بڕژێت و بەرداغەکە نەشکێت منداڵەکە ئەمرێت و دایکەکەش ئەمێنێ ، ئەو کەسەی لەخەودا بەرداغ بخوات
تووشی کارەسات ئەبێت ، ئەو کەسەی هاوسەرەکەی دوو گیان نەبێت یان هاوسەری نەبێت لەخەودا بەرداغەکەی بشکێت
ئەو کەسە ئەمرێت کە ئاوی ئەداتێ .
: قەساب
لەخەودا مەلائکەی ڕوح کێشانە ، ئەوکەسەی قەسابێك لە خەودا ببینێ و چەقۆکەی لێ وەرگرێت نەخۆس ئەکەوێت و
چاك ئەبێتەوە ، ئەو کەسەی لەخەودا باوکی خۆی سەربڕێت و خوێن نەبینێت ئەوە پتەوبوونی پەیوەندی نێوان کوڕەکەو
باوکیەتی ، دەسەڵات داری ووڵات خەڵکی سەربڕێت زوڵمیان لێ ئەکات ، بینینی ئەو قەسابانەی کە لە بازار گۆشت
ئەفروشن باش نی یە چونکە گیروگرفت و مردنی نەخۆش و ترس و زەرەر و زیانی دەوڵەمەندی بەدواوەیە ، هەروەها ووتراوە
قەساب خوین ڕێژ و خاوەن شمشێرە ، بینینی قەساب لەخەودا بۆ ئەو کەسانەی غەمبارن یان لەزیندان دان خێرو خوشی یە
ئەو کەسەی قەسابێك بکوژێت لە نەخۆشی رزگاری ئەبێت ، هەروەها قەساب لەخەودا مانای دابەشکردنی میراتە .
: دڵ
لەخەودا کاروباری ئازایەتی و چاو نەترسی و ڕەوشت و ڕەفتاری مروڤە ، ئەوکەسەی لە دڵی دا ترس هەبێت خوای گەورە
هیدایەتی ئەدات و روو لە ڕێگەی هەق ئەکات ، دڵ پادشای هەستەو وهەڵسوڕێنەری کاروباری دونیاو ئاخیرە و باری ئاشکراو
نهێنی ئادەمیزادە ، ئەو کەسەی لەخەودا دڵی لەسنگی بێتە دەرەوە لەبواری ئایین دا خۆی چاك ئەکات ، ئەو کەسەی
نەخۆش بێت و لەخەودا ببینێ دڵی پارچە پارچە بوە چاك ئەبێتەوە ، پیاو دڵ لەخەودا ببینێ ئەوە هاوسەرەکەیەتی چونکە
ئافرەت هەڵسوڕێنەری کاروباری پیاوە ، هەروەها دڵ ئایین و زیرەکی ئادەمیزادە ، ئەو کەسەی لەخەودا ببینێ دڵی چاوی
هەیە ئەوکەسە زیرەك و لێهاتوو قسەزانە و ئایینیشی لەبارێکی چاك دایە ، ئەو کەسەی لەخەودا دڵی لە جێ ی خۆی
نەمێنێ تووشی ترس ئەبیت و باری ئایینیشی تێك ئەچێت ، ئەو کەسەی دڵی ڕەش بێت گوناهبارە ، ئەوکەسەی دڵی لێ
بدات دوژمنایەتی کەس ناکات یان سەفەر ئەکات یان زەماوەند ئەکات .
: ڕەشکە
سوود و یارمەتی یە لە پیاوێکی غەریب و بەتوانا .
:شان
لەخەودا ئافرەتە ، یان هێزو توانایە ، شان لەخەودا هەر چ زیادو نوقسانیەکی هەبێت ئەوە لە هاوسەرو هێزو توانای ئەو
کەسەدا ئەبێت ، ئەوکەسەی لەخەودا بیەوێت سەیری شانی خۆی بکات و نەتوانێ ئەو کەسە چاوی خێل ئەبێت
هەڵگرتنی باری قورس لەسەر شان تاوان و گوناهه .
: حەوت ئەستێرە
حەوت ئەستێرە ئەکەوێتە لای جەمسەری باکور و لە نزیکیان دا حەوت ئەستێرەی تریش ئەبیندرێ ، بینینی ئەم حەوت
ئەستێرەیە لەخەودا مانای بینینی پیاوێکی زاناو شکۆمەندە ، کەوتنی ئەو ئەستێرانە لەخەودا مانای مردنی زانایانی ئەو
شارەیە ، ئەو کەسەی لەخەودا ئەو ئەستێرانەی بدرێتێ کوڕێکیان ئەبێت یان زەماوەند ئەکات یان هاوڕێ یەتی لەگەڵ
یەکێك دا ئەکات .
به شى ( 29 )
: پەپوولە
لەخەودا مانای نەزانی و نەبوونی شارەزایی لە بارەی خزمەت کردنی ئاغاو پاشاو دەسەڵاتداردا ، هەرەوها بینینی پەپوولە لەخەودا بە مانای خۆشەویستی و خۆ بەخت کردن و ترس و ئاگرپەرستن دێت، خوای گەورە لەقوڕئانی پیروزدا ئەفەرموێ (( یوم یکون الناس کالفراش المبتوت )) سوڕەتی القارعە ئایەتی ژمارە 4
پەپوولە دوژمنێکی بێ دەسەڵات و سەرشۆڕو مل کەچە ، پەپوولە بۆ جوتیار مانای دەست بەتاڵی و بێ ئیش و کارییە ، هەروەها ڕازی نەبوونە بە ئافرەتی خراپە کار ، پەپوولەی کرمی ئاوریشم بە مانای ئەو کەسانە دێت کە تا کۆتایی تەمەنیان خزمەتی خەڵکی ئەکەن و لەشەڕو ئاژاوە خۆیان دوور خستۆتەوە ، ووتراوە لەوانەشە کۆتایی کارو پیشە بێت یان کۆتایی تەمەن بێت .
: کوشتن
ئەو کەسەی لەخەودا خۆی بکوژێ تۆبە ئەکات ، ئەو کەسەی لەخەودا یەکێك بکوژێ گوناهێکی گەورە ئەکات و کوژراوەکەش ئەکەوێتە خێرو خۆشی ، هەروەها ئەوکەسەی لەخەودا یەکێك بکوژێ غەم و خەفەتی نامێنێ وەك خوای گەورە له قوڕئانی پیرۆزدا ئەفەرموێ (( و قتلت نفسا فنجیناك من الغم )) سوڕەتی طە ئایەتی ژمارە 40
بەندە لەخەودا ببینێ ئاغاکەی ئەی کوژێ ئازاد ئەکرێت ، ئەوکەسەی لە خەودا بکوژرێت و نەزانێ کێ کوشتویەتی ئەو کەسە شەریعەتی پشتگوێ خستوە ، ئەگەر بزانێ کێ کوشتی ئەوە کوژراوەکە زاڵ ئەبێت بەسەر ئەوەی کوشتویەتی، ئەو کەسەی بە زوڵم یەکێك بکوژێت ئەو کەسە یاخی بوە ، ئەوکەسەی لەخەودا دان بەوەیا بنێ کە یەکێکی کوشتوە ئەو کەسە شکۆمەندوپایە بەرزو دەسەڵات دار ئەبێت ، وەك خوای گەورە لەقوڕئانی پیرۆزدا ئەفەرموێ (( ربی انی قتلت منهم نفسا فاخافان یقتلون )) سوڕەتی القصص ئایەتی ژمارە 33
هەروەها ووتراوە ئەو کەسەی لەخەودا یەکێك بکوژێ نوێژ تەرك ئەکات ، ئەو کەسەی لەخەودا کوڕی خۆی بکوژێ ڕزقی فرەوان ئەبێت ، ئەوکەسەی لە پێناوی خوای گەورەدا بکوژرێ ئەو کەسە پەیمان و بەڵێنی بەجێ ئەهێنێ و قازانج ئەکات .
: شوێنەوار
شوێنەواری خانوو لەخەودا بیرەوەری و ئامۆژگاری یە ، یان ژمارەی ئەوساڵانەیە کە ئەوکەسەی خەوەکەی بینیوە لەو ناوچەیە دوورکەوتۆتەوە ، نوێ کردنەوەی شوێنەوارەکان مانای چاکە کردن و دوورکەوتنەوەیە لە خراپە کاری .
: کوڵخانی گەرماو (حەمام)
لە خەودا جێگری پاشایەو باج و پارەی ووڵات کۆئەکاتەوە و هەر ئەویش بۆ ووڵات خەرجی ئەکات ، کوڵخان لە خەودا زۆر باشە و ئەو کەسەی لەخەودا کوڵخان دروست بکات ئەکەوێتە خێرو خۆشی .
: جل و بەرگی حەج وعمڕە
ئەو کەسەی لەخەودا بە جل و بەرگی سپی لە حەج یان لە عمرە دا بێت ئەگەر هاوسەری نەبێت زەماوەند ئەکات ، ئەگەر هاوسەریشی هەبێت تەلاقی ئەدات و ئەگەر نەخۆشیش بێت ئەمرێ ، ئەو کەسەی لەخەودا ببینێ خۆی و هاوسەرەکەی جلی ئیحرامیان لەبەرە هاوسەرەکەی تەڵاق ئەدات .
: ڕاوەستان لەسەر سەر
ئەوکەسەی لەخەودا ببینێ لەسەر سەر وەستاوە بەهێز ئەبێت و کاروباری داهاتووی دونیای خۆش و ئاسان ئەبێت و لە دونیادا هەر چی بوێت بۆی ئەبێت و هەموو شتێکی دەست ئەکەوێ ، هەروەها ئەو کەسەی لەسەر سەر بوەستێ و دەمی بکاتەوەو نان لە دەمی دەرچێت ئەو کەسە کاروباری ژیانی تێك ئەچێت.
: پینەدۆز (اسکافی)
پینەدۆزی تایبەت بە پێڵاوی ئافرەتان لەخەودا ئەوکەسەیە کە هاوسەرگیری ڕێك ئەخات ، پینەدۆزی تایبەت بە پێڵاوی پیاوان خزمەتکارە ، بینینی پینە دۆز لەخەودا مانای بەدەست هێنانی پارەو ڕزقەو هەوڵدانە بۆ بەدەست هێنانی پارەو قازانجی زیاتر و یارمەتی دانی منداڵ و هاوسەرە ، پینەدۆزی نەناسراو دابەش کەری میراتە .
قوربان :
ئەوکەسەی لەخەودا قوربان سەربڕێت و بیکاتە خێر ئەو کەسە قوربانێکی لەسەر بوەو خێرەکەی خۆی کردوە ، یان لە گیروگرفت رزگاری ئەبێت ، لەوانەیە ئەو پارەو ڕزقە بێت کە لە مەڕو ماڵاتەوە بۆیان دێت ، هەروەها قوربان لەخەودا بە مانای دەست گرتنە سەر کاروباری دابەشکردنی پارە دێت ، ئەو کەسەی لەخەودا قوربان بکاتە خێر غەم و خەفەتی نامێنێ وئەکەویتە ناو خێر و بەرەکەت ،ئافرەتی دوو گیان لەخەودا قوربان بکاتە خێر کوڕێکی باشی ئەبێت ، بەدیل گیراو لەخەودا قوربان سەربڕێت و بیکاتە خێر ئازاد ئەکرێت ، قەرزار قوربان بکاتە خێر قەرزەکەی ئەداتەوەو دەوڵەمەندیش ئەبێت ئەگەر بترسێ و دڵ تەنگ بێت ئارام و دڵخۆش و کامەران ئەبێت ئەگەر حەجی نەکردبێ ئەچێتە حەج ، ئەگەر جەنگاوەریش بێت سەرئەکەوێت ، ئەو کەسەی لەخەودا قوربان بکاتە خێرو بەشێکی گۆشتەکە بشارێتەوە ئەو کەسە لەگەڵ خوای گەورە درۆ ئەکات ، نەخۆش لەخەودا قوربان سەربڕێت و بیکاتە خێر یان ئەمرێ یان چاك ئەبێتەوە .
دڵخۆشی :
کافر و بێ ئیمان و یاخی بوو لە خەودا دڵخۆش و کامەران بێت تۆبە ئەکات ، هەروەها ئەو کەسەی لە تەنگانە دا بێت و لەخەودا دڵخۆش و کامەران بێت خوای گەورە لە تەنگانە ڕزگاری ئەکات .
دڵتەنگی :
لەخەودا مانای کەم بونەوەی ڕزقە یان نیشانەی ئەنجامی ئەو کارە نارەوایانەیە کە لە ژیانی ڕۆژانەی دا پێ ی هەستاوەو کاری کردوە لە ژیانی ئاسایی خۆی .
ئاسکە :
لەخەودا بە مانای ئافرەت ومنداڵی باش دێت ، ئەو کەسەی لەخەودا ئاسکەیەکی دەست کەوێت ڕزقی فرەوان ئەبێت و ئەگەر هاوسەری نەبیت زەماوەند ئەکات هاوسەری هەبیت کوڕیان ئەبێت یان میراتی بۆ ئەمێنێتەوە ، ئەو کەسەی لەخەودا ئاسکەیەك سەربڕێت کچیکی جوان ئەخوازێت ، ئەو کەسەی لەخەودا ئاسکە ببینیت و ئاسکەکە ڕابکات ئەوە هاوسەرەکەی بەقسەی ناکات ئاسکەی شاخدار ( ئاسکە کەتییرە) لەخەودا تاج و کەسایەتی چاك و ئازایە وسەرکەوتنە بەسەر دوژمنان ، بینینی ئەم جۆرە ئاسکانە مانای بینینی کەسێکی لێهاتوو دەسەڵات دارە کە لەچیاکان دا ئەژێ و خواردنیشی حەڵاڵە ، ئەو کەسەی لەخەودا سەری ببیتە سەری ئاسکەی کێوی لەژیان دا سەربەرز و شکۆمەند و پایە بەرز ئەبێت .
ماڵپه‌ڕی کورد که‌ناڵ
www.kurd-pc.com
سلاو بي زةحمةت جةقؤ جية لة خةوندا
ردحذفبیزحمه ت چه بوچیه لاخه ودا
حذفدە توانی بە زانت خە وبینن بە باوک ۆە چی
حذفبيزه حمه ت صابون جيه له خه وا
حذفبئ زه حمت گیز چییه د خه وئ دا
حذفAw kuray la xawtda la bawashi bgri manay chya ?
حذف16 sallm la xawm daykm ba be agadary mn bangi malleki krdbu bo marakrdnm mnish zorm pe xosh bw aw kasash anasm la zhyani rasti..wa xawneki tr..la xawnm sayaram le axurry lagall 2 xushkm 14 salln ba dway awkasa agarram ka la xawakay trm hatbua xwazbenim....amana watay chia beza7mat.
حذفBon fan atr wata chy
حذفBon fan atr wata chy
حذفبيزه حمه ت سه ربرين و دزيني قاز ماناي جيه
حذفخواردنی قاچی مریشک لەخەودا واتای چیە؟
حذفخانو لە خە و دا چییە
حذفبيزةحمةت هةلو يان باز لة خةودا جية زور كةورة بوو ليي اترسام
ردحذفبیزحمه ت هه لومان بوشیکه وه
حذفBeza7mat ser chya la saw da
ردحذفقژ زەرد بوون لەخەودا وە پۆشینی جلی ڕەش
ردحذفSlaw mn la xawama hawallm pe gaesht ka brakam ka sar benamusy kuzhrawa mn wesgm ley bkollmawa bzanm ka sar chy kuzhrawa ballam bom dar nakawt rachllakem
ردحذفسلاو بيزه حمه ت جرج جيه له خه وندا
ردحذفسلاو لةخةودا-سةركةويت-بةسةرشاخيكي-زؤربةرز لةكةل-كجةبوريكم-زؤربةزةحمةت-سةرشاخةكةكةوتين-و مانكامانيش-بيني-دواي-ئةوةبؤليسيش-هات بيزةحمةت-ئةوةجيية
ردحذفSlaw bezahmat xaw benen ba pshelawa manay cheya?
ردحذفسلاو له خه وندا پله وپایه جییه؟
ردحذفسڵاو گەڵای پاییز چیە لە خەودا
ردحذفBun ba buk laxawda chya
ردحذفزؤربهى لئكدانةوةكانت.له بيرووراى يةكتر وةركيراون.هةندئك زؤردووبارةن هةندئكيش.زؤر هةلةن.....لئكدانةوةش بة هةلةش حرامه
ردحذف070772939
ردحذفبئ زه حمه ت كه بل واتا قل خؤشه ويستت ببينى له خه و دا ماناى جيه
ردحذفگريان لة خةودا ماناي جية بيزةحمةت
حذفBinin zebkay damuchaw chea la xaw anja lanew zebka kada shti zard beta darawa
حذفLaxwta awena bgreta kasek yani chi kaska pyaw be binaset bezahlst?
ردحذفBeza7mat xwardnbbait bo kaseki tawanbar chya la xawda ?!
ردحذفسلاو بێ زەحمەت زێری بە قاش چیه له خەودا زێریکی زۆرو جوان
ردحذفبيني جةستةي كةسة نزيكةكان بة روتي ماناي جيية
ردحذفسلاو بیزةحمةت دوكييناني لة خةودا جية كة لة تيستي فةحس نيشانةي دوكيياني دةربجيت??
ردحذفسڵڵاو بەریز اگر بکرێت بزانی چاو خیل بوون لە جاوی چەپ چیە ؟
ردحذفBeza7mat taqa le krdn chia la xawda bas xwen nabini bas bzany kasaka brinar krawa
ردحذفsarkawtn la maktab naji7 bwn chya la xawda
حذفلێکدانەوەکانت زۆر بێ بـنەمـان
ردحذفSlaw slaw bezahmat la xawa agar yakek bbine malakay qarabalxa watay chia?
ردحذفسلام ئاية قةلةبالخي ئافرةتان جية لةخةودا من ئةوةجند شةوة لةخةودةبينم
ردحذفسڵاوله خه ودا ده ست نوێژگرتن چیه
ردحذففيشه ك
ردحذفئه و هه موشته ي تي دابو به س جه لته ي لاشه مرؤفي تيدانيه
ردحذفسڵاو
ردحذفرشانةوة جية لةخةودا
ردحذفگەنم زەرد و سەوز چیە
ردحذفگەنم زەرد و سەوز چیە
ردحذفگەنم زەرد و سەوز چیە
ردحذفلە خەودا ژمارە چیە ببینی
ردحذفبي زحمةت كةنم لة خةو دا جية
ردحذفله خه وداناومال بشؤون چييه سوپاس
ردحذفمندال ماني جيه
ردحذفبئ زةحمت لةخةودا خويند بةخويت مانى جية
ردحذفبئ زةحمت لة خةودا خويند بةخؤيت بةمانى جى يت
ردحذفسلاو بشيلة ماناي جية لةخةودا
ردحذفBe zahmat gar shwfer bew banaw hamw shwnek da bchy eany chy
ردحذفسلاو بت بينن بةروتي ماناي جيية
ردحذفبی زه حمه ته من پساریه کا هه یه
ردحذفSllaw la xawda benene asspp yan kreney assp manaey chia ??
ردحذفAgr
ردحذفBenene agr laxaw
ردحذفسلاو بيزةحمةت لةخةودا سةركردةيةك كةمردبي بيت بؤلات چية مام جلال هات بؤلام خةريكي دروست كردني كيك بوم لةقالبي دوةم دا هةويري كيكةكةم لةناو قابةكةدا توايةوةو نةما دواتر ئاوم تي كرد رةنكي رةش بو هاوةكةم تيك دةدا بةكةوجك وردة وردة بوةوة بةهةويري كيكةكةو تون بوةوة رةنكةكةشي لةرةشة تؤخةكةوة خةريك بو كال دةبوةوة
ردحذفBe zahmat la xauda kasek xaut peua bbene ka rut be manae chya rut bun la xaw bagshte manae chya
ردحذفسڵاو بیزە حمەت بینینی سە یارە یان ٸوتومبل چیە لەخە ودا
ردحذفسكه
ردحذفXAWN LAKWE A NOSEN
ردحذفخه ون له كوئدا ئه نوسين
ردحذفسلاو به راز چیه له خە ود
ردحذفبه رزا چیه له خه ودا
ردحذفبشيله ره ش جييه له خه و
ردحذفBiza7mat la xaw hast baboni atre kasik bkai chya
ردحذفبێزەحمەت موو لە خەوا مانای چییە؟
ردحذفئەگەر ژنێک لە خەوییا لە خوار ناوکییەوە مووی ڕەشی درووس کردبێ؟ منانی چییە بێزەحمەت
Damancha
ردحذفزةحمةت نةبيت شمشير جية لة خةودا كة بة دةستةوة بةرزى بكةيتةوة بو ئافرةتى دووكيان جية؟؟
ردحذفمنيان به رووتى بينيوه له خودا
ردحذفده ست ماچ كردني پياوي ده وله مه ند و گه وره
ردحذفAspe chya la xawda bezahmat?
ردحذفمشك
ردحذفسؤران
ردحذفسلاوبئ زه حمه ت په نجه ي قاچ چيه له خه ودا
حذفجواب وه ركرتن له خه ودا
ردحذفAwa yahny rafzy war agret be guman hhhhh
حذفسلاو باره كاغه ز له خه ودا جييه به لام باره كه هى ولاتى سعوديا بوو
حذفيه عنى جؤن
حذفزؤرنه زانى
حذفسلاو مانای کرینی شتی ناومال له خه وداچییه
حذفسلاو بيزه حمت زور خه ون ده بينم بياوه كه م له كه ل ئافره تى تر دايه له خه وه كه ما
ردحذفمه ي خواردنه وه له خه و واته جي
ردحذفدووپشک کوشتن کە ژمارەی ٧ دانە بێت چییە لە خەودا
ردحذفنينوك كردن
ردحذفبشيله ي ره ش چيه له خه ودا په لامارت بدا
ردحذفله خه ونت قورئان له سه ر كه سيكى سه قه ت بخوينى جاببيته وه
ردحذفقورئان له سه ر كه سيك بخوينى سه قه ت بيت جاكببيته وه
ردحذفئه سپ
ردحذفمار ميلكه چیه له خه ودا
ردحذفTkaya marmelka chya ?
حذفسلاو
ردحذفكورچيه له خودا
ئافره تي كي نيزگ خوت له خه ودا ناشرين بيت وهه ندى كه س له گه لي بيت ده مو جاويان ديار نه بي وبوكه له يان بي بي و قزي من له قه د بوكه له بي تو دوايي بكه وياه زيرخوله وه له ناو باخجه كه مان
ردحذفته لاق جيه
ردحذفLaxawnt mare bbine
ردحذفسلاموعليكم بيزه حمه ت مالت باربكات چييه له خه ودا
ردحذفسلاو
ردحذفسڵاو ئەگەر لە خەودا کەسێک پێت بڵێ خیانەتت لێئەکرێ وە بە دوای ئەوکەسەدا بگەرێت بیدٶزیتەوە هەمانکەس بێ كە پێی وتوی مانای چیە???
ردحذفشلاو بي زه حمه ت زيبكةوكرم جي له دم و چاودا له خةوم دا زيبكه له دم و چاوم ده رجووه ئينجا له ناو زيبكه كه كرم ده ر ئه جي تكايه به زوترين كات ولامم ده وه
ردحذفلة خةودا بفري جؤنة
ردحذفقه يسي له خه وداجيه
ردحذفدؤزينه وه ي باره له خه و دا مانايچيه ؟؟؟؟؟تكايه جوابم ده نه وه
ردحذفbezahmat galamew rwan laxawda chya ka yaksar gawra bw galay wa gawraw nasky grtbw lem akrdawaw zor dlm pey xosh bw
ردحذفله خه و پيستت وأ ته ناوچه وأنت خه تى بؤ دروست بى وتاى چيه؟؟
ردحذفShahab1234
ردحذفمانگا
ردحذفپارچه پارچه بوون لة خةودا چيية
ردحذفسەیارەت ڵێبدزرێ لەخەودا واتای جیە
ردحذفxawn binin ba agr chya laxawda ka sayarayak agri grtbu he xoma
ردحذفwa la xawakash rrshamawa
wa dolmaman habu
wa hawsargirish lanaw masalaka bu
Dstan xosh bet
ردحذفSlaw bezahmat qzh brin chya la xawda?
ردحذفگريان لة خةودا ماناي جية بيزةحمةت
ردحذفسلاو من لةخةوما لایةكي سینكم درابو خوئني لئنةدةلات بةس بنجي لةناو بو من برنجةكةم فرئدا دوای باوكم بارةی بئدام بجمة دكتور بةس لةرئكا بورامةوة
ردحذفئةي حةمل ماناي
ردحذفجية بي زحمةت
سلاوو سه رت سبي بيت جي به س باني ناوجاوانت سبي بيت جي
ردحذفبزن زان لە خەودا مانەی جیە
ردحذفسلاو
ردحذفسلاو دواي نويزي خه ونم بيني ماسي ده مي له ته نيشتيه وه به نجه ي كه ستم به زور ده ستم ده ر هينا زور سوباس
ردحذفدوپشك بکوژیت لەخەودا مانای چیە؟؟؟
ردحذفسةيارة لة خةودا جية
ردحذفبينيني سه ركرده له خودا جيه
حذفبزن جية لةخةو
ردحذفSlaw beza7mat laxawda mnalekt habe w Bert bchet shere pebay manay chya am xawa chanjarek dwbara botawa
ردحذفتكاية بجيتة خانوى نوئ ماناي جية
ردحذفبئزەحمەت گەنم وەشاندن لەخەودا چیە؟
ردحذفسيلاحت لبي له خه وماني چيه
ردحذفمروارى سبى
ردحذفجيه بى زه حمه ت
حةلقة مناناي جية لة خةودا
ردحذفBe za7mat agar kasek la xawtda jli bukinit le bsutene yani chy
ردحذفسڵاو، قوڕکاری چیە لە خەودا؟ سوپاس
ردحذفمع
ردحذفله خو دا ئه كه ر كوريك له ب؛ ته وه بجيته لأي با كي ماناي جيه تكايه زو وه لأمم بده وه خيرت ئه كأني چونكه زور به به روشم بيزانم
ردحذفلةخةو ئافرةت مندالي كوري ببيت جيه
ردحذفڕوت بون چیە لە خە ودا
حذفلةخةودا جلي بوكئني لةبةر بكةيت و زاوا نةناسي ماناي چية خؤم كچم شوم نةكردوة سوپاس بؤوةلام دانةوةتان
حذفسةوزة وردكردن جية
ردحذفسروك
ردحذفخه ون بینین به جرجه وه
ردحذفبيزةحمت لةخةودا خؤل بارين جية
ردحذفواتاي گوتني بسم الله الرحمن الرحيم بةدةنگي بةرز جية لةخةودا
ردحذفشێت باوەشت پیاکات لەخەودا واتا چی ؟
ردحذفڕێوی له خه ودا چی یه ؟؟؟؟
ردحذفBezahmat "chaqo" la xawda watay chya ?
ردحذفسڵاو بەڕێزم من خەوم بەجن دیوە زۆر سەیر بەس چۆن لێکدەنەوەم بۆ ئەکەن؟
ردحذفسلام بيزةحمةت تؤب جية لةخةدا كةسيك يةك زةرف تؤبت بؤبينيت
ردحذفNo shit Sherlock
ردحذفسلاو بيزةحمةت ميروولة و ميش و پيشكة لةسةر ميوةى كيوى ماناى چية
ردحذفشايه تمان لاخه وداجيه
ردحذفدولار چیه له خه ودا؟
ردحذفبينيني كه شتى مانايه جيه.؟
ردحذفبێزەحمەت لەخەودا چاو ئاوی سپی هەبێ یان پەڵەی سپی دروست بوبێ واتا چی؟
ردحذف@xaw346
حذفnama bo am telegrama bnera
@xaw346
حذفnama bo am telegrama bnera
@xaw346
حذفnama bo am telegrama bnera
shazhn chya laxawda
ردحذفchon nama bo telegram bnerm
ردحذفSllaw takaya xyanat chya la xawda
ردحذفLa xawda hawsarakat xyanat bka wata chy
ردحذفلۆکە پەموو لەخەوداچی یە
ردحذفلۆکە چی یە
ردحذفداکوتینی بزمار له‌قه‌ت دیوارو دار چیه له خه‌ودا ؟
ردحذفسلاو بي زةحمةت لةخودا سيارةكت بسوتى بةخول بيكوزينيتةوة مانى جية
ردحذفسلاو ماناي كؤشتي كوتراوو حةيوان سةر بيرين جية
ردحذفلە خەودا گوێم لە دەنگی گریانی ئافرەتێ بوو کەسیش دیار نەبوو ئەتوانن ماناکەیم پێ بڵێن ؟
ردحذفسڵاو
ردحذفكه رويشك
ردحذفمندال
ردحذفbezahmat laxawma kcha bchukakam 6 manga sary kun bbw la jey kunaka merwla ahata dar xweny le na ahat manay chya
ردحذفChaqo
ردحذفسلاو٠٠تورله خه ودا چيه
ردحذفزه ینهب
ردحذفSlaw beza7mat laxawma xalk wakshet hatbuna makakam merdakashm Boe nagera 1,wake
ردحذفlawkatawa merdakam qachi lash kawt
pyaweke jokar.2,wake pyawek sheet
پارە
ردحذفBafr watay chya laxawta bafre zor
ردحذف